Nga Gazeta ‘Si’- Me sytë ulur dhe me një zë të përmbajtur, kancelari gjerman Friedrich Merz pranoi të enjten, më 11 dhjetor, se Ukraina tani ishte “gati” të pranonte koncesione territoriale.
Kievi ka rënë dakord për një nga pikat kryesore të negociatave me Shtetet e Bashkuara dhe Rusinë, duke pranuar krijimin e një zone të demilitarizuar në Donbas, zbulon Le Monde. Ky koncesion ka mbështetjen e liderëve europianë që kërkojnë t’i japin fund pothuajse katër viteve luftë.
Koncesioni është përfshirë në planin e rishikuar të paqes së SHBA-së, të përgatitur nga presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe të transmetuar presidentit amerikan Donald Trump të mërkurën në mbrëmje. Presidenti francez Emmanuel Macron, kryeministri britanik Keir Starmer dhe Merz ishin të përfshirë në hartimin e propozimit, konfirmoi kancelari gjerman.
Sipas Kievit, zona e demilitarizuar do të kërkonte që si forcat ukrainase, ashtu edhe ato ruse, të tërhiqeshin nga të dyja anët e vijës aktuale të frontit në Donbas. Rajoni strategjikisht i rëndësishëm, një zonë industriale e lakmuar nga Rusia që prej vitit 2014, mund të vendosej nën mbikëqyrjen e një force ndërkombëtare – duke përfshirë SHBA-në – për të parandaluar agresion të mëtejshëm rus.
“Një zonë e demilitarizuar do të duhet të ekzistojë në të dyja anët e vijës,” tha negociatori ukrainas Mykhailo Podolyak për Le Monde.
“Do të duhet të specifikojmë, logjikisht dhe ligjërisht, nëse duhet të tërhiqen të gjitha llojet e armëve apo vetëm armët e rënda. Për të parandaluar shkeljet e mundshme, përfaqësues nga misione monitorimi dhe një kontingjent i huaj do të duhet të jenë të pranishëm për të siguruar respektimin e parimeve dhe marrëveshjeve të rëna dakord,” shtoi ai.
“Ky është një format natyror për t’i dhënë fund konfliktit, duke qenë se një pjesë e territorit, fatkeqësisht, do të mbetet nën pushtim de facto rus dhe se një vijë ndarjeje do të vendoset në çdo rast.”
“Monitorimi i zbatimit të marrëveshjeve”
“Është e nevojshme të përcaktohet qartë dhe saktë se çfarë rolesh dhe misionesh do t’u caktohen palëve të treta,” shtoi Podolyak, duke treguar se ukrainasit “idealisht” do të dëshironin që SHBA-ja të merrte pjesë në këtë forcë mbikëqyrëse për të siguruar “monitorim, inteligjencë, mbikëqyrje të zbatimit të marrëveshjeve, mbikëqyrje të mungesës së lëvizjeve të paautorizuara të trupave dhe mbikëqyrje të respektimit të vijës së ndarjes.”
Qasja është e ngjashme me zonën e demilitarizuar (DMZ) të krijuar mes Koresë së Veriut dhe Koresë së Jugut si pjesë e armëpushimit të vitit 1953 – që prej asaj kohe nuk është nënshkruar asnjë traktat paqeje. Në rastin korean, DMZ është rreth katër kilometra e gjerë dhe 250 kilometra e gjatë përgjatë kufirit. Në Ukrainë, zona do të ishte shumë më e gjatë dhe më e thellë.
Koncesioni territorial është i dhimbshëm për Zelenskyn, por synon ta ndihmojë të shmangë dorëzimin e plotë, siç ka kërkuar Moska prej muajsh, të pjesëve të Donbasit që nuk janë të pushtuara nga Rusia – të cilat përbëjnë vetëm 25% të rajonit të Donetskut. Kjo kërkesë e Kremlinit mbetet një vijë absolute e kuqe për Zelenskyn, i vetëdijshëm për kundërshtimin e ushtrisë dhe publikut ukrainas ndaj çdo forme dorëzimi.
Të hënën, Zelensky përsëriti se nuk kishte as të drejtën “ligjore”, as atë “morale” për të dorëzuar territor ukrainas. Çdo marrëveshje mes Ukrainës dhe Rusisë në lidhje me kontrollin e rajoneve lindore do të duhej të ishte “e drejtë” dhe e vlefshme vetëm nëse do të miratohej nga “zgjedhje” ose një “referendum” në Ukrainë, sqaroi Zelensky të enjten. Rezultati i një votimi të tillë mbetet i pasigurt: Edhe pse ukrainasit janë të lodhur dhe të plagosur nga lufta, ata mbeten thellësisht të lidhur me sovranitetin territorial të vendit të tyre.
“Financimi për rindërtim”
Dokumenti i dërguar SHBA-së përmban tre pjesë, shpjegoi Podolyak. Pjesa e parë ka të bëjë me përfundimin e luftës dhe përbëhet nga rreth 20 pika. E dyta detajon krijimin e një arkitekture të sigurisë europiane për periudhën pas luftës, duke përfshirë çështjen e garancive të sigurisë për të penguar Rusinë të nisë ofensiva të reja pas një armëpushimi të mundshëm.
Pjesa e tretë fokusohet në rindërtimin e Ukrainës: rimëkëmbjen e ekonomisë së saj dhe rikthimin e kapaciteteve mbrojtëse. “Agresori duhet të kontribuojë në financimin e rindërtimit. Ky është një element i detyrueshëm për t’i dhënë fund luftës. Përndryshe, agresori do të ndiejë se ka përfituar nga konflikti dhe nuk do të ketë asnjë faktor pengues,” paralajmëroi Podolyak.
“Koncesionet e pranuara nga Zelensky janë vendime të vështira,” tha një diplomat europian, i cili foli në kushte anonimiteti. “Dy pjesët që kanë të bëjnë me garancitë e sigurisë dhe rindërtimin janë si çmime ngushëlluese për ta ndihmuar të gëlltisë këtë pilulë.”
Kundër-propozimi synon të inkurajojë Trumpin të marrë një qëndrim më pozitiv ndaj Kievit dhe kryeqyteteve europiane. Të mërkurën, gjatë një telefonate me liderët e ashtuquajtur E3 (Franca, Gjermania dhe Mbretëria e Bashkuar), Trump u duk i irrituar nga bisedimet e bllokuara, për të cilat fajësoi Kievin dhe Europën duke injoruar kokëfortësinë ruse. Ai ishte “i vrazhdë”, tha një pjesëmarrës.
Në një intervistë për Politico të botuar një ditë më parë, presidenti amerikan i cilësoi liderët europianë si “të dobët,” herë “të zgjuar,” por edhe “budallenj.” Trump ka filluar ta quajë Zelenskyn “PT Barnum,” duke iu referuar shfaqësit dhe politikanit amerikan të shekullit të 19-të, i njohur si “princi i mashtrimeve.”
Ultimatumi i Krishtlindjes
Trump kritikoi gjithashtu mungesën e zgjedhjeve presidenciale në Ukrainë, të pamundësuara nga bombardimet ruse.
“Nuk është më demokraci,” deklaroi miliarderi. “Nëse Shtetet e Bashkuara dhe Europa ndihmojnë për të garantuar sigurinë, të sigurojnë të drejtat zgjedhore dhe të financojnë procesin, atëherë Ukraina është e gatshme të organizojë zgjedhjet,” u përgjigj Podolyak.
“Nuk ka asnjë pengesë përveç vetë luftës. Zelensky është gjithmonë gati për konkurrencë politike dhe debate për të ardhmen e vendit.”
A do t’i vlerësojë presidenti amerikan hapat e Ukrainës drejt tij? Të enjten, Zelensky deklaroi se Uashingtoni po propozon krijimin e një “zone të lirë ekonomike” dhe një zone të demilitarizuar në Ukrainën lindore, duke shtuar se pala amerikane po konsideron një tërheqje të trupave ruse nga veriu i Ukrainës, por duke u lejuar atyre të qëndrojnë në jug.
Për të harmonizuar pozicionet e ndryshme, një takim mund të zhvillohet në Paris të shtunën mes përfaqësuesve të SHBA-së, Francës, Britanisë, Gjermanisë dhe Ukrainës. Merz ka sugjeruar që liderët të mblidhen me Trumpin në Berlin dy ditë më vonë. A do të bëjë udhëtimin miliarderi? “Do të shohim çfarë sjell e ardhmja,” tha ai të mërkurën, duke shtuar se nuk donte të “humbte kohën.”
Trump, i cili, në kundërshtim me realitetin historik, fajëson Ukrainën për luftën, i ka vendosur Kievit një ultimatum deri në Krishtlindje. Ky afat artificial ka krijuar një ndjesi urgjence. Por “Zelensky nuk është i prekshëm ndaj presionit amerikan,” tha Oleksandr Merezhko, kryetar i komisionit për punët e jashtme të parlamentit ukrainas.
“Nëse Trump na braktis, ai do të shihet si Chamberlain,” tha ai, duke iu referuar kryeministrit britanik që nënshkroi Marrëveshjen e Mynihut dhe u quajt “njeriu fajtor” në vendin e tij.
Sipas Merezhkos, pavarësisht të gjitha përpjekjeve të Ukrainës, asnjë marrëveshje nuk do të jetë ndonjëherë e mundur me Vladimir Putinin: “Ukrainasit duan të jetojnë, dhe Putini do të na vrasë,” përfundoi ligjvënësi ukrainas.
Burimi: Le Monde/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
