Për libanezët, shpërthimi i fuqishëm që goditi Bejrutin pasditen e së martës nuk ishte asgjë më shumë e asgjë më pak sesa një “Hiroshimë” e dytë. Tronditja e madhe që ka dëmtuar gjysmën e qytetit bregdetar ishte aq e fuqishme sa mund të jetë shkaktuar sipas ekspertëve nga një “pajisje e vogël bërthamore”. Megjithatë, qeveria ka hedhur poshtë cdo spekulim për sulm terrorist, duke cilësuar si burim të mundshëm të shpërthimit masiv një depo me mijëra ton materiale shumë të pasigurta eksplozive.
Ajo raportohet të ketë shpërthyer duke tronditur kryeqytetin libanez dhe duke vrarë të paktën 100 njerëz, duke plagosur 4.000 të tjerë dhe duke dërguar një valë shoku në të gjithë qytetin që dëmtoi ndërtesat dhe shpërtheu dritaret deri në 10 kilometra larg.
Kryeministri i Libanit, Hassan Diab tha se 2,750 tonë metrikë nitrat amoniumi, i cili përdoret zakonisht si një pleh bujqësor, ishte ruajtur për gjashtë vjet në një depo porti pa masa sigurie, “duke rrezikuar sigurinë e qytetarëve”. Megjithatë, ende nuk është saktësisht e qartë se çfarë çoi në shpërthimin që fshiu rrugë të tëra përgjatë kryeqytetit bregdetar.
Shpërthimi ishte aq i fortë sa u ndje gjithashtu 240 km larg në ishullin e Qipros, në Mesdhe, me qipriotët që menduan se ishte një tërmet.
Raportet fillestare në mediat shtetërore fajësuan një zjarr të madh në një depo fishekzjarrësh pranë portit, që ka të ngjarë të jetë përhapur në ndërtesat afër. Sidoqoftë, versioni i Kryeministrit duket se ishte mbështetur nga shefi i Sigurisë së Përgjithshme të Libanit, Abbas Ibrahim, i cili tha se një “material mjaft eksploziv” ishte konfiskuar vite më parë dhe ishte ruajtur në depo, vetëm disa minuta më këmbë nga tregjet e Bejrutit dhe baret e jetës së natës.
Ndërsa 4 milion banorët e Bejrutit u zgjuan me mijëra ndërtesa të dëmtuara, pikëpyetje të mëdha janë ngritur pse sasi të tilla të mëdha kimikatesh të rrezikshme u lejuan të ruhen në mes të qytetit pa masat adekuate të sigurisë dhe kush është përgjegjës.
Shqetësimet më të mëdha janë tek viktimat dhe të plagosurit. Spitalet, tashmë të gjynjëzuara nga pandemia e vazhdueshme e koronavirusit, janë tejmbushur me të plagosurit dhe ndërsa numri i vdekjeve u rrit në mënyrë të vazhdueshme gjatë natës. Kostoja e vërtetë në jetë njerëzish mund të mos dihet për disa ditë pasi më shumë trupa tërhiqen nga germadhat. Të afërmit e të zhdukurve janë nisur drejt spitaleve në kërkim të të dashurve të tyre dhe agjencia “Save the Children” paralajmëruan se fëmijët janë ndër ata që nuk llogariten si viktima.
Ministri i Shëndetësisë në Liban, Hamad Hassan tha në televizionin kombëtar të mërkurën se numri i vdekjeve do të rritet dhe se katër spitale janë jashtë shërbimit për shkak të dëmtimit nga shpërthimi.
Shpërthimi vjen gjithashtu në një kohë të vështirë për vendin e Lindjes së Mesme, i cili është shkatërruar nga trazirat ekonomike dhe politike të rënduara nga pasojat e shpërthimit të Covid-19.
Megjithëse Libani ka konfirmuar vetëm 5,062 raste me koronavirus dhe 65 vdekje, sipas të dhënave nga Universiteti Johns Hopkins, kufizimet në lidhje me pandeminë kanë acaruar më tej krizën financiare të thellë dhe të gjatë të vendit.
Protestat e dhunshme kanë shpërthyer për shkak të rritjes së urisë dhe varfërisë, e cila është rritur në mbi 50%, dhe skenat e njerëzve që hyjnë më forcë në depot e ushqimeve për nevoja themelore janë bërë të zakonshme.
Ndërprerjet e energjisë janë të zakonshme në kryeqytet, duke shtuar presion në dhënien e ndihmës mjekësore për të dëmtuarit. Tensionet janë gjithashtu të larta pasi të premten, një gjykatë e Kombeve të Bashkuara, pritet të nxjerrë aktgjykimin e saj ndaj katër të dyshuarve për vrasjen me makinë bombë të ish-kryeministrit, Rafik Hariri. Ai ishte vrarë në vitin 2005. Të katër të dyshuarit janë anëtarë të grupit Hezbollah, që ka mbështetjen e Iranit, i cili vazhdimisht ka mohuar çdo rol në vdekjen e Haririt.
Kryeministri Diab ka filluar një hetim për shpërthimin, duke thënë se “ai nuk do të pushojë derisa t’i gjejë ata që janë përgjegjës për atë që ndodhi”.
Nitrati i amonit është një material mjaft i paqëndrueshëm që përdoret në plehra bujqësore dhe cilësohet si lëndë eksplozive e shkallës së lartë. Dy ton kimikate amerikane u përdorën në bombardimin e vitit 1995 në Oklahoma, një sulm terrorist në familje që vrau 169 njerëz. Pas shpërthimit të së martës, Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Beirut u kërkoi atyre që ishin në zonë të “qëndrojnë brenda dhe të mbanin maska nëse është e mundur” për shkak të raporteve të gazrave toksikë të lëshuar nga shpërthimi.
Sidoqoftë, Anthony May, një hetues i lëndëve eksplozive për qeverinë amerikane, tha që reja e kuqe e ndritshme ose e errët e parë në videot e shpërthimit “nuk shkaktohet nga nitrati i amonit”. “Shenja treguese duhet të ishte një re e verdhë tymi”, tha ai.
“Nuk po them që nitrati i amonit nuk ishte i përfshirë në këtë, mund të ketë qenë, por duket se kishte edhe lëndë të tjera shpërthyese atje”, tha May. Sasia e eksplozivëve dhe valët e goditjes të krijuara nga shpërthimi, tha May, i cili shtoi se “është tipike për atë që do të ishte e barabartë me një bombë bërthamore kiloton që po shkon për sa i përket peshës eksplozive”.
“Nuk kishte asnjë material bërthamor, por vala e shpërthimit është ekuivalente me një pajisje të vogël bërthamore,” tha May.
Duke shtuar konfuzionin e asaj që shkaktoi incidentin, Presidenti amerikan Donald Trump ofroi ndihmë për njerëzit e Libanit, duke iu referuar incidentit si një “sulm i tmerrshëm”.
Tre zyrtarë të Departamentit Amerikan të Mbrojtjes më vonë kundërshtuan komentet e Presidentit, duke thënë se që nga e marta në mbrëmje nuk kishte asnjë indikacion se shpërthimi ishte një “sulm” dhe zyrtarët libanezë nuk e kanë quajtur shpërthimin një sulm.
Udhëheqës të tjerë botërorë, përfshirë nga Izraeli, Mbretëria e Bashkuar, Franca, Turqia, Emiratet e Bashkuara Arabe, Jordania, Kuvajti, Katari, Rusia dhe Spanja kanë ofruar mbështetje dhe ngushëllime po ashtu.
Ministri i Jashtëm izraelit Gabi Ashkenazi, mohoi spekulimet për përfshirje të Izraelit, duke thënë se shpërthimi ishte një aksident.
“Unë sugjeroj për kujdes me spekulimet, nuk shoh ndonjë arsye për të mos i besuar raporteve nga Bejruti”, tha ai, duke iu referuar komenteve nga zyrtarët libanezë.
Izraeli dhe Libani nuk kanë marrëdhënie të mira dhe shpërthimi i Bejrutit vjen mes tensioneve në rritje midis dy vendeve dhe grupit militant Hezbollah përgjatë kufirit jugor të Libanit dhe në Siri.
Edhe Bashkimi Europian reagoi pas incidentit, duke u ofruar mbështetje popullit dhe autoriteteve të Libanit. Franca tha që do të dërgojë menjëherë ndihma në Liban. Zyra e presidenti, Emmanuel Macron, tha se ai bisedoi me homologun e tij libanez, Michel Aoun, dhe e njoftoi për dërgimin e ndihmës franceze në Liban. Kancelarja gjermane, Angela Merkel ka shprehur tronditje pas pamjeve të shpërthimit në Liban, ka thënë zëdhënësi, Sebastian Fischer. “Qeveria gjermane është e tronditur nga raportimet dhe pamjet e incidentit. Mendimet tona janë me ata që kanë humbur të dashurit. Ne do t’i ofrojmë mbështetje Libanit”, citohet të ketë thënë Merkel.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
