Një krizë globale për rërë. Por kush janë piratët e saj?

Një rritje e shpejtë e kërkesës për rërë po shkakton mungesa në mbarë botën.

Rëra është thelbësore në botën e ndërtimit, e përdorur për të bërë beton, qelq dhe materiale të tjera jetësore të ndërtimit. Por kërkesa është rritur me 45 për qind në katër dekadat e ardhshme, sipas një studimi të ri.

Universiteti Leiden në Holandë llogariti se përdorimi i tij në industrinë e ndërtimit do të rritet nga 3.2 miliardë ton në vit në 2020 në 4.6 miliardë ton deri në vitin 2060, veçanërisht në Afrikë dhe Azi.

Kjo është për shkak të rritjes së parashikuar të popullsisë si dhe një numri në rritje të ndërtesave të bëra nga betoni dhe xhami.

Por konsumi i pakontrolluar rrezikon dëmtimin e mjedisit dhe mungesat globale.

A është “rëra e ndërtimit” ndryshe nga rëra që gjeni në plazhe?

Pjesa më e madhe e rërës së botës nuk mund të përdoret në ndërtim. Rëra e shkretëtirës është shumë e lëmuar për t’u përdorur si një agjent lidhës për betonin dhe rëra e detit është shumë e lartë në nivele kloridesh për shumicën e qëllimeve të ndërtimit.

Pra, pjesa më e madhe e rërës që përdoret për ndërtim nxirret nga lumenjtë, liqenet dhe brigjet, vende me ndikime të larta mjedisore dhe njerëzore.

Për t’i bërë gjërat edhe më keq, janë shtuar edhe piratët e rërës.

Kush janë piratët e rërës?

Bandat e organizuara që shfrytëzojnë industrinë e rërës së ndërtimit kanë filluar të shfaqen në mbarë botën. Dhjetra ishuj janë zhdukur në Indonezi si pasojë e minierave të rërës.

Dhe kjo ka efekte shkatërruese në mjedisin lokal.

“Shfrytëzimi i tepërt i rërës ka shkaktuar zakonisht shkatërrimin e ekosistemit, erozionin e bregdetit, humbjen e biodiversitetit dhe humbjen e ushqimit”, thotë autori kryesor i studimit, Xiaoyang Zhong.

Nxjerrja e paligjshme e rërës është raportuar në mbi 70 vende, shpesh duke përfshirë banda shumë të organizuara. Kjo kërcënon jetesën e qindra miliona njerëzve që jetojnë përgjatë lumenjve dhe fushave të përmbytjeve, nga Kamboxhia në Kaliforni, Lindja e Mesme dhe Kinë.

Studiuesit nuk e dinë saktësisht se sa i madh është furnizimi global, por rëra lehtësisht e aksesueshme në mbarë botën po zhduket me një ritëm alarmues me ndikime të thella në ekosistemin.

A ka ndonjë alternativë që mund të përdorim në vend të rërës?

Paul Behrens, autori i hulumtimit thotë se “bashkëpunimi ndërkombëtar në nxjerrjen e rërës, riciklimin e materialeve dhe teknologjitë e ndërtimit është thelbësor”.

“Do të nevojiten qeverisje dhe planifikim më të mirë për të siguruar që brezat e ardhshëm të kenë burime të mjaftueshme rëre”.

Masa të tjera për të luftuar krizën e rërës nxisin zgjatjen e jetëgjatësisë së ndërtesave, ripërdorimin e betonit, krijimin e modeleve më të lehta të ndërtesave ose përdorimin e materialeve alternative, të tilla si kornizat e drurit, sipas Zhong.

Autorët e studimit i bëjnë thirrje UNEP dhe Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT) që të krijojnë dhe mbikëqyrin një program global monitorimi për burimet e rërës për të parandaluar që ato të zhduken.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.