.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Lituania dhe Estonia i janë përgjigjur “presionit të mirë dhe konstruktiv” nga presidenti i SHBA-së, Donald Trump, për t’u bërë vendet e para të NATO-s që premtojnë se do të shpenzojnë më shumë se 5 për qind të PBB-së së tyre për mbrojtjen.
Kęstutis Budrys, ministri i jashtëm i Lituanisë, tha se Evropa po përballet me një “epokë të re” pasi shteti baltik, i cili është pranë Rusisë, tha se do të shpenzonte midis 5 dhe 6 për qind të PBB-së së tij për mbrojtjen nga viti i ardhshëm. Ky është rreth dyfishi i nivelit aktual.
“Sigurisht, ka presion dhe është presion i mirë dhe konstruktiv nga aleati ynë strategjik dhe më i madh në NATO ,” tha ai. “Ne nuk mund t’i injorojmë ato mesazhe. Por nuk është arsyeja e vetme. . . Është ekzistenciale për ne që të kemi aftësi reale luftarake këtu.”
Kryeministri estonez Kristen Michal iu përgjigj premtimit të Lituanisë duke thënë se vendi do të synonte gjithashtu 5 për qind të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes, nga 3.7 për qind aktualisht.
“Partneri ynë kryesor i sigurisë, nën presidentin e ri, ka dërguar një mesazh të qartë: shpenzimet e mbrojtjes të NATO-s duhet të rriten. Ne e njohim kundërshtarin tonë dhe jam plotësisht dakord – objektivi ynë duhet të jetë 5 për qind”.
NATO është vendosur të rrisë objektivin e saj informal për shpenzimet e mbrojtjes në samitin e qershorit nga 2 për qind në 3 ose 3.5 për qind, pasi ajo i përgjigjet pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia , sipas zyrtarëve evropianë. Por Trump u tha aleatëve se donte 5 për qind, një shifër e mbështetur tani nga disa vende të vijës së parë të NATO-s, duke përfshirë Poloninë, e cila kryeson aleancën në shpenzime me më shumë se 4 për qind.
Nga 32 anëtarët e NATO-s, 23 e përmbushën objektivin prej 2 përqind vitin e kaluar pasi shpenzimet e mbrojtjes në Evropë janë rritur gradualisht gjatë dekadës së fundit që nga aneksimi i Krimesë nga Rusia.
Por ka të shquara si Spanja, Italia dhe Belgjika, të cilat të gjitha shpenzuan më pak se 1.5 për qind në 2024. Shqetësimet ekzistojnë në të gjithë Evropën se si të paguhen shpenzimet e rritura të mbrojtjes dhe nëse njerëzit do ta pranonin atë, veçanërisht nëse do të vinte në kurriz të shërbimeve të tjera publike.
Budrys tha se Lituania do të financonte rritjen e mprehtë – nga 2.9 për qind – përmes huamarrjes së qeverisë dhe asaj që ai shpresonte se do të ishin instrumente të përbashkëta financiare evropiane për mbrojtjen.
Michal foli për “prerje të pacaktuara të sektorit publik”.
Por ka skepticizëm në vend se sa e arritshme është kjo.
“Ata nuk kanë asnjë plan të besueshëm për të arritur në 6 për qind,” tha një politikan opozitar në Vilnius. “Huamarrja e kësaj shume do të thotë rishkrim i kontratës sociale”.
Lituania po krijon një ndarje të forcave tokësore – e cila zakonisht përbëhet nga 10.000 deri në 15.000 trupa – si dhe është vendi pritës për një brigadë gjermane prej rreth 5.000 personash.
Vendet e tjera të vijës së parë të NATO-s po konsiderojnë gjithashtu rritjen e shpenzimeve të tyre të mbrojtjes, megjithëse jo në nivelin që kërkoi Trump.
Rumania, e cila ndan kufirin më të gjatë të BE-së me Ukrainën, ka qenë një mburojë e kufirit lindor të NATO-s me planet për të krijuar bazën më të madhe të aleancës në një fushë ajrore pranë Detit të Zi. Ajo është zotuar të paguajë rreth 6 miliardë euro për një flotë prej 32 avionësh të rinj luftarakë F-35 dhe armë të tjera të ndryshme duke përfshirë tre sisteme shtesë të mbrojtjes ajrore Patriot që kushtojnë 1 miliard euro.
Barna Tánczos, ministrja e re e financave e Rumanisë, tha se qeveria do të mbajë shpenzimet e mbrojtjes në një minimum prej 2 përqind të PBB-së këtë vit, pavarësisht presioneve buxhetore.
“Mendoj se ka mundësi që ato shpenzime të rriten edhe më tej, sidomos sa i përket investimeve. Rumania ka qenë gjithmonë një partner i besueshëm i NATO-s dhe planifikon të mbetet i tillë.”
Rumania ka deficitin më të lartë buxhetor në BE, duke arritur në 8.6 për qind të PBB-së vitin e kaluar, dhe madje parashikimet optimiste të qeverisë sugjerojnë se do të mbetet në 7 për qind në 2025.
Qeveria ka ngrirë pagat dhe pensionet publike në nivelet e tyre nominale të mëparshme, pavarësisht se inflacioni arriti në 5 përqind vitin e kaluar dhe ka refuzuar artikujt ekstrabuxhetor të kërkuar nga parlamenti në një përpjekje për të kursyer para.
Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
