.png)
Detajet e asaj që secili prej nesh shikon në internet janë një burim tepër i vlefshëm.
Këto të dhëna të gjurmuara ndihmojnë kompanitë si Google dhe Facebook të fitojnë miliarda e miliarda dollarë në vit të ardhura nga reklamat, pasi ata përdorin informacionin për të synuar reklamat ndaj nesh.
Për shembull, nëse jeni duke shfletuar shitës me pakicë në internet për të blerë një palë xhinse të reja, shumë shpejt do të shihni reklama për xhinset që shfaqen diku tjetër. Të gjithë e kemi parë këtë të ndodhë në lidhje me çfarëdo që ne po mendonim të blinim.
Niveli në të cilin jemi duke u gjurmuar në internet në këtë mënyrë është disi shqetësues. Sipas një studimi të fundit, çdo person në europë ndan 376 të dhëna në ditë, amerikanët dyfishin e kësaj me 747.
Por, po sikur jo vetëm që mund të keni më shumë kontroll mbi atë se sa nga të dhënat tuaja ndahen, por në fakt të fitoni para prej tyre?
Ky është premtimi i një firme teknologjike kanadeze të quajtur Surf, e cila vitin e kaluar lançoi një shtesë të shfletuesit me të njëjtin emër. Ai shpërblen njerëzit për shfletimin në internet.
Ende në fazën e tij beta ose të lëshimit të kufizuar, ai funksionon duke anashkaluar Google, dhe në vend të kësaj i shet të dhënat tuaja drejtpërdrejt markave të shitjes me pakicë. Në këmbim Surf ju jep pikë që mund të ruhen dhe më pas të blihen për kartat e dhuratave dhe zbritjet në dyqan.
Surf thekson se të gjitha të dhënat janë anonime, adresat tuaja të emailit dhe numrat e telefonit nuk ndahen dhe nuk keni pse të jepni emrin tuaj kur regjistroheni. Megjithatë, ai kërkon moshën, gjininë dhe adresën tuaj të përafërt, por këto nuk janë të detyrueshme.
Ideja është që markat mund të përdorin të dhënat që ofron Surf për të parë, për shembull, se cilat janë faqet e internetit më të njohura midis meshkujve 18 deri në 24 vjeç në Los Anxhelos.
Surf nuk ka publikuar detaje se sa mund të fitojnë njerëzit, por deri më tani thotë se u ka mundësuar përdoruesve të fitojnë kolektivisht më shumë se 97,000 dollarë.
Njerëzit mund të përdorin gjithashtu Surf-in për të kufizuar të dhënat që ndajnë, si për shembull, bllokimi i informacionit për uebsajte të caktuara që vizitojnë.
Themeluesi dhe shefi ekzekutiv i Surf, Swish Goswamo thotë se firma dëshiron të jetë “shpërblimi i shfletimit në internet”.
“Që nga dita e parë ne kemi qenë të qartë me përdoruesit se çfarë ndajmë dhe çfarë nuk ndajmë, dhe u japim atyre mundësinë për të kontrolluar të dhënat e tyre gjithashtu. Mendoj se njerëzit janë më rehat kështu, kur e dinë se kanë dhënë aq të dhëna sa duan dhe paguhen nga kjo”, tha Goswamo.
Surf është pjesë e një lëvizjeje në rritje që disa komentues e kanë quajtur “teknologji e përgjegjshme”, pjesë e së cilës është t’u japë njerëzve më shumë kontroll mbi të dhënat e tyre.
Një tjetër firmë teknologjike në këtë hapësirë është një tjetër kompani kanadeze Waverly, e cila i lejon njerëzit të përpilojnë burimet e tyre të lajmeve në vend që të mbështeten në algoritmet e Google News dhe gjurmuesit të Apple News dhe reklamat.
Me Waverly, ju plotësoni temat që ju interesojnë dhe softueri i tij i AI gjen artikuj që mendon se dëshironi t’i lexoni. Firma në Montreal është ideja e themeluesit Philippe Beaudoin, i cili më parë ka qenë inxhinier i Google.
Përdoruesit e aplikacionit mund të ndryshojnë rregullisht preferencat e tyre dhe të dërgojnë komente për artikujt që u rekomandohen atyre.
“Teknologjia e përgjegjshme duhet të fuqizojë përdoruesit”, tha ai.
Firma amerikane e Rob Shavell, Abine, ka prodhuar dy aplikacione që i mundësojnë përdoruesit të rrisë privatësinë e tij/saj: Blur dhe Delete Me. E para siguron që fjalëkalimet tuaja dhe detajet e pagesës nuk mund të gjurmohen, ndërsa e dyta heq informacionin tuaj personal nga motorët e kërkimit.
Carissa Veliz, pedagoge në Institutin për Etikën në AI të Universitetit të Oksfordit, thotë se firmat e teknologjisë duhet të “nxiten për të zhvilluar modele biznesi që nuk varen nga shfrytëzimi i të dhënave personale”.
“Është shqetësuese që shumica e algoritmeve që po sundojnë jetën tonë po prodhohen nga kompani private pa asnjë lloj mbikëqyrjeje apo udhëzimi për t’u siguruar që ato algoritme janë mbështetëse për të mirat dhe vlerat tona publike”, shton ajo.
Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
