Mjedis

Mali i Zi “i inatosur” me qeverinë shqiptare për Hece-t në lumin e Cemit

Planet e qeverisë shqiptare për ndërtimin e një hidrocentrali në lumin Cem duket se kanë zemëruar Malin e Zi.
Qeveria malazeze ka njoftuar se do t'i kërkojë Shqipërisë më shumë informacione mbi ndërtimin e planifikuar të mini-hidrocentraleve në lumin Cem, gjatë një takimi të komisionit të përbashkët për administrimin e ujit në 19 shtator.
Podgorica ka njoftuar të enjten se Shqipëria nuk i ishte përgjigjur shqetësimeve të saj në lidhje me ndikimin e mundshëm të mini-hidrocentraleve në Cem.
"Mali i Zi do të zbatojë të gjithë mekanizmat në dispozicion të përcaktuara në konventat ndërkombëtare që janë të detyrueshme për të gjitha shtetet. Kjo temë duhet të azhurnohet në seancën e Komisionit Ndër-Shtetëror të Malit të Zi dhe Shqipërisë për Bashkëpunim në Menaxhimin e Ujërave, ”tha qeveria malazee.
Qeveria shqiptare planifikon të ndërtojë 14 hidrocentrale të vegjël në lumin Cem.

Lumi i Cemit rrjedh nga zonat e thella të Malësisë së Madhe dhe kalon për rreth 32 kilometra fshatrat Selcë, Dobrinjë, Tamarë e Brojë duke rrjedhur më pas në territorin malazez.

Banorët kanë qenë kundër hidrocentraleve, por gjithësesi, prej vitit 2018, atje po ndërtohen HEC Dobrinjë dhe HEC Murasi. Këto HEC-e janë disa nga mbi 100 lejet që qeveria shqiptare dha vitet e fundit.

Ministria malazeze për Zhvillim të dhe Turizëm reagoi tetorin e kaluar pasi aktivistët e mjedisit paralajmëruan se Shqipëria kishte filluar punimet në shtratin e lumit Cem në Shqipëri dhe siguroi pamjet e tubave të vendosur në lumë.
OJQ-të thanë që hidrocentralet do të dëmtonin ekosistemin e tij. Ambientalistët thonë se digat do të shkatërrojnë një nga lumenjtë më të gjelbër të Evropës, do të prishin rrugët e migrimit të peshkut dhe do të kërcënojnë dhjetëra specie të rralla. Ata gjithashtu thonë se hidrocentrale të tillë të vegjël prodhojnë pak energji.


"Ende nuk është sqaruar nëse janë bërë analiza të vlerësimit të ndikimit në mjedis. Ne nuk dimë ende informacionet më themelore si do të ndërtohet hidrocentrali, ”thotë aktivistja malazeze Ksenija Medenica.
Ministria malazeze e Zhvillimit thotë se kërkoi dokumentacion të plotë mbi ndikimin mjedisor të hecit nga Shqipëria 10 muaj më parë, dhe se kjo ishte dorëzuar së fundmi në qeverinë malazeze. Dokumentacioni iu dorëzua Komisionit për Bashkëpunim në Fushën e Menaxhimit të Ujërave me Shqipërinë, i krijuar nga qeveria e Podgoricës.
Të dy Mali i Zi dhe Shqipëria kanë nënshkruar të ashtuquajturën konventë Espoo, një Komision Ekonomik i OKB-së për Evropën. Ajo hyri në fuqi në 1997 dhe ndalon nënshkruesit që të ndërhyjnë në burimet natyrore përpara se të informojnë vendet fqinje.
Lumi Cem Kelmend në Shqipëri dhe derdhet në jug-perëndim përmes Malit të Zi për 32 kilometra. Ai është shtëpi për të paktën 22 lloje peshqish, përfshirë troftën endemike, si dhe zvarranikët dhe amfibët. Në 2017, Podgorica e shpalli Kanionit Cemit monument natyror.
Shumë qeveri në rajon po nxitojnë të ndërtojnë mini hidrocentrale në lumenj, pjesërisht të zvogëlojnë varësinë e tyre nga qymyri dhe të plotësojnë standardet e energjisë së rinovueshme të përcaktuara nga marrëveshja e Parisit për ndryshimin e klimës. Ironikisht, hidrocentralet dikur konsideroheshin si një zgjidhje "e gjelbër" për krizën e energjisë.
Por aktivistët thonë se ato po shkatërrojnë disa nga eko-sistemet e fundit të paprekura në Evropë dhe duhet të ndalen.


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë