Ricard Haas – Ndërsa shkruaj këtë, zyrtarë në të gjithë Shtetet e Bashkuara vazhdojnë të numërojnë votat për zgjedhjet presidenciale të SHBA, në vitin 2020. Kur të finalizohen rezultatet, me siguri do të ndiqen rinumërimet dhe sfidat ligjore. Kjo pritet të ndodhë në zgjedhjet e diskutueshme që gjeneroi pjesëmarrje rekord.
Vetëm shtetasit mund të votojnë për presidentin amerikan, por zgjedhja prek njerëzit kudo që janë. Nëse është shumë shpejt për të qenë të sigurt për rezultatet, nuk është e parakohshme të eksplorojmë se çfarë zbulojnë zgjedhjet për vendin më të fuqishëm të botës.
Nga ana pozitive, Shtetet e Bashkuara mbeten një demokraci e fuqishme. Pjesëmarrja e votuesve ishte e lartë, megjithë kufizimet fizike të lidhura me pandeminë COVID-19. Procesi duket se po zhvillohet ashtu siç është projektuar. Dhuna ka qenë minimale. Gjykatat po hetojnë ato që duket se kanë qenë vendime të motivuara politikisht nga Shërbimi Postar i ShBA për të penguar dorëzimin e fletëve të votimit nga zonat që pritet të votojnë kryesisht Demokratët. Deklarata e padrejtë e fitores së Presidentit Donald Trump të martën në mbrëmje fitoi pak tërheqje, ndërsa thirrjet e tij për të ndaluar numërimin (të paktën në ato shtete ku ai drejton) duket se kanë rënë në vesh të shurdhër.
Ajo që shqetëson, megjithatë, është që elektorati amerikan mbetet kaq i ndarë. Votuesit ishin pothuajse të ndarë në mënyrë të barabartë midis dy kandidatëve. Nuk është për t’u habitur, kjo ndarje ka të ngjarë të çojë në qeveri të ndarë. Nëse tendencat aktuale vazhdojnë, Demokratët do të fitojnë Shtëpinë e Bardhë dhe do të ruajnë kontrollin e Dhomës së Përfaqësuesve, ndërsa Republikanët do të mbajnë kontrollin e Senatit. Guvernatorët dhe legjislaturat e shtetit janë pothuajse të ndara në mënyrë të barabartë midis dy partive (Republikanët kanë një avantazh të vogël).
“Vala blu” e parashikuar nga demokratët nuk u materializua. Joe Biden ndoshta do të fitojë votën popullore me një diferencë të gjerë – rreth katër ose pesë milion nga gati 160 milion vota të hedhura. Por republikanët mbajtën vende në Senat që shumë parashikuan se do të ktheheshin te demokratët, të cilët në fakt humbën vendet në Dhomë. Nuk kishte asnjë mandat të vendosur, as asnjë rirreshtim politik.
Trump ka rezultuar në poll-e jashtëzakonisht mirë, duke marrë pesë milion vota më shumë sesa në 2016 – i dyti me më shumë vota se çdo kandidat presidencial në historinë e ShBA. Ajo që e bën këtë veçanërisht të dukshëm është se ajo ndodhi në sfondin e një rekordi të lartë me 100,000 raste të reja të përditshme COVID-19 dhe më shumë se 1000 vdekje. Pikërisht kur pasojat e administrimit të tij të keqpërdorimit të pandemisë ishin bërë më të rënda, gati gjysma e elektoratit doli ta mbështeste atë.
Edhe nëse Trump humbet, gjë që duket e mundshme, ai do të vazhdojë të ketë një zë të fuqishëm, veçanërisht nëse mbetet në vëmendjen e publikut (që gjithashtu duket e mundshme). Edhe nëse ai vetë nuk kandidon, ndoshta do të ketë ndikim të konsiderueshëm në zgjedhjen e të nominuarit të Partisë Republikane në zgjedhjet e ardhshme presidenciale, në 2024. GOP do të jetë shumë larg partisë së Presidentëve George W. Bush ose Ronald Reagan. Trumpizmi – një populizëm modern i Amerikës – do të mbetet një forcë e fuqishme.
Nuk është për t’u habitur që Trump ka bërë çmos për të kripur tokën dhe për të delegjitimuar rezultatet e zgjedhjeve, duke akuzuar për mashtrim pavarësisht nga paaftësia e tij për të prodhuar ndonjë provë. Shumë nga mbështetësit e tij do të refuzojnë të pranojnë legjitimitetin e një presidence të Biden-it. Është mjaft e mundshme që Trump kurrë nuk do ta pranojë garën, aq më pak të marrë pjesë në betimin e pasardhësit të tij. Për të perifrazuar Will Rogers-in, Trump kurrë nuk ka hasur në një normë, të cilën nuk e ka thyer.
Amerikanët gjithnjë e më shumë banojnë në botë të ndara. Ata e kanë renditur veten në bashkësi dhe rajone me ato të pikëpamjeve të ngjashme. Çdo botë tenton të shikojë kanalet e veta televizive kabllore, të dëgjojë stacionet e saj të radios dhe podkastet, dhe të vizitojë faqet e saj në internet. Dhe mungesa e një kurrikule kombëtare të qytetarisë lehtëson klasifikimin midis brezave.
Ajo që vlen të theksohet është se ndarja e vendit nuk është në pjesën më të madhe përgjatë vijave ekonomike. Njerëzit e të gjitha klasave votuan për të dy kandidatët dhe modelet demografike, gjinore dhe racore të votimit nuk ishin aq të njëanshme sa shumë parashikuan. Aty ku ato ndryshonin kryesisht kishin të bënin me mjetet juridike.
Nivelet arsimore janë qartë një tregues i orientimit politik, siç është gjeografia, me votuesit republikanë më shumë të ngjarë të jetojnë në periferitë e jashtme dhe rajonet rurale dhe demokratët në zonat metropolitane. Kultura, sidoqoftë, mund të llogaritet më shumë në politikën Amerikane se gjithçka tjetër. Sa për shembull, politika e jashtme nuk duket se kishte shumë rëndësi në fushatë, përveçse për të mobilizuar zonat elektorale specifike, të tilla si komunitetet e mëdha kubane dhe venezuelase, në Florida të Jugut.
Përkundër këtij sfondi, do të jetë e vështirë të ndërtohet mbështetje për ndryshime të rëndësishme në mënyrën e zgjedhjes së presidentëve, ose mënyrën e funksionimit të qeverisë. Situata nuk i ngjan asgjëje më shumë sesa Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara. Shumë pajtohen se sistemi aktual është thellësisht i gabuar dhe jopërfaqësues, por është e pamundur të arrihet konsensusi mbi reformën, sepse çdo rregullim i mundshëm do t’u jepte përfitim disave dhe do të dëmtonte të tjerët. Nuk është për t’u habitur, ata që qëndrojnë për të humbur nga ndryshimi, vi rezistojnë atij.
Kjo do ta bëjë të vështirë qeverisjen. Shumë do të varet nga llogaritjet e udhëheqësit republikan të Senatit Mitch McConnell dhe aftësia dhe gatishmëria e tij për të punuar me një President si Biden. Puna së bashku do të kërkonte gjithashtu që Biden të bëjë kompromis, diçka e sigurt që do të hasë rezistencë nga anëtarët më ideologjikë të partisë së tij.
Demokratët shpresonin në një mohim thumbues të Trump dhe gjithçkaje që ai mishëron. Ata nuk e morën atë. Republikanët kërkuan një zgjedhje që certifikonte Trump-in. Edhe kjo nuk ndodhi. Në vend të kësaj, ajo që zbuluan zgjedhjet është një shtet dhe dy kombe. Ata do të duhet të bashkëjetojnë; nëse mund të punojnë së bashku mbetet për t’u parë./ Project Syndicate/ Përktheu: Gazeta Si.
*Richard Haass, President i Këshillit në Marrëdhëniet e Jashtme, ka shërbyer më herët si Drejtor i Planifikimit të Politikave për Departamentin amerikan të Shtetit (2001-2003) dhe ka qenë i dërguari special i presidentit George W. Bush në Irlandën e Veriut dhe Koordinator për Të Ardhmen e Afganistanit. Ai është autor i librit “Bota: Një Introduktë e Shkurtër”.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
