Ndryshimet klimatike ndoshta janë pas shembjes së ndërtesës në Miami

Një çati e mbingarkuar me pajisje ndërtimi, hidroizolim i dobët, ndërtim i gabuar: nëse arsye të tilla qëndrojnë pas shembjes katastrofike në 24 qershor të një ndërtese në Miami, ato do të jenë mjaft të thjeshta për të mësuar dhe për të rregulluar ndërtesa të tjera. Shumë më shqetësuese është një tjetër teori, që shkaku mund të jetë mosrespektimi i ndryshimeve klimatike.

Ekipet e shpëtimit janë ende në kërkim të të mbijetuarve brenda rrënojave të ndërtesës “Champlain Toëers South” në Surfside, një periferi e Miami. Fatkeqësia, e cila shkatërroi 55 nga 136 apartamente, mund të rezultojë të jetë shembja më vdekjeprurëse e një ndërtese në Amerikë për 20 vjet.

Është shumë shpejt të dihet se çfarë e shkaktoi atë. Por një teori është se me kalimin e viteve toka u zhvendos poshtë ndërtesës. Shimon Wdoëinski, një studiues në Universitetin Ndërkombëtar të Florida, botoi një punim në vitin 2020 në të cilin ai përdori të dhëna satelitore për të përshkruar rrëzimin e tokës në të cilën ndodheshin Kullat Champlain. Nga viti 1993 deri në vitin 1999, ai raportoi se toka poshtë ndërtesës u fundos me një shpejtësi prej gati dy milimetra në vit. Wdoëinski thekson se të dhënat e tij ishin më shumë se 20 vjeçare dhe mbulonin vetëm një zonë të lokalizuar fort.

Në të njëjtën kohë kur toka po fundoset, uji rritet. Nivelet e detit rreth Miamit rriten me një mesatare prej nëntë milimetra në vit, gati trefishi i mesatares globale dhe përmbytja e baticës është e rregullt dhe e rëndë. Prania e më shumë ujit të kripur brenda ose pranë themeleve, qoftë në formën e lëngjeve që rrjedhin ose grimcave të vogla të bartura në ajër të lagësht deti, mund të shkaktojë dëmtime të mëdha strukturore. Nëse jonet e klorurit përshkojnë blloqe betoni dhe arrijnë shufrat çeliku përforcuese brenda tyre, metali do të ndryshket. Shufrat më pas zgjerohen, duke bërë që betoni përreth të copëtohet dhe të çahet, një proces i njohur si djegie.

“Kur dikush po projekton një strukturë betoni në një mjedis detar, normalisht merret që korrozioni i çelikut përforcues do të jetë mekanizmi që drejton ‘jetën’ e strukturës”, thotë Nick Buenfeld, një inxhinier strukturor në Imperial College, London.

Në një raport në 2018 mbi kompleksin Champlain Towers, një firmë e jashtme inxhinierike gjeti shenja të bollshme të prishjes së betonit, megjithëse nuk mjaftonin për të treguar një kolaps të afërt.

Megjithëse të gjitha këto qëndrojnë, shumë ekspertë besojnë se kushte të tilla nuk janë arsyeja e vetme për katastrofën e javës së kaluar. Të qenit në një zonë bregdetare nuk është në vetvete një recetë për shembjen.

“Uji i kripur është vetëm një faktor”, thotë Atorod Azizinamini, një inxhinier civil në Universitetin Ndërkombëtar të Florida-s.

Thënë kjo, ndryshimi i kushteve klimatike do të thotë që gjithnjë e më shumë ndërtesa do të ekspozohen ndaj problemeve që nuk ishin krijuar për t’i bërë ballë. Një raport i lëshuar në vitin 2019 nga Instituti i Inxhinierëve Mekanikë të Britanisë, në bashkëpunim me Institutin Rising Seas në Florida, paralajmëroi se infrastruktura e ndërtesave të botës nuk është e përgatitur për rritjen e niveleve të detit. Këto ka të ngjarë të çojnë jo vetëm në më shumë korrozion, por në rreziqe më të larta nga përmbytja apo ndërhyrjet në strukturë.

Me një rritje të ujërave që parashikohet të jetë deri në tre metra deri në 2100, rikonstruksionet e mundshme duhet të jenë një përparësi.

Në varësi të rezultatit të hetimeve, shembja e Champlain Towers South mund të ilustrojë pikërisht pse ndryshime të tilla janë të nevojshme urgjentisht. Kompleksi kishte një strukturë që kërkon që t’i jepet inspektim i hollësishëm 40 vjet pas ndërtimit. Champlain Towers hapi dyert në 1981.

Burimi: The Economist. Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.