‘Merzcron’- Një dyshe që po ‘vë në punë’ të gjithë Europën

Nga Gazeta ‘Si’- Duart e kapura të udhëheqësve francezë dhe gjermanë kanë mishëruar prej kohësh frymën e unitetit europian.

Pra, kur Kancelari Friedrich Merz i kapi dorën Presidentit Emmanuel Macron në shkallët e pallatit Élysée në fillim të majit – një shtrëngim duarsh i gjatë dhe i ngrohtë– nuk ishte thjesht një pozë për foto.

Ishte shenja më e qartë deri më tani se aleanca më e rëndësishme e Europës ishte rikthyer në lëvizje. Pas vitesh paqëndrueshmërie dhe frustrimi nën drejtimin e Olaf Scholz, motori franko-gjerman po gumëzhin përsëri dhe ka një emër të ri: Merzcron.

Që nga zgjedhja e Merz, të dy janë takuar disa herë – veçanërisht këtë javë me udhëheqës të tjerë të NATO-s në Hagë dhe përsëri në takimin e Këshillit Europian në Bruksel.

Axhenda e tyre e përbashkët: të nxisin reagimin e Bashkimit Europian ndaj sigurisë, Ukrainës dhe pasigurive të epokës Trump, si dhe të formësojnë rolin e Europës në skenën globale.

Përpara samitit të NATO-s të së mërkurës, Macron dhe Merz paraqitën vizionin e tyre në një artikull të përbashkët opinioni në Financial Times .

“Në këto kohë sprovash, Gjermania dhe Franca – së bashku me miqtë dhe aleatët tanë europianë dhe transatlantikë – qëndrojnë të bashkuar dhe të fortë, për të mbrojtur vlerat tona të përbashkëta, si dhe lirinë dhe sigurinë e qytetarëve tanë”, shkruan ata.

Ata përshkruan planet për të rritur shpenzimet e mbrojtjes – duke synuar të arrijnë 3.5% të PBB-së në investimet kryesore ushtarake – dhe për të thelluar bashkëpunimin midis NATO-s dhe BE-së, duke bërë thirrje për një Europë më të fortë dhe më sovrane që nuk varet më nga të tjerët për sigurinë e saj.

Ata u zotuan të sigurojnë që Ukraina të dalë “e begatë, e fuqishme dhe e sigurt” dhe paralajmëruan se stabiliteti europian për dekadat e ardhshme varet nga fija.

Shenjat janë se aleanca e fuqishme ‘Mercron’ ose ‘Merkozy’, një frazë e nxjerrë nga emrat e ish-kancelarit gjerman Angela Merkel, Macron dhe paraardhësit të tij Nicholas Sarkozy, po evoluon në një ‘Merzcron’ po aq me ndikim.

Samiti dy-ditor i Këshillit Europian në Bruksel, menjëherë pas një takimi të G7 në Kanada dhe samitit të liderëve të NATO-s në Hagë, ishte i pari i mandatit të Merz si kancelar – dhe pritej të ishte një tjetër demonstrim se sa i fortë mund të jetë ky bashkim, pavarësisht dallimeve mbi disa çështje.

CNN foli me dy mbështetës të partneritetit franko-gjerman – ish-presidentin francez Francois Hollande, i cili punoi ngushtë me Merkelin, dhe Wolfgang Ischinger, një ish-zëvendëssekretar shteti gjerman i përshkruar dikur si ish-diplomati më i lidhur i Europës – për të vlerësuar rëndësinë e tij për Europën dhe botën.

Nën drejtimin e Scholz, ish-kancelarit gjerman, boshti Berlin-Paris u tendos, diçka që e vunë re si Ischinger ashtu edhe Hollande.

Stefan Seidendorf, drejtor në Institutin Franko-Gjerman në Ludëigsburg të Gjermanisë, tha se Scholz kalonte aq shumë kohë duke bërë “punë shtëpie” saqë nuk ishte kurrë në gjendje të përqendrohej plotësisht në Europë.

Koalicioni trepalësh që ai drejtoi ishte i mbushur me grindje të brendshme për çështje të brendshme dhe europiane dhe përfundimisht u shemb në nëntor të vitit të kaluar, duke shkaktuar zgjedhje të parakohshme.

Megjithatë, kishte edhe disa çështje ndërpersonale në lojë.

“Ishte e vështirë për Macronin të shkonte mirë me këtë gjerman shumë protestant, verior, jo shumë emocional, jo të dhënë pas simboleve të mëdha të lidershipit politik”, tha Siedendorf për CNN në një intervistë telefonike.

Ai shtoi se e njëjta gjë vlente edhe për Scholz, “i cili e kishte të vështirë të shkonte mirë me këtë president francez që jetonte në pallatin e Élysée me gjithë atë ar, shkëlqim dhe ceremoni”.

Por miqësia midis Macron dhe Merz nuk ishte e garantuar, duke pasur parasysh stilet e tyre të ndryshme. Macron, 47 vjeç, është jupiterian dhe teatral, i cilësuar nga disa si vizionar, i hedhur poshtë nga të tjerë si narcisist. Merz, 69 vjeç, është impulsiv, i ashpër nën presion dhe herë pas here anon nga mburrja populiste.

Megjithatë, Ischinger tha se të dy udhëheqësit “u takuan mjaft lehtë – dhe ia dolën mbanë”. Duke folur për tiparet e tyre të përbashkëta të karakterit, ai tha se ata “e duan bashkëveprimin. Ata kënaqen me pyetjet e vështira. Këta të dy kanë një mënyrë për ta kuptuar njëri-tjetrin – janë të hapur”.

‘Unitet i përsosur’ mbi Ukrainën

Shfaqja më e qartë e “Merzcron” në veprim ka qenë mbështetja për Ukrainën. Hollande i tha CNN se dyshja kishte qenë tashmë “efektive” në këtë çështje.

Udhëtimi i tyre i fundit në Kiev, së bashku me udhëheqësit britanikë dhe polakë, Keir Starmer dhe Donald Tusk, “ishte një simbol i një lloji të ri të bashkimit të vendosur të fuqive të mëdha europiane për të bërë përparim”, tha Ischinger.

Parisi ka qenë prej kohësh më i ashpër se Berlini në mbështetjen e tij për Ukrainën. Macron ka qenë një mbështetës i fortë i trupave ushtarake në terren në vend dhe i ka lejuar Ukrainës të qëllojë raketa me rreze të gjatë veprimi të prodhuara në Francë, thellë në Rusi.

Megjithatë, Hollande tha, “kemi parë që qëndrimi i Merz është paksa i ndryshëm nga ai i paraardhësit të tij… përfshirë edhe dërgimin e raketave të afta për të arritur territorin rus.”

Që nga marrja e detyrës, Merz ka mirëpritur Presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelensky, në Berlin dhe ka zbuluar një paketë të re prej 5 miliardë dollarësh për Ukrainën, që përfshin bashkëpunim të përbashkët në zhvillimin e raketave me rreze të gjatë veprimi të afta të qëllohen thellë në Rusi, disa prej të cilave mund të jenë në funksion deri në fund të vitit.

«Tani jemi në unitet të përsosur», tha Ischinger për shtrirjen franko-gjermane në Ukrainë.

Shqetësimi i Rusisë për një qasje më të koordinuar franko-gjermane ndaj Ukrainës, tashmë ka filluar të duket.

Lajmi për vizitën e muajit të kaluar në Kiev nga Merz dhe Macron u shoqërua me publikimin e një fotoje të bërë përpara një takimi midis tyre. Në tavolinë ndodhej një pecetë e bardhë.

Prania e saj shkaktoi një thashethem në internet, të amplifikuar nga zyrtarët e Kremlinit dhe më vonë të gjurmuar deri te llogaritë pro-ruse, që pretendonin në mënyrë të rreme se peceta e rrudhur – të cilën Macron e mori dhe e futi në xhep – ishte një qese kokaine.

Pallati Elize kundërshtoi duke thënë se “kur uniteti europian bëhet i papërshtatshëm, dezinformimi shkon deri aty sa e bën një shami të thjeshtë të duket si drogë. Ky lajm i rremë po përhapet nga armiqtë e Francës, si jashtë vendit ashtu edhe brenda vendit.”

Siguria europiane

Kthimi i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, në Shtëpinë e Bardhë ka detyruar gjithashtu një rreshtim të ri midis fuqive europiane, veçanërisht në çështjen e sigurisë së Europës.

Këmbëngulja e administratës Trump që Europa duhet të bëjë më shumë për të mbrojtur veten shkaktoi ndryshimin, shpjegoi Hollande, duke thënë se kjo “i detyroi Francën dhe Gjermaninë të punonin së bashku diplomatikisht dhe ushtarakisht, ndërsa deri atëherë, përafrimi i tyre kryesor kishte qenë në çështjet monetare.”

“Sot ekziston një përgjegjësi e përbashkët. Gjermania duhet të bëjë më shumë për mbrojtjen e saj dhe Franca duhet të jetë e gatshme të ndajë një numër propozimesh dhe iniciativash – përfshirë mbrojtjen – me Gjermaninë”, thotë Hollande.

Qendra në ndryshim e Europës

Parisi dhe Berlini po përpiqen gjithashtu të ringjallin “Trekëndëshin e Vajmarit”, i cili është themeluar pas ribashkimit të Gjermanisë në vitin 1991, dhe synonte ta sillte Poloninë më thellë në gjirin europian, të udhëhequr nga Gjermania dhe Franca.

Ischinger mendon se pesha relative e Bashkimit Europian është zhvendosur drejt lindjes për shkak të luftës në Ukrainë, që do të thotë se Varshava, tani më shumë se kurrë, duhet të jetë një aleat jetik për Parisin dhe Berlinin. “Harmonia (midis Francës dhe Gjermanisë) është thelbësore, por nuk është e mjaftueshme”, tha ai.

“Qendra e gravitetit të Bashkimit Europian të vjetër dhe të mirë ishte diku midis Francës dhe Gjermanisë. Por sot, pothuajse gjysma e anëtarëve janë në lindje të Gjermanisë”, shtoi ai, dhe dhënia e më shumë pushtetit Polonisë është mënyra më e mirë për ta bashkuar kontinentin.

Edhe ky ndryshim po ndodh tashmë. Përveç pjesëmarrjes në udhëtimin në Kiev, Tusk është përfshirë drejtpërdrejt në bisedimet europiane me Trumpin, ndërsa presidenti amerikan është përpjekur të ndërmjetësojë përfundimin e luftës Rusi-Ukrainë.

Statusi i Polonisë si ekonomia me rritjen më të shpejtë në Europë, angazhimi i saj ndaj shpenzimeve të mbrojtjes të NATO-s – shumë më lart se ato të shteteve të tjera anëtare me 4.2% të PBB-së në vitin 2024, që parashikohet të rritet në 4.7% këtë vit – dhe vendndodhja e saj gjeografike në kufi me Rusinë, Ukrainën dhe Bjellorusinë, e kanë bërë kombin një nyje kyçe për kontinentin.

Megjithatë, për Hollande-in, “Europa ecën përpara vetëm kur Franca dhe Gjermania flasin me një zë dhe tërhiqen në të njëjtin drejtim. Vetëm atëherë makina europiane mund të funksionojë siç duhet.”

Ischinger shtoi: “Nëse bashkëpunimi franko-gjerman funksionon mirë, keni një parakusht të përsosur për ta vënë në lëvizje të gjithë Bashkimin Europian, duke ecur përpara.”

Për momentin, motori “Merzcron” po ndizet dhe, nëse e ruan vrullin e tij, mund ta vërë në punë edhe pjesën tjetër të Europës.

Burimi: CNN/Përshtati Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.