Nga Gazeta Si - “Mos vazhdoni aktivitetet tuaja të përditshme nëse keni temperaturë të lartë, dhimbje koke të fortë, diarre ose të vjella”, kërkoi Sabin Nsanzimana, Ministër i Shëndetësisë i Ruandës, në një konferencë për shtyp këtë fundjavë.
Nëse jeni të shëndetshëm, jetoni jetën normale dhe mos u frikësoni, tha ai. Por ata që ndjehen të sëmurë duhet të kërkojnë kujdes të menjëhershëm mjekësor.
Nsanzimana dhe vendi janë vënë nën kontroll pas shpërthimit të parë ndonjëherë të virusit vdekjeprurës Marburg.
Virusi vjen nga lakuriqët e natës dhe është në të njëjtën familje me virusin Ebola. Nuk ka trajtime ose vaksina të njohura dhe shkalla e vdekjeve mund të jetë deri në 88%.
Me më shumë se 27 raste deri më tani dhe nëntë vdekje, ky shpërthim është tashmë shpërthimi i katërt më i madh i Marburgut i regjistruar ndonjëherë. Organizata Botërore e Shëndetësisë e ka cilësuar “rrezikun e këtij shpërthimi si shumë të lartë në nivel kombëtar, të lartë në nivel rajonal dhe të ulët në nivel global”.
Jennifer McQuiston është zëvendësdrejtoresha e divizionit në Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve që studion sëmundjet virale vdekjeprurëse. Ajo thotë se sa herë që dëgjon për pacientët që shfaqen me simptoma si temperaturë e lartë dhe gjak në të vjella ose jashtëqitje, kjo i ndez këmbanat e alarmit në mendjen e saj. Një mori virusesh serioze mund të shkaktojnë atë që quhet ethe hemorragjike virale.
"Kur kjo u konfirmua si Marburg, ajo i forcoi ato shqetësime.
Ka një sërë faktorësh, thonë ajo dhe ekspertë të tjerë, që e bëjnë këtë shpërthim veçanërisht shqetësues. Por ka edhe një rresht me lajme qetësuese.
Shumë raste në të njëjtën kohë
McQuiston thotë se një nga gjërat e para që tërhoqi vëmendjen e saj është se sa pacientë me Marburg kishte kur shpërthimi u njoftua për herë të parë nga autoritetet shëndetësore të Ruandës të premten e kaluar.
"Ne jemi të shqetësuar për numrin e rasteve që u diagnostikuan shumë shpejt," thotë ajo, duke vënë në dukje se mund të zgjasë deri në 21 ditë midis ekspozimit dhe fillimit të simptomave.
"Kjo tregon për ne se ndoshta ka qarkulluar për disa javë."
Kjo mund të kishte ndodhur sepse Ruanda nuk ka raportuar kurrë më parë raste të Marburgut, që do të thoshte se profesionistët e kujdesit shëndetësor fillimisht nuk po mendonin për testimin e pacientëve për të. Kjo ka të ngjarë sepse shumë nga simptomat, si temperatura e lartë, mund të shkaktohen lehtësisht nga sëmundje të tjera.
“Të dish se çfarë po ndodh është hapi i parë i rëndësishëm në mënyrë që të mund të marrësh masat e duhura parandaluese”, thotë McQuiston.
Shqetësimi tjetër me numrin e lartë të rasteve është se virusi "mund të ketë pasur kohë të përhapet në mënyra që ata as nuk kanë filluar t'i kuptojnë ende," thotë McQuiston. Në shpërthimet e kaluara, virusi vjen nga një lakuriq nate me gjasë përmes kontaktit.
Por disa nga shpërthimet e kaluara nuk kishin një lidhje të qartë të lakuriqëve të natës, kështu që ka spekulime se mund të ketë një përhapës të ndërmjetë, për shembull, një lakuriq nate ia jep virusin një majmuni ose derri i cili më pas ia kalon atë një njeriu që konsumon mishin. Dhe një person që është i infektuar mund ta përhapë virusin te një person tjetër. Megjithatë, shpërthimet e kaluara kanë qenë relativisht të vogla, pjesërisht sepse pacientët vdesin kaq shpejt dhe virusi nuk transmetohet përmes ajrit.
Punonjësit e kujdesit shëndetësor janë goditur rëndë
Një arsye e dytë kryesore për shqetësim është se 70% e pacientëve të Marburgut në Ruandë, deri më tani, janë punonjës të kujdesit shëndetësor.
Meqenëse virusi mund të përhapet nga personi në person përmes kontaktit me lëngjet trupore, gjaku, të vjella, jashtëqitja, pështyma dhe madje edhe sperma, për shembull, supozimi i McQuiston është se mungesa e diagnozës fillestare nënkuptonte që punonjësit e kujdesit shëndetësor në javët e fundit kishin të ngjarë të prekeshin më shumë.
Tani zyrtarët e Ruandës po ndërmarrin veprime. Ata kanë identifikuar dhe po monitorojnë rreth 300 kontakte të pacientëve të Marburgut për të parë nëse ata e kanë marrë virusin.
Dr. Abraar Karan, studiues i sëmundjes infektive në Universitetin e Stanfordit, thotë se kur dëgjoi zyrtarët shëndetësorë të Ruandës t'u thoshin njerëzve me simptoma të shkonin në qendrën e tyre më të afërt shëndetësore, ai e gjeti atë një qasje "të rrezikshme". Ai shqetësohet se pacientët mund të marrin transport publik, duke i vënë të tjerët në rrezik dhe paraqitja në një dhomë pritjeje spitali mund të rrezikojë pacientët e tjerë dhe stafin klinik derisa të konfirmohet një diagnozë.
Në vend të kësaj, Karan thotë, "do të ishte e rëndësishme që punonjësit e shëndetësisë në komunitet të shkonin në shtëpitë e njerëzve." Në këtë mënyrë ata mund të veshin veshje mbrojtëse kur mbledhin mostra për testim dhe të ndihmojnë në organizimin e transportit në një njësi të caktuar posaçërisht për pacientët e Marburgut.
Virusi Marburg, i cili është emëruar për qytetin në Gjermani ku shkencëtarët u sëmurën për herë të parë me këtë sëmundje në vitin 1967 kur trajtonin majmunët nga Afrika, zakonisht gjendet në lakuriqët e natës egjiptiane që jetojnë thellë në shpella.
Por rastet në këtë shpërthim nuk kufizohen në një zonë të largët. Në vend të kësaj, pacientët janë identifikuar në shtatë nga 30 rrethet e Ruandës dhe është në kryeqytetin e Kigalit.
Karan thotë se shqetësimi është se përmes transmetimit njerëzor, virusi mund të përhapet shpejt në vende të tjera.
"Tashmë është goditur një qendër transporti," thotë ai.
Duke qenë se ka shumë lëvizje nëpër shtete, rreziku është i madh.
Është e lehtë për dikë që është ekspozuar, por nuk është ende simptomatik, të marrë një autobus ose aeroplan pa e kuptuar se është bartës i virusit.
OBSH konfirmoi në një deklaratë se të paktën një person që ishte në kontakt me një pacient Marburg ka udhëtuar tashmë në Belgjikë. Në deklaratë thuhet se “janë zbatuar masat e duhura të reagimit”.
Shtetet e Bashkuara kanë urdhëruar që stafi i ambasadës në Ruandë të punojë nga distanca dhe të paralajmërojë mjekët brenda vendit për situatën.
Dhe megjithëse ekspertët e sëmundjeve infektive janë të shqetësuar, ata thonë se ndjejnë njëfarë sigurie për shkak të sistemit të fortë të kujdesit shëndetësor të Ruandës.
“Ne besojmë se Ruanda ka kapacitetin dhe aftësinë për ta ndaluar këtë shpërthim shumë shpejt”, thotë Brian Chirombo, përfaqësuesi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë në Ruandë.
Karan thotë se ka të ngjarë të duhen disa javë përpara se të bëhet e qartë se ku po shkon ky shpërthim.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
