Çmimet europiane të gazit natyror janë ende shumë nën nivelin më të lartë të të gjitha kohërave të vendosur në mars. Megjithatë, po të gërmoni pak më thellë do shihni se ato po sinjalizojnë një përçarje më të zgjatur sesa parashikonin tregjet menjëherë pas pushtimit të Ukrainës nga Vladimir Putin.
Ndërsa tregu i gazit më pas u vlerësua në një krizë jetëshkurtër, që zgjati ndoshta disa muaj, ai tani po ndez një rrezik ekstrem për dimrin e ardhshëm, deri në vitin 2023 dhe, gjithnjë e më shumë, në 2024. Gjatë ditëve të fundit, e gjithë kurba europiane e çmimit të gazit ka riçmuar në një nivel shumë më të lartë.
Zhvendosja në kurbën e ardhshme ka qenë zhvillimi më i dukshëm i tregut të gazit në muajin e kaluar –që nuk po tërheq mjaft vëmendjen në kryeqytetet europiane. Por industria është shumë e vetëdijshme, pasi ajo po përballon koston. Në mars, një prodhues gjerman mund të bllokojë çmimet e gazit për të gjithë vitin 2023 në rreth 80 euro për megavat orë; tani, ajo duhet të paguajë një rekord prej 145 eurosh për të mbrojtur të njëjtin rrezik çmimi.
Nuk janë vetëm kompanitë që paguajnë çmimin. Cornwall Insights, një konsulent, parashikon që familjet në Mbretërinë e Bashkuar do të paguajnë deri në 3886 dollarë në vit për faturat e tyre të gazit dhe energjisë elektrike, duke filluar nga tetori, duke u rritur gati 65%. Përpara se kurba të riçmohej më e lartë gjatë javëve të fundit, konsulentët e energjisë në Mbretërinë e Bashkuar po parashikonin një rritje më të vogël.
Javën e kaluar, kontrata holandeze TTF e vëzhguar nga afër, një pikë referimi europiane, u rrit në rreth 175 euro, duke u dyfishuar brenda një muaji, pasi Rusia shkurtoi furnizimet nëpërmjet gazsjellësit Nord Stream 1 në Gjermani. Megjithatë, çmimet e gazit në vend mbeten 30% poshtë nivelit të lartë rekord prej 227 eurosh të vendosur gjatë ditëve të para të luftës — shqetësuese, por jo alarmante; çmimet janë të larta, por jo aq të larta. Pas asaj që tregu kaloi në mars, mund të kuptohet pse politikëbërësit nuk janë në panik.
Por kjo ndodh nëse e injoroni veprimin në anën e pasme të kurbës. Më 5 mars – kur çmimet e gazit spot u rritën në rreth 185 euro – kontrata për dorëzim në dhjetor 2022 u rrit vetëm në rreth 155 euro; Javën e kaluar, kur çmimi i spotit ishte pak më i ulët, kontrata e dhjetorit u tregtua me afro 195 euro.
Një vit pas manipulimit të Rusisë me furnizimet europiane me gaz, tregu më në fund është i bindur se Moska do të vazhdojë ta bëjë këtë, dhe ndoshta me intensitet më të madh.
Testi i parë vjen në dy javët e ardhshme. Gazsjellësi Nord Stream 1, lidhja më e rëndësishme e gazit midis Rusisë dhe Bashkimit Europian, i nënshtrohet mirëmbajtjes vjetore nga 11 korriku deri më 21 korrik. Berlini ka frikë se Moska do të gjejë një justifikim për ta mbajtur atë të mbyllur përgjithmonë, duke shkurtuar plotësisht furnizimin me gaz në Gjermani. Pas gjithë asaj që ka bërë Moska, qeveria gjermane ka të drejtë të shqetësohet.
Megjithatë, Rusia mund të dëshirojë të mbajë rrjedhjen e një pjese të gazit për të ruajtur levën e saj afatgjatë. Nga pikëpamja e teorisë së lojës, kjo ka kuptim. Pasi Rusia të ndalojë plotësisht dërgesat, ajo nuk mund të ushtrojë më presion. Taktikisht, Moska ka të ngjarë të mbajë një pjesë të gazit në lëvizje, duke ruajtur opsionin e shkurtimit ose ngadalësimit të rrjedhave sa herë që ajo zgjedh.
Për më tepër, Nord Stream 1 është rruga kryesore për gazin rus në Europë e indeksuar kundrejt kontratës TTF, sipas Goldman Sachs. Mos rihapja e tubacionit pas mbylljes së mirëmbajtjes do të kufizojë fitimin që Gazprom, gjiganti shtetëror rus i gazit, gëzon nga çmimet e larta të gazit.
Rusia e ka shlyer qartë marrëdhënien e saj të gazit me Europën. Për momentin, megjithatë, Kremlini do të vazhdojë të gëzojë më të mirën e të dy botëve: të ardhura të larta dhe levë bindëse. Për të arritur objektivat e saj, Rusia duhet të vazhdojë të shesë pak gaz në Gjermani, por me tarifa të reduktuara, siç po bën aktualisht.
Tregu ka të drejtë të riçmojë kurbën e gazit; pyetja e vetme është pse u desh kaq shumë. Ka një rrezik të mëtejshëm përpara: Në një moment, Moska do të mbyllë plotësisht rubinetin, ndoshta pak para dimrit, në përpjekje për të gjunjëzuar ekonominë gjermane. Ky është një rezultat që tregu nuk e ka vlerësuar ende./ Bloomberg
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
