Pas dy vitesh infektimesh dhe vdekjesh, Covid po zhvendoset sërish. Omicron po përhapet më shpejt se çdo variant i mëparshëm, por gjithashtu po rezulton më pak keqdashës.
Po flitet gjithnjë e më shumë se pandemia më e keqe e shekullit të kaluar së shpejti mund të njihet në një mënyrë tjetër – si endemike.
Spanja e hodhi poshtë idenë këtë javë, kur kryeministri Pedro Sanchez tha se është koha për të menduar për mënyra të reja për të jetuar me Covid-in afatgjatë, siç bën bota me gripin. Vende të tjera thanë se ata mund të lëvizin drejt një kapitulli të ri të sëmundjes.
Ekspertët shëndetësorë, megjithatë, po predikojnë kujdes, duke thënë se ka shumë pasiguri se si do të evoluojë virusi, sa imunitet ka krijuar shoqëria dhe cilat do të jenë dëmtimet e mundshme nëse njerëzit ndalojnë së qeni të kujdesshëm.
Është e pashmangshme që qeveritë përfundimisht do të duhet ta konsiderojnë Covid-in si një nga shumë sfidat e shëndetit publik që mund të menaxhohen – në vend që të kërkojnë urgjencën dhe fokusin e përkushtuar që nga fillimi i vitit 2020.
Oreksi për bllokime të dëmshme ekonomikisht është zhdukur prej kohësh. Vaksinat po mbrojnë një pjesë të popullatës, madje ka shpresë që Omicron, me përhapjen e tij furishme dhe goditjen më pak të fuqishme, mund të përshpejtojë rrugën drejt daljes nga pandemia.
“Ne ndoshta po fillojmë të shohim një fazë tranzicioni drejt shndërrimit të kësaj sëmundjeje endemike, që nuk do të thotë se ne duhet të ndalojmë së qeni shumë të kujdesshëm”, tha zëvendëskryeministrja e Spanjës, Nadia Calvino, për Televizionin Bloomberg. “Por kjo sinjalizon që ne duhet të marrim masa që janë shumë të ndryshme nga ato që duhej të merrnim dy vjet më parë.”
Nuk janë vetëm qeveritë që shpresojnë që viti 2022 të jetë viti që Covid më në fund mund të kalojë në prapavijë të diskursit publik. Një publik i lodhur është gjithashtu i dëshpëruar për të shpëtuar dhe kërkimet në internet për termin “endemik” janë rritur në javët e fundit.
Endemike do të thotë se sëmundja është ende në qarkullim, por me një normë më të ulët, më të parashikueshme – dhe me më pak njerëz që shkojnë në spitale.
Termi ndonjëherë nënkupton që një sëmundje është e kufizuar në një rajon të caktuar, por ky nuk duhet të jetë rasti me Covid, ashtu si gripi përshkon rregullisht globin. Modelet sezonale mund të ndodhin me raste më të larta në dimër.
Të paktën, ka arsye për të shpresuar se kontrolli i pandemisë po lirohet. Bota ka më shumë mjete se më parë, nga testet e shpejta deri te aftësia për të përditësuar dhe prodhuar në masë vaksinat, plus rritjen e niveleve të imunitetit nëpërmjet vaksinimit dhe periudhave të hershme të Covid.
Ndërsa antitrupat mund të pakësohen, apo edhe të dështojnë në ndalimin e infeksioneve nga variantet e reja, arma tjetër kryesore e sistemit imunitar – qelizat T – duket të jenë mjaft të forta për të parandaluar sëmundje serioze.
Studime të shumta, ndërkohë, tregojnë se omicron është më pak i rëndë se variantet e mëparshme. Shkalla e infeksioneve të reja në Afrikën e Jugut po bie pas rritjes së dhjetorit, ndërsa pranimet në spitale në Mbretërinë e Bashkuar po nivelohen.
Dëshmi të tilla janë “inkurajuese në disa mënyra, por ne duhet të qëndrojmë shumë vigjilentë”, tha Noubar Afeyan, bashkëthemelues i Moderna Inc.
Prodhuesi i vaksinës po përgatit një përforcues specifik për Omikronin që mund të jetë gati për të hyrë në prova brenda javësh, tha ai. Arritja e fazës endemike është e mundur këtë vit, por ka “ende pasiguri”.
Organizata Botërore e Shëndetësisë po kërkon kujdes. Megjithë shtytjen globale të vaksinës – tani po i afrohet 10 miliardë dozave të administruara – ka boshllëqe masive. Më shumë se 85% e popullsisë së Afrikës nuk ka marrë asnjë dozë, ndërsa 36 shtete anëtare të OBSH-së nuk kanë arritur as 10% të mbulimit.
Është madje një problem – megjithëse në një shkallë më të vogël – në disa vende të zhvilluara. Gjermania ka ende 3 milionë njerëz mbi moshën 60 vjeç që nuk janë vaksinuar plotësisht, në shumicën e rasteve me zgjedhje personale.
Përhapja e pakontrolluar e Covid do të çonte në shumë vdekje të shmangshme, tha Ministri i Shëndetësisë Karl Lauterbach.
Në SHBA, është gjithashtu shumë herët për të filluar të flasim për fazën tjetër. Ndërsa vendet ku omicron u rrit më herët po shohin lehtësim të disa numrave, SHBA nuk është ende atje, sipas Chris Beyrer, një profesor në Shkollën e Shëndetit Publik Johns Hopkins Bloomberg.
Është gjithashtu e mundur që njerëzit e infektuar me omicron të mos krijojnë shumë imunitet përballë asaj që do të vijë. Delta mund të kthehet prapa, ose të kombinohet me omicron për të krijuar një hibrid të ri.
“Ne kemi ende një virus që po evoluon mjaft shpejt,” tha Catherine Smallëood, oficere e lartë e urgjencës në OBSH për Europën. “Mund të bëhet endemike në kohën e duhur, por ta fiksosh atë deri në vitin 2022 është paksa e vështirë në këtë fazë.”
Edhe pa një deklaratë zyrtare për uljen e urgjencës shëndetësore, qeveritë së shpejti mund të fillojnë të sillen sikur të ishte kështu. Ndërsa politika e Kinës për zero-Covid është një e jashtëzakonshme, shumica e vendeve janë të prirura të tërhiqen nga masat ndërhyrëse.
Qeveritë po i afrohen gjithashtu idesë se masat thjesht nuk funksionojnë siç bënin më parë. Franca mbylli kufijtë e saj me Mbretërinë e Bashkuar në mes të dhjetorit në përpjekje për ta mbrojtur atë nga Omicron. Vendi regjistroi pothuajse 370.000 raste një ditë këtë javë dhe kufizimet po lehtësohen.
Ndërsa qeveritë tërhiqen, barra do të bjerë gjithnjë e më shumë mbi individët, përmes vetë-testimit, veshjes së maskave dhe thirrjeve për të kufizuar vullnetarisht ndërveprimet sociale.
David Heymann, profesor i epidemiologjisë së sëmundjeve infektive në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër, këtë javë theksoi Mbretërinë e Bashkuar si një shembull të mirë të të jetuarit me virusin, por ai vuri në dukje se nuk ka një afat kohor të vetëm për të gjithë sepse vendet po lëvizin me shpejtësi shumë të ndryshme.
“Ne nuk mund të parashikojmë se ku do të ndodhin variantet dhe nuk mund të parashikojmë se cila do të jetë virulenca ose transmetueshmëria e tyre,” tha ai. “Me siguri mund të jetë një rrugë me gunga. Ne thjesht nuk e dimë.”
Burimi: Bloomberg; Përshtati Gazeta “Si“
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
