.png)
Sëmundjet e zemrës mbeten shkaku kryesor i vdekjeve në botë. Sipas një artikulli të botuar në fillim të marsit në revistën prestigjioze shkencore The BMJ, mijëra nga këto vdekje mund të parandaloheshin. Si? Duke u siguruar të gjithë qytetarëve mbi 50 vjeç, duke përfshirë shumë njerëz që zakonisht nuk do të klasifikoheshin si në rrezik, një “polypill” (tre medikamente të kombinuar në një të vetëm për uljen e presionit të gjakut”.
Autorët e artikullit, tre profesorë të epidemiologjisë dhe mjekësisë parandaluese nga Universiteti i Londrës dhe i Birminghamit, i kërkuan sistemit britanik të kujdesit shëndetësor që të zbatojë këtë masë. Sipas vlerësimeve të tyre, nëse vetëm 8% e njerëzve mbi 50 vjeç do ta pranonin atë, përfitimet shëndetësore do të kalonin ato të sistemeve aktuale të monitorimit dhe depistimit.
Studiuesit e bazuan këtë thirrje në dy argumente kryesore. Së pari, mjetet komplekse të parashikimit të rrezikut janë joefektive dhe mund të anashkalojnë shumë viktima të mundshme.
“Shumica e sulmeve në zemër dhe goditjeve në tru ndodhin te njerëzit me nivele mesatare të rrezikut”, tha bashkëautori Aroon Hingorani.
Nga ana tjetër, thotë ai, është një strategji “e thjeshtë, efektive dhe potencialisht me kosto të ulëta”, vazhdoi ai, pasi përbërësit e saj kanë efekte anësore minimale.
“Në vend që të jetë një ‘mjekim’ i një pjese të madhe të popullsisë, një program i tillë është një strategji parandaluese e krijuar për të shmangur që një person të bëhet pacient,” thotë Nicholas Wald në një deklaratë për shtyp.
Ai tha se ky program mund të krahasohet me programet e shëndetit publik si vaksinat apo ulja e përdorimit të kripës në ushqim.
Por të tjerë ekspertë janë skeptikë për këtë program.
Kardiologu Valentin Fuster është drejtor i Qendrës Kombëtare të Kërkimeve Kardiovaskulare në Madrid dhe një nga ekspertët kryesorë në botë në fushën e mjekësisë parandaluese kardiovaskulare. Ai tha për EL PAIS se beson në konceptin e Wald dhe ai duhet të përgëzohet por ende mendon se dhënia e një pilule thjesht për të parandaluar një sëmundje, edhe për njerëzit që, për shembull, nuk kanë kolesterol të lartë ose presion të lartë të gjakut, po sulmon një sistem që nuk është domosdoshmërisht i sëmurë.
“Nëse është propozuar 20 vjet më parë, ne duhet të pyesim veten përse”.
Për Fuster, në fakt, vetë ideja e zbatimit të një pilule për parandalimin e sëmundjeve është “absurde”.
“Por është realiteti i botës në të cilën jetojmë. Ideali do të ishte që njerëzit të kujdeseshin për veten e tyre dhe të mos sëmureshin,” tha ai.
Të njëjtin mendim ndan edhe Armando Oterino, anëtar i Shoqatës së Kardiologjisë Parandaluese në Spanjë i cili beson se përparësia, përpara se të zbatohet ky program ose ndonjë terapi tjetër farmakologjike, duhet të jetë kontrolli i faktorëve të rrezikut përmes masave të shëndetit dhe stilit të jetesës (si ushtrimet fizike, dieta mesdhetare, lënia e duhanit, etj).
“Unë jam për ndërtimin e shtëpisë nga poshtë lart, jo nga çatia poshtë,” tha Oterino.
“Përpara çdo medikamenti, masat e para të rekomanduara nga të gjitha udhëzimet janë masat shëndetësore dhe dietike. Dhe nëse këto masa dështojnë ose rreziku është mbi një vlerë të caktuar, ilaçi duhet të përshkruhet me dozën më të thjeshtë, natyrisht.”
Oterino gjithashtu thekson rëndësinë e identifikimit të saktë të faktorëve të rrezikut për të gjithë pacientët.
“Kontrollimi i triglicerideve dhe kolesterolit LDL, menaxhimi i presionit të gjakut dhe trajtimi i pirjes së duhanit, të gjithë këta janë faktorë rreziku. Ne mund t’i kontrollojmë të gjitha këto duke përdorur mjete që na ndihmojnë të përcaktojmë rrezikun e secilit pacient dhe të marrim masat e duhura. A mund të bëhen përmirësime në këtë fushë? Absolutisht, dhe kjo do të na lejojë të qëndrojmë përpara kurbës dhe të shpëtojmë jetë.”
Pilula për pacientët me histori të problemeve kardiovaskulare
Në vitin 2022, ekipi i Dr. Valentin Fuster publikoi një studim në New England Journal of Medicine, duke arritur në përfundimin se një pilulë që përmban aspirinë, atorvastatin dhe ramipril mund të ofrojë një zgjidhje të thjeshtë për parandalimin dytësor dhe menaxhimin e komplikimeve pas një infarkti të miokardit.
Rezultatet e studimit treguan se kjo pilulë, e projektuar nga vetë Fuster, reduktoi vdekjet kardiovaskulare në pacientët me atak në zemër me 33%.
Kjo është thelbësore pas një infarkti akut të miokardit, pasi aderimi më i mirë nënkupton trajtim më të gjatë, i cili nga ana tjetër zvogëlon rrezikun e problemeve të mëtejshme kardiovaskulare.
Në fund të fundit, siç thekson Oterino, është më e lehtë që një pacient të marrë një pilulë sesa tre.
Sot, pilula e Fuster-it është miratuar nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) dhe është e disponueshme në 30 vende dhe po kërkon miratim nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së (FDA). Për më tepër, në vitin 2023, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e përfshiu atë në listën e saj të barnave thelbësore, e cila thekson barnat që të gjitha sistemet shëndetësore duhet të kenë në dorë.
“Që OBSH të thotë se ilaçi yt është një ilaç thelbësor është arritja më e fuqishme në fushën e farmaceutikës dhe zhvillimit të ilaçeve,” tha Fuster.
Kardiologu gjithashtu vë në dukje se pilula, e krijuar fillimisht për pacientët që kanë përjetuar tashmë një problem kardiovaskular, tani rekomandohet në udhëzimet klinike nga organizata si Shoqata Evropiane e Kardiologjisë për pacientët me problemeve koronare, pavarësisht nëse kanë pasur apo jo një atak në zemër.
Më 11 mars, me kërkesë të Nature Cardiovascular Research, Fuster shkroi një artikull për udhëtimin e pilulës së tij, që nga konceptimi i saj në 2007 deri në njohjen e tij si një ilaç thelbësor nga OBSH në 2023.
“15 vjet më parë, ne u nisëm për të zhvilluar një pilulë për parandalimin dytësor si një mjet për të përmirësuar aksesin e trajtimit”, shkroi ai.
“Pavarësisht shumë sfidave, pilula ka arritur të kalojë nga një diskutim i thjeshtë konceptual në një opsion terapeutik të prekshëm, bazuar në baza të forta shkencore, të cilat mund të rrisin ndjeshëm standardet e kujdesit parandalues kardiovaskular në mbarë botën.”
Burimi: El Pais. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
