.png)
Një mosmarrëveshje e vjetër rreth një vendimi të qeverisë së Kosovës në shtator 2021 për të zbatuar përdorimin e targave të lëshuara nga Kosova për serbët në komunat veriore - në vend që t'i lejojë ata të vazhdojnë të përdorin targa të lëshuara nga qeveria serbe në Beograd - është ndezur sërish dhe kërcënon të përshkallëzohet në konflikt mes dy vendeve.
Banorët lokalë në veri të Kosovës janë gjithashtu të indinjuar që qeveria e Kosovës tani kërkon - përveç kartës së identitetit - një leje hyrje/dalje për vizitorët nga Serbia.
Vendimi për targat u njoftua, dhe më pas u pezullua, në tetor të vitit të kaluar pas protestave të banorëve etnikë serbë në veri të Kosovës - ku jetojnë afërsisht gjysma e të gjithë serbëve të Kosovës, dhe që ka qenë pikë e ndezjes për vite me radhë.
Rivendosja e zbatimit të kësaj marrëveshje i shtyu protestuesit të ndërtonin postblloqe, duke shkaktuar mbylljen e dy pikave kufitare gjatë fundjavës.
Protestuesit dyshohet se kanë qëlluar edhe ndaj policisë së Kosovës.
Sistemi i lejeve është në fakt diçka për të cilën të dyja vendet ranë dakord në vitin 2011, dhe për të cilën Beogradi ka insistuar prej kohësh për vizitorët nga Kosova.
Qeveria e Kosovës, megjithatë, deri më tani nuk e kishte zbatuar këtë vendim. Por për shkak të një ndjenje në rritje të mungesës së reciprocitetit nga Beogradi, liderët e Kosovës tani duket se kanë ndryshuar kursin, ndoshta se kanë më shumë fuqi negociuese në negociatat e deritanishme jopërfundimtare për marrëveshjet e lirisë së lëvizjes në kufirin Kosovë-Serbi.
Trazirat çuan në nxjerrjen e një deklarate nga NATO se ishte e gatshme të ndërhynte për të stabilizuar situatën.
BE dhe SHBA kërkuan gjithashtu qetësi. Si rezultat, qeveria e Kosovës ka pranuar që të shtyjë zbatimin e rregullave të reja për targat dhe lejet e detyrueshme të hyrje-daljeve deri në fillim të shtatorit.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, denoncoi përpjekjen për zbatimin e rregullave të reja si shkelje të marrëveshjeve të mëparshme të ndërmjetësuara nga BE-ja për lirinë e lëvizjes.
Nuk është për t'u habitur që Rusia u anua me pozicionin serb. Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse, Maria Zakharova, akuzoi qeverinë e Kosovës dhe aleatët e saj perëndimorë për shkelje të të drejtave të serbëve etnikë dhe për përpjekje për të provokuar dhunë.
Por nuk është e qartë nëse Rusia kishte një dorë të vërtetë në protesta, apo thjesht i shfrytëzoi ato në një përpjekje të vazhdueshme për të diskredituar perëndimin.
Tensionet në Ballkan janë qartazi të mirëseardhura për Rusinë, dhe Moska më parë është akuzuar për nxitje të destabilitetit dhe trazirave - qoftë në një tentativë për grusht shteti në Mal të Zi në vitin 2016, qoftë në sagën e pafund të së ardhmes së Bosnjë dhe Hercegovinës, veçanërisht për statusin e saj. Njësia etnike serbe, e cila është shtëpia e përafërsisht një milion serbëve etnikë (ekuivalente me 85% të popullsisë së përgjithshme të rajonit).
Megjithatë, me kalimin e kohës, ndikimi i Rusisë në rajon është zbehur. SHBA-ja dhe BE-ja kanë pasur sukses të ndryshëm në ndërmjetësimin e marrëveshjeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Edhe pse këto nuk kanë arritur një normalizim të plotë, ato kanë parandaluar prishjet e mëdha të marrëdhënieve, pavarësisht tensioneve të fundit në kufirin Serbi-Kosovë.
Ndërsa mbështetja e Rusisë për qëndrimin e Serbisë për mosnjohjen e Kosovës është politikisht shumë e rëndësishme për Beogradin, Kina është bërë një partner ekonomik më i rëndësishëm se Rusia. Mbështetja politike nga Pekini, i cili gjithashtu refuzon të njohë pavarësinë e Kosovës, është e dukshme nga fakti se Kina e ka bërë Serbinë qendrën e saj rajonale në Ballkanin Perëndimor.
Ndryshe nga Rusia, Kina vlerëson stabilitetin në rajon, i cili është një qendër e rëndësishme tranziti dhe pikë hyrëse në tregjet e BE-së. Kjo ka të ngjarë të frenojë entuziazmin e Vladimir Putin për përshkallëzim të konsiderueshëm, por jo domosdoshmërisht ndjekjen e pamëshirshme të presidentit rus për një mundësi për destabilizim.
Duke kufizuar Rusinë
Prioriteti i politikës perëndimore në Ballkan duhet të jetë kufizimi i mëtejshëm i ndikimit rus. Potenciali i Moskës për të përshkallëzuar tensionet në rajon është tashmë i kufizuar nga niveli i lartë i integrimit euroatlantik që këto vende kanë arritur që nga shpërbërja e bllokut sovjetik në vitet 1990. Sllovenia dhe Kroacia janë anëtarë të BE-së. Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Serbia janë vende zyrtare kandidate në faza të ndryshme të negociatave të anëtarësimit. Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova janë vende kandidate potenciale.
Në të njëjtën kohë, të gjitha vendet anëtare të BE-së në rajon janë gjithashtu anëtarë të NATO-s. Dhe BE-ja dhe NATO-ja, respektivisht, mbajnë një prani të sigurisë në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Kosovë.
Megjithatë, është e rëndësishme që BE-ja dhe NATO-ja të mos kënaqen me ndikimin rus në Ballkan dhe të mos krijojnë çarje për shfrytëzimin e Kremlinit. Kjo kërkon një angazhim të qartë të vazhdueshëm të NATO-s për stabilitetin në Kosovë dhe rajon në përgjithësi. BE-ja duhet të rikarikojë negociatat e anëtarësimit me vendet kandidate të rajonit – përfshirë Serbinë.
Angazhimi i BE-së kërkohet gjithashtu në dialogun ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, i cili duhet t’i japë një hov të ri për të ndihmuar të dyja palët të bëjnë lëshimet dhe kompromiset e nevojshme për të zgjidhur krizën aktuale dhe për të shmangur çdo përshkallëzim të ardhshëm.
Rusia mund të tundohet të përshkallëzojë tensionet në Ballkanin Perëndimor në një përpjekje për të ushtruar presion ndaj perëndimit në sfondin e luftës në Ukrainë. Në mungesë, për momentin, të negociatave midis Rusisë dhe Ukrainës dhe midis Rusisë dhe perëndimit, frenimi i saj nga kjo mund të ketë nevojë për një lloj tjetër sinjalizimi për Moskën. Duhet të ketë një mesazh të qartë se çdo përpjekje për destabilizim nuk do të mbetet pa përgjigje dhe se vetë Rusia do të jetë e ndjeshme ndaj presionit perëndimor në Siri, Bjellorusi dhe shtetet e saj de-fakto në Transnistria në Moldavi, dhe në Abkhazi dhe Osetinë e Jugut në Gjeorgjia.
Së bashku me mbështetjen e vazhdueshme ushtarake, ekonomike dhe politike për Ukrainën dhe sanksionet ndaj Rusisë, një strategji e tillë e kalibruar perëndimore do të sigurojë që Kremlini të mos e teprojë me dorën e tij në Ballkan. Marre nga theconversation.com / Përshtati në shqip Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
