.png)
“A mund të shkojmë në Ishujt Galapagos për pushimet e pranverës?”.
“Jo, nuk kemi para!”.
Nëse ky bisedë tingëllon e njohur, është sepse më herët apo më vonë, fëmija juaj do t’ju kërkojë diçka që shkon përtej buxhetit tuaj.
Pasi fëmijët fillojnë shkollën, ata bëhen të vetëdijshëm për udhëtimet, lodrat, makinat dhe përvojat që kanë familje të tjera. Ndoshta shohin një makinë luksoze në shkollë, apo një mik që sapo ka bërë një pushim luksoz. Ndoshta duan një pishinë në oborrin e shtëpisë.
Kur ju i thoni “jo” njërës prej këtyre kërkesave, ata padyshim do të pyesin “Pse?”
Ky moment mund të ndihet i sikletshëm. Është e vështirë të refuzosh fëmijën për diçka që dëshiron. Kërkesa e tyre mund të ngrejë gjithashtu kujtime të vjetra të mungesës ose të shkaktojë ndjenja turpi që nuk mund të ofroni atë që kanë të tjerët. Këto emocione e bëjnë të lehtë irritimin ose përgjigjen automatike me: “Nuk kemi para.”
Por si psikolog financiar, unë sugjeroj të hiqni këtë frazë nga bisedat me fëmijët tuaj. Ja tre arsyet pse nuk duhet të thoni kurrë “Nuk kemi para”, dhe çfarë të bëni në vend të saj.
1. Probabiliteti është që po gënjeni
Nuk është plotësisht e vërtetë, dhe fëmijët e kuptojnë. Në të vërtetë, nëse do të ishte e nevojshme, ju ndoshta mund të gjeni një mënyrë për ta bërë të mundur. Për shembull:
- Të merrni një kredi
- Të shisni shtëpinë ose sende personale
- Të shfrytëzoni kartat e kreditit deri në maksimum
- Të punoni një punë të dytë ose të tretë gjatë netëve, fundjavave dhe festave
Puna është se, përveçse nëse fëmija kërkon një avion privat, ju ndoshta mund të gjeni mënyra për ta bërë të mundur. Pra, “Nuk kemi para” shpesh nuk është e saktë.
2. Krijon modele të mendimit mbi mungesën e parave
Imagjinoni një fëmijë që kurrë nuk lejohet të hajë karamele. Çfarë ndodh në ditëlindjen e tij të 18-të? Shkon mbi të gjitha karamelet. Paraja funksionon njësoj.
Nëse fëmija juaj rritet duke dëgjuar “Nuk kemi para,” ai mund të brendësojë një ndjenjë mungese financiare. Kur të rritet dhe të ketë mundësi kartash krediti, kredish studentore ose financimi të lehtë, reagimi emocional mund të jetë: “Tani mund të kem më në fund atë që kurrë nuk pata.” Kjo mund të çojë në shpenzim të tepërt, përdorim të keq të kreditit dhe stres financiar gjatë gjithë jetës.
Të shpjegosh pse nuk po blini diçka është ndryshe. Në vend të krijimit të besimit se paratë gjithmonë mungojnë, mund të përqendroheni te mësimi i fëmijës për arsyet e prioritetit financiar.
3. Humbni një mundësi të fuqishme mësimi
Kur fëmija ju kërkon diçka të shtrenjtë, kjo është një mundësi për t’i shpjeguar:
- Pse disa shpenzime nuk janë në buxhet
- Për çfarë po kursen familja
- Pse po prioritizoni qëllimet afatgjata mbi dëshirat afatshkurtra
- Si shpenzimi i tepërt në makina, pushime ose shtëpi çon shumë njerëz në vështirësi financiare
- Pse ka rëndësi kënaqësia e vonuar
Nëse fëmija ju kërkon diçka të parealizueshme, si një ishull në Karaibe, mos e mbyllni bisedën. Përdoreni si inspirim. Flisni për sipërmarrës dhe investitorë që ndërtojnë pasuri mjaftueshëm të mëdha për të përmbushur ëndrrat e tyre dhe si fëmija juaj mund të punojë për qëllime të mëdha.
Çfarë duhet të thoni në vend të “Nuk kemi para”?
Hulumtimet tregojnë se fëmijët që rriten duke pasur marrëdhënie të shëndetshme me paratë vijnë nga familje ku bisedohet hapur për financat.
Në vend që të ndaloni bisedën me një “Nuk kemi para,” provoni të thoni: “Mund ta bënim këtë, por po zgjedhim të shpenzojmë paratë për këto gjëra dhe ja pse.”
Shpjegoni arsyet. Mund të jeni:
- Duke shlyer borxhet
- Duke kursyer për një shtëpi
- Duke investuar për pension
- Duke zgjedhur të punoni më pak për të kaluar më shumë kohë së bashku
Ndani vlerat financiare të familjes. Tregoni se çfarë ka më shumë rëndësi për ju. Shpjegoni se kursimi, investimi dhe marrja e vendimeve të kujdesshme për shpenzimet ju lejojnë të jetoni jetën që doni dhe t’i arrini qëllimet tuaja.
Këto biseda do t’i ndihmojnë fëmijët të ndërtojnë një marrëdhënie të shëndetshme me paratë, në vend të një marrëdhënieje të mbushur me turp ose mungesë.
Nga Brad T. Klontz, është psikolog financiar, profesor dhe planifikues financiar i certifikuar, i cili ka studiuar psikologjinë e parave për më shumë se 15 vjet. Ai ndihmon klientët të kuptojnë dhe të kapërcejnë besimet dhe modelet nënndërgjegjshme që ndikojnë në sjelljet dhe vendimet e tyre financiare.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
