Mjalti është një super ushqim edhe për vetë bletët

Nga detoksifikimi i pesticideve te rritja e jetëgjatësisë, përfitimet e mjaltit për bletët shkojnë përtej thjesht ushqyerjes së insekteve. Nuk duhet të jetë çudi që bletët dinë shumë për mjaltin. Ato nuk janë vetëm prodhuese të mjaltit, por janë edhe konsumatorë. Ofroni një blete të sëmurë varietete të ndryshme mjalti, për shembull dhe ajo do të zgjedhë atë që lufton më mirë infeksionin e saj. Njerëzit, nga ana tjetër, kanë shumë punë për të bërë kur bëhet fjalë për vlerat ushqyese të mjaltit.
“Shumica e listave të “ushqimeve funksionale” ato që ofrojnë përfitime shëndetësore përtej ushqimit bazë nuk e përmendën atë”, thotë entomologia May Berenbaum, nga Universiteti i Illinois në Urbana-Champaign.
Përbërësit në mjaltë mund t’i ndihmojnë bletët të jetojnë më gjatë, të rrisin tolerancën e tyre ndaj kushteve të vështira si të ftohtit intensiv dhe të rrisin aftësinë e tyre për të luftuar infeksionet dhe për të shëruar plagët. Gjetjet tregojnë mënyra për të ndihmuar bletët, të cilat janë goditur rëndë vitet e fundit nga parazitët, ekspozimi ndaj pesticideve dhe humbja e habitatit.
“Është thjesht një substancë kaq e jashtëzakonshme dhe mendoj se njerëzit ndoshta ende nuk e vlerësojnë plotësisht atë,” thotë Berenbaum.

Është i shijshëm në bukë të thekur ose i përzier në çaj, por mjalti është shumë më tepër se një ëmbëltues. Sigurisht, lëngu është kryesisht sheqer, të cilin e përdorim për ushqim, por gjithashtu përmban enzima, vitamina, minerale dhe molekula organike që i japin secilit mjaltë veçantinë e tij dhe i japin bletëve një mori përfitimesh shëndetësore. Një shumëllojshmëri insektesh mund të prodhojnë mjaltë por vetëm bletët e mjaltit (specia Apis) prodhojnë mjaftueshëm për t’u ruajtur në raftet e dyqaneve ushqimore.
Nektari është ai që e çoi Berenbaum-in drejt mjaltit, një interes që lulëzoi fillimisht në mesin e viteve 1990. Ajo e dinte se nektari ishte i mbushur me kimikate bimore, të quajtura fitokimikate: komponime që pengojnë dëmtuesit dhe ndihmojnë në rritjen dhe metabolizmin e bimëve. Ajo kishte një parandjenjë se këto fitokimikate po vinin për udhëtim kur bletët e kthyen nektarin në mjaltë. Dhe nëse do të ishin, ajo donte të dinte se çfarë mund të bënin për bletët. Kështu Berenbaum filloi të hetonte shumëllojshmërinë e kimikateve në mjaltë. Në vitin 1998, ekipi i saj zbuloi se mjalti përmban nivele të ndryshme të antioksidantëve në varësi të origjinës së luleve të mjaltit.
“Kjo më zgjoi interesin,” thotë ajo.

Grupi i saj më vonë zbuloi se bletët e mjaltit ushqeheshin me ujë sheqeri të përzier me dy fitokemikale mjalti dhe i toleronin pesticidet më mirë se ato që sapo kishin marrë ujin me sheqer. Për më tepër, bletët që morën ujin e mbushur me fitokemikale jetuan më gjatë se bletët që nuk e bënë këtë, raportuan ajo dhe kolegët e saj në vitin 2017 në revistën “Insects”.
Hulumtime të tjera kanë zbuluar efektet e fitokimikave shtesë në mjaltë. Acidi abscisik rrit përgjigjen imune të bletëve, përmirëson kohën e shërimit të plagëve dhe tolerancën ndaj temperaturave të ftohta. Fitokimikatet mund të japin shëndet duke mbajtur të lumtur komunitetet mikrobike që jetojnë brenda dhe mbi bletët e mjaltit: mikrobiomet e tyre.
Kafeina, acidi galik, acidi p-kumarik dhe kaempferoli përmirësojnë diversitetin dhe sasinë e mikrobeve të zorrëve të bletës, raportuan studiuesit vitin e kaluar në revistën “Journal of Applied Microbiology”. Mikrobiomat e shëndetshme të zorrëve në bletët e mjaltit janë lidhur me intensitet më të ulët të infeksioneve të shumta parazitare. Bletët e mjaltit madje zgjedhin një varietet mjalti që përmirëson shëndetin kur janë të sëmurë.

Entomologu Silvio Erler dhe ekipi i tij prezantuan bletët e mjaltit të infektuara me parazitë me katër lloje mjalti.
“Ne thjesht u dhamë atyre një zgjedhje,” thonë ekspertët.
Pavarësisht rritjes së imunitetit dhe përfitimeve të tjera shëndetësore të mjaltit, bletët janë ende popullatë problematike edhe për shkak të humbjes së habitatit.
“Bletët janë në gjendje të ndërtojnë farmacinë e tyre të mjaltit vetëm nëse lulet e duhura janë të disponueshme jo vetëm në numër dhe diversitet, por gjatë gjithë sezonit të rritjes,” thotë Berenbaum.
Burimi: BBC/ Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.