Svetlana Timofeeva ndërtoi karrierën e saj duke fotografuar vendet përreth Bashkimit Sovjetik. Ka publikuar dy libra nën emrin e saj profesional, Lana Sator, të mbushur me foto të raketave të humbura dhe nëndetëse të tankeve. Instagrami i saj ka 250 mijë ndjekës.
Pastaj ajo u arrestua për spiunim.
Në gusht, policia në Shqipëri kapi Timofeeva, një 33-vjeçare ruse, bashkë me dy shokë të saj në një fabrikë armësh të shkatërruara në kodrat në jug të Tiranës ku dikur ishin prodhuar pushkët AK-47.
Investiguesit zbuluan kamera, dronë që fotografonin, telefona, harta të vizatuara me dorë dhe 6.000 dollarë cash. Ata thonë se një nga shoqëruesit e saj, një tjetër rus, 24-vjeçari Mikhail Zorin, kishte qenë në kontakt me njerëz të paidentifikuar në Rusi, ndërsa ishte në Shqipëri.
Ministri i Mbrojtjes në Shqipëri, Niko Peleshi, tha se alarmi ra kur Zorin spërkati me spraj në sy rojet që e kapën atë përreth fabrikës.
“Nuk mund të kalojë si një incident i zakonshëm”, - tha ai atëherë, duke shtuar se ka pasur diskutime paraprake për rinovimin e fabrikës së vjetër për të prodhuar municione. “Fakti që ai veproi dhunshëm na bën më të vëmendshëm.”
Në gjykatë, të tre u paraqitën me pranga dhe të mbajtur në mjedise të sigurisë së lartë. Ata mohojnë akuzat pët spiunim. Nëse dënohen, ata marrin deri në 10 vite burgim.
Timofeeva është e njohur në botën e urbex, shkurt për “eksplorim urbanistike”. Ajo ka postuar fotografi në më shumë se 30 vend. Dy të dënuarit e tjerë, ukrainasi Fedir Alpatov dhe Zorin, janë po ashtu emra të njohur.
Avokatët e Timofeeva dhe të tjerë, thonë se ata donin të fotografonin centralin e braktisur në Gramsh për faqet e tyre të internetit dhe llogaritë e tyre në Instagram, ashtu siç kanë bërë me faqet e tjera rreth bllokut të vjetër sovjetik, ku urbex është si një argëtim kulti.
Grupi shpresonte të zbulonte edhe vende të tjera të Luftës së Ftohtë në Shqipëri, duke marrë me qira një makinë sportive për udhëtimin e tyre, në këtë rast një Chevrolet Corvette garash, portokalli me vija të zeza, thanë avokatët e tyre.
Ka shumë nervozizëm tani në Europën Lindore se çfarë Rusia do të bëjë në vazhdim. Moska ka një interes të fortë për atë që ndodh në vendet e ish-bllokut sovjetik.
Miqtë thonë se i vetmi faj i Timofeeva është se është ruse në kohën e gabuar dhe në vendin e gabuar, atë që kanë disa muaj që e vuajnë.
“Është një shaka e keqe, një komedi e zezë”, -tha Isuf Shehu, kreu i trupës ligjore që mbron Timofeeva dhe Zorin. I treti mbrohet dhe gjykohet veçmas.
Njerëzit në të gjithë skenën globale të eksplorimit urban u mblodhën pas Timofeeva, duke u përpjekur të mbledhin tarifat për mbrojtjen e saj përpara se të përballeshin me pengesa të shkaktuara nga sanksionet perëndimore ndaj Rusisë.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka shprehur dyshime për këtë rast. "Një mision spiunazhi me një makinë sportive që duket sikur po thërret ‘ejani dhe më kapni' është qesharak," - tha ai muajin e kaluar.
Timofeeva u bë titull kryesorë i lajmeve pak më shumë se një dekadë më parë, kur, një natë, ajo dhe disa aventurierë të tjerë hynë në një fabrikë të vjetër të raketave pranë Moskës. Ata menduan se ishte braktisur, duke e bërë atë një vend kryesor për t'u eksploruar. Për pesë netë ata u endën me elektrik dore, duke bërë foto.
Kur ajo publikoi fotot e saj në blogun e saj, zyrtarët rusë u zemëruan. Doli që uzina ishte ende duke u përdorur si një vend testimi. Ajo u gjobit me 300 rubla, pak më pak se 5 dollarë. Ajo më vonë mohoi sugjerimet se kishte punuar për shërbimet e huaja të inteligjencës.
Timofeeva shpesh përdor dronët për të marrë shkrepjet e saj, duke përfshirë një varrezë tankesh të vjetra në Lindjen e Largët të Rusisë.
Zëvendëskryeministri në atë kohë, Dmitry Rogozin, e quajti në mënyrë të paharrueshme Timofeeva dhe miqtë e saj si "minj të pacipë" dhe rojet që supozohej t'i kishin kapur "macet e përgjumura".
Timofeeva pati thënë në blogun e saj se ajo kërkon të devijojë çdo gjë me rrezik. Më herët gjatë vitit ajo e e la Moskën pasi kritikoi luftën ndaj Ukrainës dhe e përshkroi atë në Instagram. Ajo u zhvendos në Tbilisi, Gjeorgji.
Atje, ajo u përpoq ta kthente karrierën e saj në rrugën e duhur, thanë miqtë, duke dokumentuar faqet e vjetra sovjetike dhe herë pas here duke postuar për luftën, në Instagram. Për të mbështetur veten, ata thanë se ajo filloi të shiste printime të fotografive të saj nëpërmjet një galerie në Suedi dhe po kërkonte vende të reja për të dokumentuar, fillimisht në Armeni dhe më pas në Shqipëri.
Ndalesa e saj e parë pas takimit me zotërinjtë Zorin dhe Alpatov ishte një fabrikë ushtarake e braktisur në Poliçan, rreth 60 milje larg bregut. Ata kaluan nëpër rrugë të ngushta, duke e gjetur rrugën me elektrik dore. Shumë nga fotografitë u postuan në internet, duke treguar municione të vjetra dhe makina përpunuese të goditura.
Hetuesit thanë se treshja mendoi se udhëtimi në Gramsh duhet të ishte pothuajse i njëjtë: Pasi të ndalonin për një picë, ata hynin brenda, bënin disa fotografi, i ngarkonin në bloget e tyre.
Miku i Timofeeva tha se se nuk e di pse Zorin përdorin spraji tek rojet. Ata thanë se përdoret zakonisht nga eksploruesit urbanë në Rusi për të larguar qentë. Babai i tij tha për mediat ruse se djali i tij nuk kishte pasur probleme më parë, përveçse kur u gjobit për bashkimin në një protestë të organizuar nga ndjekësit e liderit të opozitës të burgosur Alexei Navalny.
Shehu, avokati, tha se Zorin e kapi paniku dhe nuk dinte çfarë po bënte e çfarë pasojash do të kishte.
Në një seancë dëgjimore më 20 shtator, një gjyqtar hodhi poshtë argumentet se të tre mund të ishin thjesht blogerë dhe vendosi se do të duhej të qëndronin në paraburgim derisa të gjykoheshin – diçka që mund të mos ndodhë për muaj të tërë. "Unë mendoj se Franz Kafka dhe Albert Kamy do të ishin habitur nga ajo që po ndodh këtu," - tha Shehu.
E keqja më e madhe për Timofeeva mund të jetë nëse ajo deportohet në Rusi.
Pasi arrestimi i saj tërhoqi lajmet në shtëpi, një gjykatë në Moskë urdhëroi arrestimin e saj sapo ajo të shkelë në vend, duke e akuzuar atë për marrjen e sekreteve shtetërore duke eksploruar vende të vjetra ushtarake brenda dhe përreth kryeqytetit.
Autoritetet ruse, tha Maria Passer, një fotografe, "kanë vendosur t'i kujtojnë Lanës disa mëkate të vjetra"./WashingtonPost
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
