Nga Gazeta Si- Një simbol i ëmbël i Krishtlindjeve dhe një kryevepër e ëmbëlsirave italiane, Panettone tregon një histori traditash, arti dhe pasioni të Krishtlindjeve që shtrihet në shekuj.
Nga Milano në pjesën tjetër të botës, panettone artizanale vazhdon të jetë emblema e një historie kulinare italiane që bashkon familjet, rajonet dhe brezat.
Origjina e panettones është e ndërthurur me jetën e familjeve milaneze të shekullit të 15-të.
Një dokument nga viti 1470, i shkruar nga Giorgio Valagussa, punonjës i familjes Sforza (familja që krijuan dinastinë që e bëri Milanon të madhe) përmendte të ashtuquajturin “ritual të trungut”, një zakon i Krishtlindjeve sipas të cilit një trung i madh druri vendosej në oxhak dhe një bukë gruri ndahej midis të ftuarve, një simbol bekimi dhe fati të mirë.
Kjo bukë, e pasuruar me përbërës të mirë si gjalpi, sheqeri dhe vezët, quhej “Pan de Sciori” ose “Pan de Ton”, që do të thotë “buka e zotërinjve”.
Nga ky gjest i thjeshtë, lindi një nga ëmbëlsirat më të dashura në botë: panettone, fryt i bashkimit midis besimit popullor dhe kulturës gastronomike.
Në vitin 1549, shefi i kuzhinës Cristoforo di Messisbugo renditi një nga recetat e para autentike të panettone: miell, gjalpë, sheqer, vezë, qumësht dhe ujë trëndafili.
Në vitin 1599, një regjistër nga Kolegji Borromeo në Pavia përmend përdorimin e gjalpit, rrushit të thatë dhe erëzave për të përgatitur 13 “bukë të mëdha”, një shenjë e përhapjes së kësaj tradite të re në Italinë Veriore.
Legjendat e Panettones: Midis dashurisë dhe shpikjes
Krahas dokumenteve historike, lindja e panettones shoqërohet nga legjenda të shumta popullore që e përforcojnë joshjen e saj.
Më e famshmja është ajo e nxënëses së re Toni, e cila shpëtoi tortën e djegur të shefit të kuzhinës së Ludovico il Moro duke shpikur një brumë të ri me maja, gjalpë dhe rrush të thatë. Rezultati ishte një sukses i jashtëzakonshëm, aq sa që nga ajo ditë, njerëzit filluan të flisnin për “Pan del Toni” – “panettone”.
Një tjetër legjendë tregon për Ughetto degli Atellani, një fisnik milanez i cili, nga dashuria për vajzën e një bukëpjekësi, krijoi një bukë të pasuruar me gjalpë, sheqer dhe fruta të sheqerosura, duke krijuar një ëmbëlsirë që bashkonte dy botë: atë të aristokracisë dhe atë të njerëzve të thjeshtë.
Së fundmi, është historia e Motrës Ughetta, e cila në një manastir të varfër shpiku një tortë të bekuar për të gëzuar motrat e saj në Ditën e Krishtlindjeve. Brumi i saj, i pasuruar me vezë, sheqer dhe rrush të thatë, u bë simbol i shpresës dhe bujarisë.
Evolucioni i Panettone: Nga tradita në inovacionin modern
Midis shekujve 18 dhe 19, panettone kaloi një periudhë evolucioni kulinar. Versionet e para, të ulëta dhe të ngjashme me focaccia, u pasuruan progresivisht me futjen e majasë, gjalpit dhe frutave të sheqerosura, derisa arritën formën e gjatë dhe të butë që njohim sot.
Me ardhjen e prodhimit industrial në shekullin e 20-të, panettone u bë një ëmbëlsirë kombëtare, e pranishme në çdo shtëpi gjatë festave. Megjithatë, shefat e pastiçerive vazhdojnë të ruajnë cilësinë dhe tharjen e ngadaltë të panettone artizanale, duke e transformuar atë në një simbol të përsosmërisë italiane në mbarë botën.
Sot, inovacioni në panettone manifestohet përmes interpretimeve të reja gurme që e mbajnë shpirtin e traditës të paprekur.
Një shembull kryesor është Panettone Ubriaco, në të cilin brumi i thartuar natyrshëm takohet me likere të shkëlqyera dhe aroma intensive.
Pasticceria Max është ndër pionierët e këtij evolucioni të rafinuar, i aftë të përziejë traditën dhe modernitetin, shijen dhe kërkimin, në një përvojë të re shqisore të Krishtlindjeve italiane.
Panettone dhe kultura italiane: Një ëmbëlsirë që bashkon
Panettone artizanale nuk është vetëm një ëmbëlsirë Krishtlindjesh, por një fragment i identitetit kombëtar.
Në shumë qytete italiane, nga pastiçeritë e lashta milaneze deri te shkollat moderne të kuzhinës, ndjekja e përsosmërisë midis traditës dhe inovacionit vazhdon.
Përhapja ndërkombëtare e panettones ka transformuar një ëmbëlsirë lokale në një simbol universal të festimit, të bashkëjetesës dhe të kulturës.
Çdo fetë mishëron historinë e një populli, vlerën e ndarjes dhe respektin për rrënjët e historisë gastronomike.
Panetone vs. Pandoro: Dy ikona të Krishtlindjeve italiane
Nëse panettone përfaqëson pasurinë e traditës milaneze, pandoro simbolizon rafinimin veronez.
Dy ëmbëlsira, dy shpirtra, një pasion: rrëfimi i traditave italiane të Krishtlindjeve përmes aromës së gjalpit, ëmbëlsisë së sheqerit dhe ngrohtësisë së festimit.
Nga origjina e saj e Rilindjes deri te inovacionet më të fundit artizanale, panettone mbetet një nga shprehjet më të mira të kulturës italiane të ëmbëlsirave.
Çdo Krishtlindje, aroma e saj mbush shtëpitë dhe na kujton se historia e panettones është, në fund të fundit, historia e një vendi të aftë për të transformuar thjeshtësinë e bukës në një simbol të festimit, dashurisë dhe kujtesës kolektive.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
