.png)
Gjatë javëve të fundit, tensionet përgjatë kufirit Bjellorusi-Poloni janë përshkallëzuar, pasi mijëra azilkërkues po përpiqen të kalojnë në Poloni. Procesi i dobët i vizave të Bjellorusisë ka joshur shumë njerëz nga vendet e shkatërruara nga lufta në Lindjen e Mesme që shpresojnë të arrijnë në territorin e BE-së. Kur Polonia vendosi ushtrinë e saj në kufi për të ndaluar hyrjen e azilkërkuesve, mijëra burra, gra dhe fëmijë mbetën të bllokuar në të ftohtë në anën e kufirit bjellorus dhe u shndërruan në armë politike midis Bjellorusisë dhe Polonisë.
Kriza dhe përshkallëzimi paralel i tensioneve midis Polonisë, Bjellorusisë dhe Rusisë u kanë shërbyer qeverive në ndjekjen e agjendës së tyre të jashtme dhe të brendshme. Tashmë është e qartë se katastrofa humanitare në kufi është prodhuar nga presidenti bjellorus Aleksander Lukashenko, në shenjë hakmarrje të sanksioneve nga BE.
Autoritetet bjelloruse dërguan drejt kufijve të Polonisë, Lituanisë dhe Letonisë, të cilat kanë refuzuar të pranojnë rezultatet e votimit dhe aktualisht janë duke pritur pjesën më të madhe të refugjatëve politikë bjellorusë dhe anëtarët e qeverisë në mërgim. Dëshira e Lukashenkos për t’u përballur me një përmbysje të hapur të regjimit të tij nga këto vende është e qartë.
Por nuk janë vetëm fqinjët e tij në perëndim që Minsku kërkon t’i bëjë presion. Kriza kufitare është pjesë e strategjisë së saj më të madhe për të shantazhuar Perëndimin dhe Rusinë me perspektivën e një konflikti global.
Bjellorusia është aleati më i afërt i Rusisë dhe zyrtarisht pjesë e një entiteti të njohur si Bashkimi i Rusisë dhe Bjellorusisë. Kjo e fundit ekziston kryesisht në letër, por siguron një politikë të përbashkët mbrojtëse dhe lëvizje të lirë midis dy vendeve, që do të thotë se kufiri bjellorus me Poloninë dhe dy shtetet baltike është kufiri i jashtëm i Rusisë që ndan zonën e saj të sigurisë nga sfera e NATO-s.
Prandaj, çdo konflikt në këtë kufi shndërrohet në një konflikt midis Rusisë dhe NATO-s, që është pikërisht mënyra se si qeveria e ekstremit të djathtë në Poloni po përpiqet ta kornizojë tani. Në një intervistë të fundit, Lukashenko kërcënoi se do të bllokonte tubacionin Yamal, i cili dërgon gazin rus në BE përmes Bjellorusisë. Të martën, agjencia ruse e lajmeve TASS raportoi se operatori bjellorus i tubacionit të naftës Gomeltransneft kufizoi përkohësisht furnizimet me naftë në Poloni përmes tubacionit Druzhba.
Megjithatë, shumë kritikë në Europën Perëndimore dhe Lindore kanë drejtuar gishtin nga Moska si nxitësi i krizës kufitare dhe kanë pohuar se kërcënimet e Lukashenkos duhet të jenë sanksionuar nga Kremlini. Njëkohësisht, zyrtarë të lartë amerikanë kanë bërë pretendime radikale për vendosjen e trupave nga Rusia me qëllimin e pushtimit të Ukrainës.
Logjika e këtyre akuzave është e vështirë për t’u kuptuar. Rusia e gjen veten në mes të një periudhe katërmujore, gjatë së cilës rregullatori gjerman i energjisë duhet të certifikojë Nord Stream 2 – një tubacion që do të dërgojë gaz drejt BE-së, duke anashkaluar Ukrainën dhe Bjellorusinë. Të martën, erdhi lajmi se Gjermania po pezullon procesin e certifikimit për arsye teknike – një veprim që do të vonojë më tej projektin dhe do të interpretohet nga Kremlini si një akt armiqësor.
Mbetet e paqartë pse Rusia do të dëshironte të organizonte një krizë kufitare duke kërcënuar drejtpërdrejt Gjermaninë (ku po shkojnë shumica e azilkërkuesve) dhe njëkohësisht të pushtonte Ukrainën pikërisht gjatë kësaj periudhe.
A nuk është projektuar Nord Stream 2 si një super-armë që do ta gjunjëzojë Ukrainën duke e privuar atë nga të ardhurat e tranzitit të gazit? Nëse po, pse Rusia kërkon të pushtojë Ukrainën tani?
Logjika e provokimit të Rusisë në sjellje të pamatur në lidhje me Bjellorusinë dhe Ukrainën në mënyrë që të prishë Nord Stream 2 duket më bindëse. Kjo do të ishte në interes të SHBA-së, e cila është përpjekur të ushtrojë presion ndaj Gjermanisë që të heqë dorë nga projekti gati i përfunduar.
Të paktën vendosja e ushtarëve ruse rreth Ukrainës duket të jetë një reagim ndaj asaj që Rusia e cilëson si vijat e kuqe të Perëndimit, të cilat presidenti rus Vladimir Putin i përshkroi në fillim të këtij viti në fjalimin e tij për gjendjen në të cilin ndodhej vendi.
Në një intervistë me kanalin televiziv Rossiya më 13 nëntor, ai e lidhi qartë ndërtimin me mbërritjen e paplanifikuar të anijeve luftarake amerikane në Detin e Zi, të kombinuara me fluturimet nga bombarduesit me aftësi bërthamore më 20 tetor. Incidenteve të fundit, Rusia iu përgjigj duke dërguar bombarduesit e saj për të fluturuar mbi Bjellorusi në afërsi të Polonisë.
Ukraina ka parë gjithashtu një përshkallëzim të tensioneve. Në tetor, u shfaqën raporte se ushtria ukrainase përdori dronët Bayaraktar të prodhuar nga Turqia kundër forcave të mbështetura nga Rusia në Donbas. Ekziston gjithashtu një sulm ligjor i vazhdueshëm kundër personit të besuar të Putin në Ukrainë, Viktor Medvedchuk, dhe shtypja e perandorisë së tij mediatike, e cila u akuzua për promovimin e narrativëve ruse.
Për më tepër, ka një këndvështrim tjetër të Polonisë në krizën e vazhdueshme. Ai shërben si një shpërqendrim i dobishëm për qeverinë polake të ekstremit të djathtë, e cila e gjen veten të përfshirë në një konflikt të ashpër me BE-në mbi sundimin e ligjit.
Muajin e kaluar, Gjykata Kushtetuese e Polonisë shfuqizoi disa dispozita të Traktatit të BE-së duke theksuar se ato ishin të papajtueshme me kushtetutën e vendit. Ky vendim paraqet sfidën më të madhe për integritetin e unionit që nga Brexit.
Kriza është gjithashtu një mundësi për qeverinë polake që të paraqitet si një “mbrojtës” i “kufijve të Europës” kundër një pushtimi të perceptuar nga Lindja. Është gjithashtu një mundësi për qeverinë e djathtë për të nxitur më shumë ksenofobinë në shoqërinë polake. Tiradat raciste kundër emigrantëve janë një element kryesor i politikës së djathtë polake.
Por ndërkohë që qeveria polake po përqafon retorikën dhe qëndrimin anti-rus, politika e saj e brendshme ngjan shumë me atë të Kremlinit. Duke degraduar shtetin e së drejtës dhe duke minuar gradualisht pavarësinë e gjyqësorit, Partia për Ligj dhe Drejtësi (PiS) në pushtet duket se po heq një faqe nga libri i lojërave të Moskës. Sikur të kopjojë strategjinë e Putinit, ajo po promovon gjithashtu në mënyrë agresive “vlerat tradicionale”, që përfshin legjislacionin homofobik.
Një taktikë e preferuar e Kremlinit është mbështetja e mediave toksike të kontrolluara nga qeveria, të cilat denigrojnë opozitën dhe qarkullojnë informacione false– diçka në të cilën është edhe PiS e kënaqur.
Perdja tymuese e gjeopolitikës ka lejuar prej kohësh Poloninë dhe vendet e tjera në Europën Lindore të shpëtojnë nga shkeljet e tyre mbi procedurat demokratike dhe të drejtat e njeriut. Ata shkëlqejnë në shitjen mitologjike të Rusisë. Megjithatë, realiteti është se regjimi i Putin, i pakufizuar nga kufizimet e sundimit të ligjit që vijnë me anëtarësimin në BE, është vetëm një shembull grotesk i prirjes autoritare të ekstremit të djathtë që po përfshin të gjithë rajonin e Europës Lindore.
Nga spektri i një Rusie armiqësore dhe konflikteve në kufijtë lindorë të Europës përfitojnë gjithashtu disa lagje politike në Perëndim. Ata u japin ushqim lobistëve dhe grupeve komplekse ushtarako-industriale që nxisin konfliktin për të inkurajuar rritjen e shpenzimeve për mbrojtjen.
Ato nxisin ndarjet dhe frikën, duke minuar punën e atyre që me të vërtetë mbështesin avancimin e demokracisë dhe liberalizmit në hapësirat postkomuniste.
Kjo industri lufte po përjetëson diktaturat, si ajo e Putinit dhe e Lukashenkos, duke u dhënë atyre vazhdimisht mundësi për të përshkallëzuar retorikën luftarake dhe për të ngritur flamurin e një kërcënimi kundër kombit. Në fund, ata që vuajnë pasojat e krizave të prodhuara dhe përshkallëzimit të tensioneve janë njerëz të zakonshëm që duhet të mbajnë barrën e politikës së ekstremit të djathtë dhe përqendrimit të ekonomive në luftë.
Burimi: Al Jazeera/Gazeta “SI”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
