“You Won’t Be Alone” është një nga filmat më të jashtëzakonshëm që kam parë, ose më saktë kam përjetuar. Një dramë thellësisht e pazakontë dhe thellësisht emocionuese për një shtrigë që zbulon se si të jetë njeri duke marrë nën kontroll trupat e të tjerëve në Maqedoninë rurale të shekullit të 19-të. Përbëhet nga tmerri i tmerrshëm trupor, pjesërisht përrallë ëndërrimtare, pjesërisht ushtrim ekzistencializmi dhe ndjeshmëri ekstreme, e thënë kryesisht përmes rrëfimit të çuditshëm, të thyer nga dikush që mëson se çfarë është gjuha dhe çfarë do të thotë, ndërsa lundrojnë në një botë shpesh barbare, por shpeshherë të bukur. Është vërtet diçka që ja vlen.
“Do ta kuptoni që jam një idiot shumë shpejt”, thotë regjisori Goran Stolevski, duke qeshur, në fillim të bisedës në Zoom me një nervozizëm çarmatosës dhe në fund të pajustifikuar.
Regjisori 36-vjeçar maqedono-australian, i cili shpejt zbulon se nuk është shumë idiot, i gjurmon nervat tek rishikimi i filmit të tij debutues, i cili u shfaq premierë në festivalin virtual të filmit Sundance të këtij viti në janar.
Filmi i tij ka ndjenjën e gjallë të një përralle popullore të vjetër, të rrëfyer shpesh ose të një romani të pluhurosur, por në fakt është një origjinal i vërtetë. Stolevski, i cili kishte shpenzuar vite duke bërë gjëra modeste (ai i referohet vetes si ‘regjisori më i dështuar që ka dështuar ndonjëherë” përpara shpërthimit të tij), jetonte në Bristol kur i lindi ideja. Ai ishte gati të mbushte 30 vjeç, një vit në një periudhë trevjeçare papunësie, dhe si emigrant homoseksual, ai ndjehej si një i huaj, shpesh duke mos folur me askënd përveç burrit të tij për javë të tëra. Ai po lexonte gjithashtu shumë Virginia Woolf…
“Virginia po më ndihmonte të ndihesha më pak i izoluar”, më thotë ai. “Ajo që ajo bën me fjalët për të kapur vetëdijen apo pafajësinë, me të vërtetë po pyesja veten se si mund ta bësh këtë me kinemanë? Doja të bëja diçka me një ndjenjë të veçantë që kisha në atë kohë dhe më pas të përpiqesha të kapja këtë mënyrë jetese që tani është pothuajse e zhdukur dhe ta dokumentoja atë me gjithë bukurinë dhe shëmtinë e saj”.
Ai kishte hulumtuar përrallat popullore nga vendlindja e tij, por i dukeshin ato kryesisht të padobishme. Personazhet femra zakonisht liheshin mënjanë, u thuhej të qëndronin në kuzhinë dhe më pas të mbyllnin gojën dhe të shkonin në punë, dhe në vend të kësaj ai gjeti më shumë frymëzim nga studimi i magjisë dhe se si legjenda të tilla lejonin që gratë të shkelnin edhe nëse një shkelje e tillë shpesh do të çonte në ndëshkime të rënda.
“Unë mendoj se kam trurin e asaj që njihet zakonisht si ‘një grua e vështirë’, kështu që shtrigat janë thjesht një gjë e natyrshme për mua”, thotë ai. “Mendoj se nëse do të jetoja në këtë kohë dhe vend, do të isha personi që do të doja të jetoja ndryshe, sepse do të doja më shumë nga jeta dhe do të digjesha me siguri në dru. Nuk jam i sigurt se cila gjini do të mendonin se jam, por sido që të jetë do të më quanin një shtrigë”.
Udhëtimi i bërë nga protagonisti i filmit – përmes trupave dhe jetës së një gruaje (të luajtur nga Noomi Rapace), një qeni, një burri dhe një fëmije – bëhet një mësim zhgënjyes, themelor mbi gjininë dhe fuqinë. Çfarë mund t’i shpëtojë një burri që një grua nuk mundet? Çfarë pritet nga gratë që nuk është nga burrat? Stolevski, si një fëmijë i ri homoseksual, ishte gjithmonë i tërhequr drejt “vajzave kokëforta” që refuzonin të pranonin kufizime të tilla regresive. “Mësova ndjenjën e padrejtësisë para se të kuptoja konceptin e drejtësisë”, thotë ai, duke kujtuar historitë e fëmijërisë kur vajzat detyroheshin të bënin punët që djemtë “dembelë si dreqin” ishin në gjendje t’i shmangnin.
Ka një çuditshmëri të veçantë në film, me narrativën e të qenit një i huaj i keqkuptuar, dhe ndërsa Stolevski mohon çdo proces të vetëdijshëm për ta bërë filmin të çuditshëm, ai pranon se është një pjesë e pamohueshme e punës së tij. “E gjitha funksionon nga instinkti”, thotë ai. “Gjithmonë insistoj që të mos shkruaj në mënyrë autobiografike sepse nuk jam i interesuar ta shoh veten të reflektuar në mënyrë specifike. Më intereson më shumë të shoh nëse truri im, nëse thelbi im, do të ishte transportuar tek ky person tjetër në një kohë krejtësisht të ndryshme dhe në një vend krejtësisht tjetër, si do ta përballoja, çfarë do të përballesha si kufi apo kufi, si do të përpiqesha të gjeja rrugën time rreth saj?” Ai shton se “çuditshmëria padyshim, thjesht besoj se del” duke qeshur.
Përpara se të vendoste të shkonte drejt këtij filmi me magji, filmat e tij të shkurtër kishin qenë kryesisht drama marrëdhëniesh (ai pranon se kjo “filloi pjesërisht nga praktika, pasi kur nuk je asgjë dhe askush nuk përpiqet të bëjë filma që ke nevojë të shkosh, çfarë mund të arrihet?”) kështu që tmerri nuk ishte një vend i dukshëm për të shkuar për debutimin e tij të plotë, veçanërisht duke pasur parasysh tendencën e tij për të qenë mjaft i ngathët.
“Ju disi prekni këtë frekuencë krijuese dhe më pas filmi më merr përsipër dhe po më drejtonte mua”, thotë ai. “Kam një oreks për t’u siguruar që të mos e mbroj veten nga asnjë pjesë e jetës”.
Edhe më e frikshme se të merresh me magjitë? Ballafaqimi me komente të këqija. Edhe pse filmi mund të ketë gjetur shumë vlerësim në Sundance dhe në muajt që pasuan (aktualisht është në një vlerësim prej 93% në Rotten Tomatoes), Stolevski e kishte të vështirë të mos dilte si një auto-mazokist.
Besimi i tij është rritur që atëherë, ai është mësuar me kritikët që analizojnë mikroskopikisht punën e tij (“Unë nuk mendoj se i takon botës të jetë më e sjellshme, mendoj se me të vërtetë varet nga unë ta negocioj atë”). Nuk ishte menduar si i tillë, por filmi i tij është një kartë vizitore e mrekullueshme, që mund të bëjë gjithçka, një tipar debutues që ndihet si diçka e bërë nga dikush shumë më larg në karrierën e tyre.
“Unë kam ekipin tim dhe kam grupin tim të historive që dua t’i tregoj dhe jam vërtet i kujdesshëm që të mos shpërqendrohem nga njerëzit”, thotë ai. “Kam shkruar 13 skenarë. Unë kam tre të tjerë që po flluskojnë.
Dy filmat e tij të ardhshëm janë të dy të çuditshëm dhe i pari prej të cilëve, “Of An Age”, është një romancë e vendosur në Melburn midis një balerini dhe vëllait të madh të mikut të tij. “Shiko, ai do t’i bëjë njerëzit të qajnë”, këmbëngul ai. “Jam shumë i emocionuar. Po i bën të gjithë të qajnë deri më tani”.
Marrë nga The Guardian, përshtati në shqip Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
