Në zhargonin shumëngjyrësh të politikës italiane, përmbysja e fundit, e arriti në pikën e saj të fundit të kthimit në 27 janar. Kjo ishte kur presidenti, Sergio Mattarella, filloi konsultimet zyrtare me udhëheqësit politikë të vendit, është një krizë al buio, ose “krizë në terr”.
Ndonjëherë, gjithçka është zgjidhur me kujdes paraprakisht. Kryeministri tërhiqet, siç bëri Giuseppe Conte një ditë më parë, por duke ditur se ai – nuk do të ketë ende një “ajo” – mund të llogarisë mbështetjen e shumicës në parlament, për një kabinet të riorganizuar.
Asnjë siguri e tillë nuk ekziston këtë herë. Pa mbështetjen e një prej partive më të vogla në koalicionin e tij, “Italia Viva”, Z. Conte nuk ka më një shumicë në Senat, dhoma e sipërme e parlamentit.
Pasi të ketë folur me kryetarët e dy dhomave dhe kryetarët e secilit grup parlamentar, Presidenti Mattarella mund – ose nuk mund – t’i kërkojë Z. Conte të përpiqet të formojë qeverinë e tij të tretë, brenda tre vjetësh. Por edhe nëse një zgjidhje mund të gjendet së shpejti, e cila nuk duket e lehtë, rezultati mund të jetë një qeveri e lëkundshme ose shpërthyese.
Kjo i jep krizës një rëndësi në të gjithë Europën. Sipas planeve të BE-së për rimëkëmbjen nga pandemia, Italia do të marrë alokimin më të madh, prej më shumë se 200 miliardë euro në grante dhe hua, për t’u mbledhur kryesisht nga huazimet e nënshkruara bashkërisht nga vendet anëtare.
Tashmë dyshimet ekzistonin në lidhje me aftësinë e Italisë për t’i përdorur erërat për mirë. Rekordi i saj historik për të përfituar nga fondet evropiane është i tmerrshëm.
Nga 30 shtatori, tre muaj para skadimit të buxhetit aktual të BE-së, Italia ende nuk kishte gjetur një përdorim të pranueshëm për 14% të fondeve “Strukturore dhe Investime”, për të cilat kishte të drejtë.
Në të kundërt, Portugalia, Rumania dhe Kroacia kishin ndarë kuotat e tyre përkatëse. “Ekziston një frikë e madhe në lidhje me krizat që mund të prekin [Italinë]”, tha David Sassoli, kryetari italian i Parlamentit Europian. “Plani Europian i rimëkëmbjes duhet të jetë në proces dhe të gjitha vendet duhet të përqendrohen në këtë”.
Koalicioni i Z. Conte, i cili përfshin ideologjikisht eklektiken Lëvizjen Cinque Stelle, Partinë Demokratike të qendrës së majtë dhe lëvizjen më të majtë, por më të vogël Liberi e Uguali, kishte qenë në telashe që prej 13 janarit.
Kjo ndodhi kur ministrat nga një parti e katërt e koalicionit, Italia Viva, u larguan nga kabineti, kryesisht në protestë ndaj planeve për shpenzimin e fondeve të rimëkëmbjes së Italisë.
Megjithëse voton vetëm 3%, Italia Viva, e udhëhequr nga një ish-kryeministër, Matteo Renzi, ka ende mjaft senatorë për të privuar qeverinë nga një shumicë në dhomën e sipërme. Dhe ata pritej ta mposhtnin atë në një votim mbi një reformë kryesore, të sistemit të drejtësisë, më 27 janar. Z. Conte vendosi të hidhej para se të shtyhej.
Kjo duhet të rrisë shanset e tij që Z. Mattarella t’i kërkojë të përpiqet ta tërheqë Italia Viva, ose ta zëvendësojë atë me ligjvënës të pavarur apo të opozitës. Një pengesë e parë është se Z. Conte thuhet se ka deklaruar se nuk dëshiron të ketë të bëjë me Z. Renzi. Dhe e njëjta gjë vlen për disa në PD dhe M5S. Sigurisht që mund të jetë një blof.
Por një pengesë e dytë është se shumë kritika të Z. Renzi ndaj performancës së qeverisë, sugjerojnë se ai mund të mos jetë i kënaqur me një riorganizim që i jep partisë së tij të vogël më shumë ndikim. Ai mund të dëshirojë vërtet kokën e z. Conte.
Nëse është kështu, zgjidhja e vetme e Z. Conte do të ishte të ndërtonte një shumicë të re. Silvio Berlusconi, partia konservatore Forza Italia e të cilit zë 54 nga vendet në Senatin me 321 vende, ka sinjalizuar mbështetjen e tij për një koalicion më të gjerë.
Por më pas lind një lak tjetër: Cinque Stelle nuk pranojnë të bëhen aleatë me një parti që ata e konsiderojnë si të pandreqshëm të dobët. Z. Conte shpresonte të joshte një pozicion të Kristian Demokratëve. Por – edhe një tjetër pengesë – sekretari i partisë së tyre u vu nën hetim zyrtar në fillim të këtij muaji, i dyshuar për ndihmën e mafies kalabreze.
Kështu që një mënyrë tjetër për të dalë nga kriza mund të jetë një kryeministër i ri, në krye të koalicionit të mëparshëm, ose një koalicion i ri. Por ai ose ajo do të duhet të jetë i pranueshëm nga të gjithë të interesuarit.
Nëse nuk do të gjendej asnjë kandidat i tillë dhe me të gjitha alternativat e shteruara, Z. Mattarella do të duhej të thërriste zgjedhje të parakohshme në mes të një pandemie.
Kjo, sugjerojnë sondazhet, mund të çojë në një qeveri të Lega Nord të së djathtës së ashpër dhe të Fratelli d’Italia, trashëgimtarë të lëvizjes neofashiste. Por zgjedhjet janë ende zgjidhja më pak e mundshme.
Një reformë, e miratuar nga një referendum vitin e kaluar, preu numrin e vendeve në parlament me rreth një të tretën. Instinkti aktual i ligjvënësve për vetë-ruajtje do të thotë me siguri se gjithçka është e mundur të bëhet për të shmangur votimet. / The Economist. Përktheu:Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
