Skema globale për të shpërndarë vaksinat kundër Covid-19 në vendet e varfra përballet me një rrezik “shumë të lartë” dështimi, duke lënë miliarda njerëz pa qasje në vaksinë deri në fund të vitit 2024.
Kjo është zbuluar nga dokumentet e brendshme nga nisma e fondacionit të Bill Gates për shpërndarjen e vaksinave, pjesë e të cilës është edhe Shqipëria, e cila i ka dhënë “Covax Facility” 3.99 milionë dollarë për të marrë fillimisht një sasi prej 1.14 milionë dozash.
Skema Covax, po përballet me një sërë sfidash, duke përfshirë një mungesë të dozave të vaksinave të miratuara dhe një vendim të fundit që përcakton se kjo nismë do t’i jepte përparësi furnizimit të Indisë së pari.
Vaksinat më të lira dhe më të lehta për t’u transportuar nga skema e përbashkët, përfshirë vaksinën e Universitetit të Oksfordit-AstraZeneca, kanë qenë më të ngadalta në testimin dhe marrjen e miratimit nga rregullatori.
Paralajmërimi i zymtë u zbulua në fakt në një vlerësim të rrezikut financiar të porositur nga Gavi, një aleancë e qeverive, kompanive të barnave, organizatave jofitimprurëse dhe organizatave ndërkombëtare për fushatat globale të vaksinimit dhe është partneri i OBSH-së në skemën Covax.
Për të përmbushur synimin e saj për të vaksinuar të paktën 20% të njerëzve në vendet e vafra vitin e ardhshëm, Covax thotë se i duhen 4.9 miliardë dollarë përveç 2.1 miliardë dollarëve që ka mbledhur tashmë.
Ky vlerësim nuk pranohet nga personat e brendshëm në Organizatën Botërore të Shëndetësisë, e cila përfaqëson një nga tre shtyllat e skemës Covax. Burime nga OBSH tregojnë për “The Guardian” se negociatat me kompanitë farmaceutike nuk kanë cuar ende në nënshkrimin e një marrëveshje konkrete, ndërkohë që ato me vendet më të pasura, si SHBA apo ato të BE-së për t’ia shpërndarë vendeve të varfra dozat e tepërta, janë ende në vazhdim.
Programi Covax është skema kryesore globale për të vaksinuar njerëzit në vendet me të ardhura të varfra dhe të mesme kundër koronavirusit.. Ai synon të japë të paktën 2 miliardë doza vaksiash deri në fund të vitit 2021 për të mbuluar 20% të njerëzve më të prekshëm në 91 vende, kryesisht në Afrikë, Azi dhe Amerikën Latine.
Por në dokumentet e brendshme të zbuluara në Reuters, Gavi pranon se kjo skemë po lufton me mungesën e fondeve dhe rreziqet e furnizimit të cilat mund ta bëjnë të pamundur arritjen e qëllimeve të tij.
“Rreziku i dështimit të Covax është shumë i lartë,” thotë një raport i brendshëm për bordin e Gavi.
Raporti dhe dokumentet e tjera të përgatitura nga Gavi po diskutohen në mbledhjet e bordit në 15-17 dhjetor. Dështimi i kësaj nisme të miliarderit Bill Gates mund të lërë disa njerëz pa qasje në vaksina deri në vitin 2024, thotë një nga dokumentet.
Rreziku i dështimit është më i lartë sepse skema u krijua kaq shpejt, duke operuar në “territor të paeksploruar”, thotë raporti.
Ndërsa disa kompani farmaceutike që punojnë për gjetjen e një vaksina, përfshirë AstraZeneca, janë regjistruar për të siguruar vaksinën me kosto, prodhuesit e tjerë të mundshëm ende nuk janë regjistruar në Covax. Vendet më të pasura, të cilët shpesh kanë investuar në zhvillimin e vaksinave, kanë para-rezervuar shumë prej grupeve të hershme të vaksinave.
Planet e Covax mbështeten në vaksinat më të lira që ende nuk kanë marrë aprovim, sesa në vaksinat që tashme kanë nisur të prodhohen si ajo e Pfizer / BioNTech dhe Moderna që përdorin teknologji të re më të shtrenjtë mARN.
Vaksina Pfizer tashmë është aprovuar për përdorim emergjent në disa vende dhe po shpërndahet në Britani dhe SHBA dhe vaksina Moderna pritet të miratohet në mënyrë të ngjashme së shpejti.
Covax deri më tani ka arritur marrëveshje furnizimi jo-detyruese me AstraZeneca, Novavax dhe Sanofi për 400 milion doza dhe ka lënë të hapur mundësinë për të porositur disa qindra milion të shtëna shtesë, thotë një nga dokumentet e Gavi.
Por të tre kompanitë janë përballur me vonesa për miratimin e vaksinës, i cili mund të shtyhet disa në gjysmën e dytë të vitit 2021 ose më vonë.
Gavi punësoi Citigroup muajin e kaluar për të dhënë këshilla se si të zbuten rreziqet financiare. Çështja e kompleksitetit të kontratave për vaksinat ka filluar të shqetësojë vendet që janë bërë pjesë e kësaj nisme prej disa javësh, shumë të ciilave janë të shqetësuara edhe nga mungesa e transparencës mbi afatet e sakta për furnizimin e vaksinave dhe kohën.
I pyetur në lidhje me dokumentet, një zëdhënës i Gavi tha se trupi mbetet i sigurt se mund të arrijë qëllimet e tij.
“Do të ishte e papërgjegjshme të mos vlerësohen rreziqet e natyrshme për një ndërmarrje kaq masive dhe komplekse dhe të ndërtohen politika dhe instrumente për të zbutur ato rreziqe,” shtoi ai.
Të martën, një zyrtar i lartë i OBSH-së tha se agjencia ishte në bisedime me Pfizer dhe Moderna për të ofruar vaksinat e tyre kundër Covid-19 si nën kosto për vendet e varfra.
Burimet: “The Guardian”, “Reuters”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
