Gazeta “SI”- “Ëndrra ime është që disa prej tyre të bëhen gjenerale”, thotë kreu i çështjeve gjinore për Forcat e Armatosura të Ukrainës, ku rreth 7% e një milion personelit janë gra.
“Pse i braktisët fëmijët tuaj? A po fitoni shumë në ushtri?” – e pyetën ata Vatrën, një nënë të një djali dhe një vajze.
“Po shërben në vend që t’i rritësh. Duhet të rrish në shtëpi”, i thanë ata Bilkës, një nëne të dy vajzave.
“Po sikur të vdesësh? Nëse nuk je nënë, je asgjë”, iu tha Rutës, një nënë të tre fëmijëve, në rrjetet e saj sociale.
Dëshmitë e këtyre ushtareve ukrainase pasqyrojnë rrugën e vështirë drejt barazisë midis burrave dhe grave në ushtri gjatë pushtimit rus. Ato janë pjesë e fushatës Veteranka, e cila synon të normalizojë praninë e grave në Forcat e Armatosura të Ukrainës. Paragjykimet dhe stereotipet nuk ndodhin vetëm në vijën e frontit, por edhe në shoqëri dhe brenda familjeve.
“Të jesh grua në ushtri do të thotë të përballesh me dyshimet e të tjerëve çdo ditë”, thekson mjekja luftarake Katerina Priimak, e cila drejton këtë iniciativë të pavarur.
“Ëndrra ime është që disa prej tyre të bëhen gjenerale”, thotë Oksana Grigorieva, 49 vjeç, drejtuese e çështjeve gjinore në ushtri. Grigorieva e mbajti këtë pozicion në ushtrinë spanjolle deri në majin e kaluar, pasi kishte punuar në këtë kapacitet që nga viti 2022, duke i dhënë asaj disa vite përvojë në këtë fushë. Megjithatë, ajo pranon se detyra që e pret nuk është e lehtë, pasi shumë, thekson ajo, ende i shohin gratë si kuzhiniere ose rrobaqepëse në vend të snajpereve ose shofereve të tankeve.
Aktualisht, në ushtrinë ukrainase ka afërsisht 72,000 gra, që përfaqësojnë rreth 7% të një milion personelit të saj. Nga këto, 19,000 mbajnë pozicione civile, si Grigorieva. Rreth 5,500 janë të vendosura në zona luftimesh. Rekrutimi i detyrueshëm i burrave të moshës 25 deri në 60 vjeç sipas ligjit ushtarak ka ulur përqindjen e grave në ushtri, së cilës ato i bashkohen vullnetarisht , por numri i tyre vazhdon të rritet.
Ukraina po planifikon reforma, përfshirë ato në ushtri, për t’u afruar më shumë me Bashkimin Evropian dhe NATO-n. Në të njëjtën kohë, ajo është përfshirë në luftë që nga viti 2014, kur trupat ruse hynë në lindje të vendit, përpara se Kremlini të niste pushtimin e tij në shkallë të plotë në vitin 2022. Që nga viti 2018, një kuadër i ri ligjor ka promovuar barazinë, thekson Grigorieva. Tani, në letër, gratë mund të studiojnë për një karrierë ushtarake dhe të kenë akses në çdo pozicion, përfshirë rolet luftarake.
“Kjo është arritja jonë e madhe dhe jemi krenare” thekson ajo.
Megjithatë, paragjykimet dhe seksizmi vazhdojnë ta ndërlikojnë rrugën për gratë që zgjedhin një karrierë ushtarake dhe synojnë të ngjiten në gradë:
“Vetëm pse dikush është i ri dhe i bukur nuk do të thotë se është dashnorja e dikujt”, ankohet Grigorieva, duke iu referuar një mentaliteti të rrënjosur në të kaluarën dhe indiferent ndaj meritës.
Këto qëndrime pengojnë ndryshimet legjislative që synojnë luftimin e krimeve si përdhunimi, abuzimi seksual dhe ngacmimi, pasi gjatë kohës së ish-republikës sovjetike kjo çështje mezi trajtohej, shton ajo.
“Ata që më parë ishin civilë, tani i bashkohen ushtrisë pa e ditur se çfarë është Konventa e Stambollit”, thotë oficerja e çështjeve gjinore, duke iu referuar traktatit të Këshillit të Evropës për parandalimin dhe luftimin e dhunës ndaj grave, një iniciativë në të cilën Kievi është bashkuar.
“Epo, unë thjesht po flirtoja sepse më pëlqen ajo”, është një tjetër shprehje që mund të dëgjohet nga ushtarët, sipas Grigorieva-s, e cila shpjegon se të gjitha programet e trajnimit ushtarak përfshijnë kapituj mbi ndërprerjen e diskriminimit dhe ngacmimit.
Kanë ikur ditët kur një sjellje e tillë rezultonte në një gjobë prej vetëm 360 hryvnias (rreth 8 dollarë). Tani, sipas kodit të ri disiplinor ushtarak, komente të tilla mund të çojnë në mbajtjen e një pjese të konsiderueshme të pagës së dikujt. Sidoqoftë, Grigorieva thekson praninë e këshilltarëve gjinorë në të gjitha njësitë ku ka rreth 700 të tillë dhe pohon se ngacmimi nuk është ndër problemet kryesore.
Ajo është më e shqetësuar se, pasi gratë pranohen në pozicione luftarake, “jo të gjithë komandantët i shohin ato si të afta për lidership”. Kjo është arsyeja pse “objektivi i saj kryesor” është të ketë “sa më shumë gra të jetë e mundur në pozicione udhëheqëse”, thekson ajo, sepse “nuk kemi as edhe një grua që drejton një brigadë” (të përbërë nga 5,000 deri në 7,000 personel) dhe “vetëm një drejton një batalion” (prej rreth 500).
Megjithatë, ajo thekson se kjo është rruga që gratë duhet të ndjekin në karrierën e tyre ushtarake pas legjislacionit të ri të vitit 2018. Por jo gjithçka mund të menaxhohet përmes rregullave të shkruara që duhet të zbatohen.
“Është e vërtetë që humbja e një gruaje ndihet ende shumë më thellë sesa ajo e një burri”, shpjegon Grigorieva, duke iu referuar një rasti që përfshin vdekjen e një mjeku luftarak.
Ndër motivimet që shtyjnë disa të bëhen vullnetarë janë rastet kur ata vendosin të mbajnë luftën larg fëmijëve të tyre, ose sepse kanë humbur një anëtar të familjes dhe përdorin atë humbje si forcë shtytëse për t’u bashkuar me mbrojtjen e Ukrainës.
Një nga historitë më tronditëse është ajo e një çifti të martuar, të dy ushtarë me kontratë, me dy fëmijë: një foshnjë tetëmuajshe dhe një trevjeçar nga një martesë e mëparshme. Në vitin 2022, ata vendosën që ajo do të shkonte në vijën e frontit si mjeke luftimi. Ligji lejon, në rastin e një çifti të martuar, që njëri prej tyre të përjashtohet nga shërbimi ushtarak. Gruaja ,emrin e së cilës Grigorieva nuk e zbulon deklaroi mes dyshimeve të familjes së partnerit të saj: “Unë jam luftëtare”.
Pas tre vitesh, marrëdhënia u prish dhe ushtria ndërhyri për të siguruar që, në procedurat e divorcit, ajo të mos humbë të drejtat prindërore dhe, nga ana tjetër, thirri ish-burrin për shërbim të detyrueshëm. Tani ajo mbetet ushtare, por në frontin e brendshëm.
Në pozicionet e luftimit, ambientet e ngushta dhe rreziku parandalojnë dallimet midis burrave dhe grave që janë të mundshme, për shembull, në kampet e stërvitjes ose kazermat larg vijave të frontit. Intimiteti nuk njeh gjini në llogore.
Pas më shumë se 3 vitesh luftë, mediat sociale ndonjëherë pasqyrojnë transformimin që po kalon Ukraina. Një foto e një tualeti të improvizuar të spërkatur me urinë në vijat e frontit, e postuar nga një ushtare femër, shërben si një kujtesë ironike: “Edhe këtu, duhet të dini si të synoni, shokë.”
Burimi: El Pais
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
