Marrëdhënia midis SHBA-së dhe Arabisë Saudite është rishkruar shumë herë që kur filloi menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore.
Jemi në një moment tjetër të tillë aktualisht.
Fundjavën e kaluar, OPEC+, i udhëhequr nga sauditët, lëvizi drejt uljes së prodhimit të naftës dhe rritjes së çmimeve globale përsëri.
Disa ditë më vonë, zyrtarët e Arabisë Saudite dhe iraniane në Pekin njoftuan një marrëveshje për të rivendosur potencialisht marrëdhëniet diplomatike, me lehtësimin kinez.
Edhe pse shumë e kanë deklaruar uljen e naftës një fyerje ndaj Uashingtonit, zyrtarët e qeverisë thanë se SHBA ishte e informuar paraprakisht ; Në prapaskenë, nuk ka aq shumë kundërshtime për objektivat e reja të çmimeve saudite, të cilat janë midis 80-90 dollarë për fuçi.
Kjo situatë nuk ka asnjë ngjashmëri me tetorin e kaluar, kur Uashingtoni vërtet u befasua nga një shkurtim i kuotave të OPEC+ dhe pasuan akuza nga të dyja palët.
Megjithatë, problemi i vitit të kaluar u zgjidh shpejt, pasi Arabia Saudite u vërtetua se nuk do të kishte një rritje të çmimeve për konsumatorët perëndimorë. Dhe në muajt e fundit, Uashingtoni dhe Riadi rritën në heshtje bashkëpunimin e sigurisë , veçanërisht në lidhje me një strategji të re të kontrollit dhe parandalimit kundër Iranit.
Aha, thonë ogurzinjtë, por ç’të themi për shtrirjen diplomatike të Arabisë Saudite ndaj rivalëve dhe kundërshtarëve amerikanë? A nuk është kjo dëshmi e qartë e një krize? Jo nëse dini çfarë të kërkoni.
Arabia Saudite ka zgjeruar bashkëpunimin me Kinën, e theksuar nga një vizitë e presidentit Xi Jinping në Riad dhjetorin e kaluar.
Ajo ngjarje prodhoi një sërë marrëveshjesh për bashkëpunim në një gamë të gjerë çështjesh, duke përfshirë inteligjencën artificiale, energjinë e qëndrueshme, investimet e përbashkëta dhe, veçanërisht, projektet infrastrukturore që të kujtojnë nismën e Kinës “Një brez dhe një rrugë”.
Ky kontakt me Kinën është një shembull i shkëlqyer i Arabisë Saudite që luan një lojë të gjatë, pasi ajo del më me autoritet në skenën botërore si lideri i kartelit të naftës OPEC+ dhe vendi më me ndikim arab, dhe ndoshta mysliman sunit. Lindja e Mesme po hyn në një epokë multipolare dhe Arabia Saudite po manovron për të gjetur vendin e saj në këtë realitet të ri.
Uashingtoni e kupton këtë dhe, në të vërtetë, sheh përfitime në këto marrëveshje në zhvillim, të cilat gjithsesi nuk mund t’i parandalojë. Pavarësisht gamës së madhe të angazhimeve, Arabia Saudite ishte jashtëzakonisht e kujdesshme që të mos pajtohej me asgjë që shkel vijën e kuqe themelore amerikane – në thelb, mos bëni asgjë që i jep Kinës një bazë të panevojshme strategjike në këtë rajon vendimtar.
SHBA nuk mund ta ndalojë Kinën të kërkojë marrëdhënie me vendet e Gjirit që shkojnë përtej blerjes dhe shitjes së energjisë. Dhe Uashingtoni ka një interes që partnerët e tij rajonalë të prishin marrëdhëniet gjithnjë e më të forta Iran-Kinë.
Po në lidhje me marrëveshjen e ndërmjetësuar nga Kina midis Iranit dhe Arabisë Saudite të kësaj jave?
Roli kinez është në fakt i mirëpritur, sepse Teherani nuk do të flasë me Uashingtonin.
Administrata Joe Biden ka promovuar diplomacinë mbi konfrontimin dhe ka mirëpritur afrimin.
Nuk ka asnjë arsye që ulja e tensioneve rajonale të jetë problem për SHBA-në. Përkundrazi, ajo mund të ndihmojë edhe në nxitjen e dialogut shumë të nevojshëm, sado indirekt, midis Uashingtonit dhe Teheranit, si dhe përfundimin e luftës në Jemen.
Pothuajse e njëjta gjë vlen edhe për arritjen e fundit të Arabisë Saudite ndaj diktaturës në Siri.
Të dy vendet mund të rivendosin së shpejti marrëdhëniet diplomatike dhe Arabia Saudite mund të ftojë presidentin sirian Bashar al-Assad në samitin e ardhshëm të Ligës Arabe, këtë maj në Riad.
SHBA-të mund të mos jenë të kënaqura me këtë – Assad është një tiran vrasës që Uashingtoni kërkon prej kohësh të largohet nga pushteti – por nuk ka rrugë tjetër përpara për vendet si Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe që kanë interesa sigurie në Siri, por (ndryshe nga Irani ) nuk ka trupa apo përfaqësues të armatosur atje.
Arabia Saudite po i hap krahët, por po e bën këtë brenda ombrellës amerikane. Dhe është shumë e kujdesshme për të mos sfiduar partneritetin themelor me Uashingtonin.
Që nga pushtimi rus i Ukrainës, SHBA-të po e njohin gjithnjë e më shumë atë kontroll të sigurisë së tre rrugëve kryesore ujore rreth Lindjes së Mesme (Deti i Kuq, Deti Arabik dhe Gjiri Persik) dhe tre pikat kyçe të mbytjes (Kanali i Suezit, Bab al-Mandab dhe Ngushtica e Hormuzit) janë një nga avantazhet më të rëndësishme konkurruese amerikane në konkurrencën e fuqive të mëdha me Kinën.
Partneriteti SHBA-Saudi i ka mbijetuar embargos së naftës të vitit 1973, sulmeve terroriste të 11 shtatorit, pushtimit të Irakut të vitit 2003 dhe mosmarrëveshjeve të panumërta mbi çmimin dhe prodhimin e naftës, më së fundi në 2013 dhe, në një shkallë më të vogël, tetorin e kaluar.
Kjo sepse të dyja palët kanë nevojë për njëra-tjetrën dhe asnjëra nuk ka një alternativë të besueshme.
Specifikat e marrëdhënies po ripërshtaten për një realitet të ri strategjik, siç kanë ndodhur disa herë më parë.
Po, OPEC+ mund të prodhojë më shumë tensione mbi çmimin dhe prodhimin e naftës në muajt e ardhshëm. Por, tani për tani, partneriteti SHBA-Saudite është thelbësisht i shëndoshë dhe ka shumë të ngjarë të mbetet i fortë.
Burimi: Bloomberg/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
