.png)
Hulumtimet tregojnë se një person që kundërshton sjelljen për të cilën po akuzohet ka më shumë gjasa të mos i mbajë sekretet.
Në një botë të përsosur, sekretet tona do të mbaheshin gjithmonë. Por bota jonë është e mbushur me defekte. Hulumtimi i ri arrin në përfundimin se sekretet që quhen si turp, pabesi dhe pafytyrësi ekspozohen rreth një të tretën e rasteve, gjë që ngre pyetjen: Cilat lloje të sekreteve ka më shumë gjasa të zbulohen?
Jessica Salerno, pedagoge psikologjie në Universitetin Shtetëror të Arizonës dhe Michael Slepian, pedagog i etikës në Columbia Business School, trajtojnë këtë dhe çështje të tjera në një studim të botuar muajin e kaluar në Journal of Personality and Social Psychology. Duke u mbështetur në punën e tyre të mëparshme dhe të kolegëve, ata eksplorojnë lidhjen midis fshehtësisë dhe moralit.
Slepian dhe Salerno ishin të intriguar nga vjedhja e uebsajtit të Ashley Madison në vitin 2015, që u krijua për të ndihmuar të martuarit të takojnë partnerë në internet për të pasur marrëdhënie. Hakerët “lëshuan të gjitha të dhënat, të cilat ishin jashtëzakonisht të ndjeshme”, sepse ata e panë faqen moralisht të padenjë”, tha Slepian. Dy studiuesit krijuan një seri eksperimentesh dhe sondazhesh për të zbuluar nëse njerëzit kishin më shumë gjasa të ekspozonin sekretet e të tjerëve nëse donin të ndëshkonin sjelljen e tyre, siç ishte rasti me Ashley Madison.
Duke mbledhur nëntë grupe të ndryshme me 150 pjesëmarrës të ndryshëm, studiuesit përdorën një sërë skenarësh që përfshinin sekrete që ishin hipotetike ose të marra nga lajmet, ose nga përvoja e vetë pjesëmarrësve. Disa sjellje të përfshira që pjesëmarrësit mund t’i konsiderojnë të pamoralshme; në një nëngrup të atyre skenarëve, personi që kryente shkeljen e fshehtë ishte dënuar tashmë në një farë mënyre. Në çdo mini-eksperiment, detajet u rregulluan në mënyrë të hollësishme për të parë se si do të ndryshonin përgjigjet e pjesëmarrësve. A ka qenë, për shembull, akti sekret i qëllimshëm apo i rastësishëm apo është dëmtuar dikush? Pjesëmarrësit u pyetën nëse ata mbështesnin zbulimin e sekreteve të dikujt në secilin rast.
Rezultatet treguan se njerëzit kishin më shumë gjasa të miratonin zbulimin e sekretit nëse ata e konsideronin sjelljen sekrete joetike.
“Sa më shumë të indinjuar moralisht të ndiheshin, aq më shumë kishte gjasa që ta zbulonin sekretin”, tha Salerno. Në përgjithësi, kodi moral i të besuarit parashikonte gatishmërinë e tyre për të folur.
Sekretet me më shumë gjasa për t’u zbuluar përfshijnë gënjeshtrat specifike (46%), dëmtimin e një personi tjetër ose vetes (40%), sjelljet e paligjshme (35%) dhe përdorimin e drogës (34%). Nga ana tjetër, diçka e ndodhur papritur do të zbulohej vetëm 18% të rasteve. Nëse sekreti ishte për dikë që tashmë ishte përballur me pasoja për sjelljen e tij, një person i besuar do të kishte më pak gjasa të zbulonte sekretin e tyre, sepse ata tashmë ishin ndëshkuar, shtoi Slepian. Nëse sjellja e fshehur ishte e paqëllimshme, sekreti gjithashtu kishte gjasa të mbahej i fshehtë.
Si të gjeni një person të besuar?
Duke u mbështetur në hulumtimet e mëparshme, Slepian sugjeron shmangien e personit të sjellshëm, që ndjek rregullat dhe që ndryshojnë mendje lehtë, veçanërisht nëse është i shoqërueshëm dhe fjalëpakë; ky është profili i dikujt që ka më shumë gjasa të mos mbajë sekrete.
“Ajo që ju dëshironi me të vërtetë është dikush këmbëngulës, veçanërisht nëse po kërkoni ndihmë dhe dikush që ka të njëjtën ndjenjë morali si ju”, tha Salerno. Siç theksoi ajo, mbajtja e sekreteve është gjithmonë e vështirë, por është akoma më e vështirë nëse informacioni i përbashkët shkakton indinjatë ose mosmiratim tek i besuari juaj.
*Psikologia Susan Pinker eksploron zbulime të reja në shkencën e natyrës njerëzore.
Burimi: Wall Street Journal. Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
