Nga Gazeta ‘Si’- Populli amerikan mund të jetë gati të shkatërrojë sërish aleancën perëndimore. Kjo herë mund të jetë shumë më keq.
Fitorja e Trump do të shkaktojë një cunam paniku në një kontinent kryesisht pa timon që tashmë po lufton për të lundruar në dy luftërat në periferi të tij.
Edhe pse Bashkimi Europian i ka mbijetuar tashmë një presidence Trump, në kryeqytetet europiane po ndërtohet një konsensus: kthimi i Trump do të trimëronte presidentin rus Vladimir Putin, potencialisht do të shkaktonte një luftë shkatërruese tregtare dhe do të nxiste ndarjet politike në të gjithë kontinentin.
Jo vetëm që Europa është veçanërisht e dobët për momentin, me një ekonomi belbëzuese dhe liderë në vështirësi në Gjermani dhe Francë por do të ishte një Trump tjetër që do të ngrihej në samitet e NATO-s dhe tubimet ndërkombëtare nga versioni 2016-2020.
Presidenti i cili dikur i referohej BE-së si një nga “armiqtë më të mëdhenj” të Amerikës, ka të ngjarë të shikojë përtej Atlantikut me një çip serioz mbi supe.
“Një mandat i dytë i Trumpit do të ishte ndryshe,” tha Leslie Vinjamuri, drejtoreshë e programit në SHBA dhe Amerikë në Chatham House, një institut britanik. “Ai tani e di se kush mendon se i ka bërë keq atij si në skenën ndërkombëtare ashtu edhe në shtëpi dhe ka përpunuar me ekipin rreth tij disa plane se si t’i gjunjëzojë ato”.
Rajoni përreth Europës po digjet
Pas zgjedhjeve të para të Trump në 2016, liderët europianë mund të ngushëllonin veten se, çfarëdo që po ndodhte përtej Atlantikut, vetë kontinenti ishte një ishull stabiliteti, i sigurt nën dorën udhëzuese të kancelares së fuqishme gjermane Angela Merkel.
Këtë herë, lidershipi europian mungon kryesisht. Pasardhësi i Merkelit, Olaf Scholz, mezi po e mban të bashkuar koalicionin e tij, ndërsa presidenti francez Emmanuel Macron është tkurrur në një figurë nga një e djathtë ekstreme e guximshme.
Ndërkohë, rajoni përreth Europës po digjet. Luftërat në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme po pushtojnë vëmendjen e liderëve dhe po shterojnë burimet ushtarake dhe financiare perëndimore. Pa mbështetjen e vazhdueshme nga Uashingtoni, ka pyetje serioze se sa gjatë Ukraina do të jetë në gjendje të qëndrojë kundër forcave të Putinit.
Në Londër, qeveria e re e Keir Starmer shqetësohet se Trump do ta tërheqë qilimin nga poshtë Volodymyr Zelenskyyt duke shkurtuar ndihmën ushtarake për Kievin ose duke e kushtëzuar atë me bisedimet e menjëhershme të paqes që do t’i dorëzonin territorin Moskës.
Premtimi i Trump për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë brenda 24 orëve nga marrja e pushtetit po merret me të njëjtin seriozitet edhe në kryeqytetet e tjera europiane.
Herën tjetër, vazhdon shqetësimi, mund të jetë një sulm rus ndaj një vendi si Estonia, Lituania ose Letonia – të gjithë anëtarë të BE-së dhe NATO-s – ndërsa Putini kërkon të testojë angazhimin tashmë të vakët të Trump ndaj NATO-s dhe dispozitave të mbrojtjes reciproke të aleancës ushtarake.
Franca ka shfrytëzuar mundësinë e një presidence Trump për të nxitur vendet e tjera europiane që të rrisin aftësitë e tyre ushtarake.
“Ne nuk mund t’i lëmë votuesit në Wisconsin të vendosin për sigurinë europiane,” tha për POLITICO ministri francez për Europën, Benjamin Haddad.
Haddad këmbënguli se Europa duhet të mendojë urgjentisht se si të lundrojë në një botë në të cilën Uashingtoni nuk mund të mbështetet më.
“Është siguria jonë europiane,” tha Haddad. “Ne duhet të jemi në gjendje të mbështesim ukrainasit cilido qoftë rezultati.”
Problemi është se liderët europianë – duke përfshirë edhe Francën – kanë bërë përpjekje për të forcuar ushtritë e tyre për dy vitet e fundit. E megjithatë, përveç Polonisë, pak e kanë bërë këtë.
Frika nga lufta tregtare: “BE-ja, një mini-Kinë”
Një preokupim i dytë europian është se Trump do të rindezë një luftë tregtare transatlantike. Ai ka kërcënuar se do të vendosë tarifa prej 10 për qind deri në 20 për qind për të gjitha importet në SHBA për të rikthyer vendet e punës në prodhim – dhe ndërkohë që Pekini mbetet fokusi i zemërimit të tij, ai ka shumë inat. Javën e kaluar, Trump e quajti BE-në një “mini Kinë”.
Zyrtarët e lartë të tregtisë europiane u thanë kohët e fundit ambasadorëve të BE-së se ata do të jenë të gatshëm të reagojnë ndaj mosmarrëveshjeve të mundshme tregtare nëse është e nevojshme. Në Londër, gjithashtu, rreziku i rindezjes së një lufte tregtare po luan gjithashtu në mendjen e ekipit të Starmer. Ashtu si homologët e tyre europianë, zyrtarët britanikë po punojnë për plane emergjente nëse Trump vendos të ndjekë kërcënimet e tij tarifore.
Antagonizmi i shkaktuar nga një luftë tregtare nuk do të kishte vetëm një ndikim ekonomik. Kur bëhet fjalë për sigurinë, Londra ka qenë tradicionalisht një nga aleatët më të ngushtë të Uashingtonit. Por tensionet politike janë shfaqur tashmë.
Rekordi i Trump në Lindjen e Mesme është një tjetër arsye që europianët të shqetësohen. Në mandatin e tij të parë, ai hodhi poshtë marrëveshjen bërthamore të Iranit, e cila u mbështet nga Gjermania, Franca, BE dhe Mbretëria e Bashkuar.
“Një mandat i dytë i Trump do të shihte një rikthim të politikës së tij të ‘presionit maksimal’ ndaj Iranit, e cila mund të përfshijë mundësinë e sulmeve të drejtpërdrejta ndaj Iranit dhe vrasjeve në shënjestër”, sipas analizës nga Instituti i Bashkimit Evropian për Studimet e Sigurisë .
“Megjithëse plani i administratës do të ishte rivendosja e parandalimit, rreziku i një konfrontimi të drejtpërdrejtë midis Uashingtonit dhe Teheranit do të rritej.”
Ndarjet europiane
Pastaj është presioni që një presidencë e dytë e Trump do të bënte mbi vetë Europën. Në SHBA, Trump është politikani më përçarës i epokës. Ai gjithashtu ndan qeveritë europiane nga njëra-tjetra, një faktor që do ta bëjë edhe më të vështirë koordinimin e çdo reagimi në mbarë BE-në mbi tregtinë ose sigurinë për zyrtarët në Bruksel.
Udhëheqësit në Londër, Berlin dhe Paris mund të tërhiqen nga një fitore e Trump. Por autoritarët dhe udhëheqësit e djathtë të Europës si kryeministri hungarez Viktor Orbán dhe Giorgia Meloni e Italisë do ta shohin atë si një justifikim të pozicioneve të tyre.
Orbán, i cili u nda me liderët e tjerë të Europës duke udhëtuar për në Moskë për të vizituar Putinin verën e kaluar, ka qenë i rregullt në mbledhjet e ultrakonservatorëve të dominuar nga Trump në SHBA.
Kjo ka bërë që disa të spekulojnë se ai mund të jetë i lumtur t’i japë shpejt urimet e tij ish-it.
Burimi: Politico/ Përshtati Gazeta Si
Shënim: Artikulli është përshtatur pas mbajtjes së zgjedhjeve në SHBA dhe fitores së Donald Trump
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
