ISIS: Rreziku që nuk iku kurrë

Disa javë pasi fortifikimi i kalifatit të tij ra, lideri i i ISIS, Abu Bakr al-Baghdadi pati një dalje të fundit për kameran dhe njoftoi ndjekësit e tij të vazhdonin me luftën kundër “armikut”.

“Beteja jonë sot është një betejë tensionesh. Ata duhet ta dinë se Xhihadi vazhdon deri në ditën e Gjykimit”, tha Baghdadi 6 muaj para se të vritej nga SHBA në 2019-n. Ai urdhëroi mbështetësit e tij të sulmonin kryqtarët e Francës dhe aleatët e saj.

Ndër vite, ISIS është zhdukur nga lajmet, por këtë vit ka rikujtoi se ata vazhdojnë të përmbushin “amanetin” e Baghdad.

Një sulm i ISIS në një sallë koncerti në Moskë la të vdekur 143 njerëz. Këtë muaj gjashtë të burgosur të lidhur me grupin morën pengje në një burg në Rusinë jugore dhe u qëlluan për vdekje. Franca tha se e njëjta degë e ISIS kishte tentuar gjithashtu sulme të shumta në territorin e saj.

Të dielën, të paktën 20 njerëz vdiqën në rajonin e Dagestanit të Rusisë pasi persona të armatosur sulmuan kishat dhe sinagogat në dy qytete. Ndërsa asnjë grup nuk e ka marrë ende përsipër sulmin, të shtënat u vlerësuan në disa kanale të mediave sociale të lidhura me ISIS.

Dhe zyrtarët në Berlin paralajmëruan këtë muaj, pasi vendi i tyre pret kampionatin e futbollit Euro 2024, se Gjermania mund të dëshmojë një sulm në të njëjtën shkallë si Moska.

Pa një kalifat për të rekrutuar luftëtarë nga e gjithë bota, ISIS – tani i udhëhequr nga Abu Hafs al-Hashimi al-Qurashi – ia ka çuar betejën pasuesve të tij, duke ndërthurur ideologjinë e tij mijëvjeçare me ankesat lokale.

Isis-K ka qenë gjithmonë shumë efektiv në propagandimin e ideologjisë së tyre – atë që ne e quajtëm qasja Nike “Just Do It” ndaj terrorizmit," tha Sir Alex Younger, ish-kreu i agjencisë britanike të inteligjencës MI6.

ISIS ka zgjeruar drastikisht filialet e veta dhe Isis-K po rrit sulmet përtej detit. Gjatë këtij viti ka qenë e lidhur me bombardime në Iran, që vranë 100 njerëz, një sulm në një kishë në Turqi dhe në një atentat të planifikuar për parlamentin suedez.

Krijuar dy dekada më herët, në mes të kryengritjes kundër pushtimit të Irakut të udhëhequr nga SHBA-ja, grupi islamik mysliman sunit - aleat i Al-Kaedës në vitet e para të saj - më vonë sundoi pjesë të Irakut dhe Sirisë, duke imponuar ligje drakoniane për miliona njerëz. Ai u bë sinonim i brutalitetit ekstrem dhe mizorive masive. Por deri në vitin 2019 ajo u mposht territorialisht, duke iu rikthyer taktikave kryengritëse dhe duke u ndarë në degët rajonale.

Një dekadë pasi mizoritë e ISIS-it ishin lajme të faqes së parë – me sulme të mëdha në Europë, prerje kokash të gazetarëve dhe skllavërim të mijëra grave dhe vajzave, kryesisht nga minoriteti Yazidi, në Irak – seria e fundit e sulmeve të profilit të lartë ka qenë projektuar për të tërhequr vëmendjen, thanë ekspertët.

“Në sytë e njerëzve, ISIS mbaroi vite më parë. Sulme si këto tani, janë lajmërime që ‘mos harroni, ne jemi akoma këtu’”, thotë Shiraz Maher, drejtor i qendrës së studimeve për radikalizmin. Krerë të sigurisë botërore flasin për një rritje të bashkëpunimit midis Al Qaeda dhe ISIS, të cilët perceptojnë një reduktim në sigurinë e perëndimit.

Isis-K filloi të veprojë në vitin 2015 në Afganistan dhe Pakistan pasi ISIS-i origjinal shpalli kalifatin e tij. Ajo mori forcë nga militantët që besonin se grupet ekzistuese si Al-Kaeda nuk ishin mjaft të ashpër.

Filiali synon të krijojë kalifatin e vet në Khorasan, një rajon që shtrihet në pjesë të nënkontinentit Indian dhe Azisë Qendrore. Pasi talebanët rimorën pushtetin në Afganistan në vitin 2021, Isis-K vazhdoi të bëhej kundërshtari i tij më i frikshëm, duke luftuar një kryengritje të përgjakshme dhe duke përdorur Afganistanin si bazë për sulme diku tjetër.

Egërsia e ISIS-it është akoma më e dukshme në Afrikë. Sipas Indeksit Global të Terrorizmit, vendndodhja e terrorizmit është zhvendosur në mënyrë vendimtare, me Irakun që nuk është më ndër 10 vendet më të prekura.

"Sahel është tani epiqendra e terrorizmit," tha Steve Killelea, autori kryesor i indeksit, i cili i përcakton sulmet terroriste si "përdorim i forcës dhe dhunës ilegale" nga një aktor joshtetëror.

Degët lokale të ISIS i kufizojnë aktivitetet e tyre në rajon në vend që të sulmojnë ndërkombëtarisht, por kanë treguar brutalitetin e markës tregtare të grupit. Rajoni tani përbën pothuajse gjysmën e të gjitha vdekjeve globale nga terrorizmi, zbuloi indeksi.

Terrori islamik ka kontribuar në një numër të grushteve të shtetit të fundit në Sahel, pasi zhgënjimi i përhapur me qeveritë civile i bëri pushtimet ushtarake më të këndshme. ISIS është më aktiv në zonën kufitare midis Burkina Fasos, Malit dhe Nigerit, duke sulmuar poste ushtarake dhe civilë.

Ai përleshet rregullisht me një grup tjetër militant islamik, Jama'at Nusrat al-Islam ëal-Muslimin, në Malin verior dhe qendror dhe në rajonet kufitare të vendit me Burkina Fason, ku luftimet kanë zhvendosur miliona dhe Nigerin. Trupat franceze janë dëbuar nga këto tre vende nga qeveritë ushtarake, duke i lënë ata të luftojnë kundër islamistëve vetëm ose së bashku me trupat dhe mercenarët rusë.

Shumë luftëtarë të ISIS-it janë vendas të rekrutuar përmes shtrëngimit dhe frikësimit të dhunshëm, megjithëse varfëria dhe ankesat kundër qeverive gjithashtu kontribuojnë. Disa bashkohen për arsye ideologjike, por shumë u tërhoqën nga premtimi për të ardhura të rregullta, thanë zyrtarët e sigurisë.

Grupet xhihadiste kishin shfrytëzuar “dinamikat ekzistuese lokale”. . . dhe ndjenjat e përjashtimit social”, tha Kholood Khair, drejtore e Confluence Advisory, një institut sudanez, i cili tha se kishte frikë se xhihadistët mund të tërhiqeshin në luftën civile të Sudanit.

Killelea tha se kishte gjithashtu një "bashkim të organizatave kriminale në këto lëvizje", duke përfshirë xhihadistët që mbrojnë rrjetet kriminale "për kalimin e njerëzve, drogës ose metaleve të çmuara nëpër territorin e tyre".

Në Lindjen e Mesme, operacionet e ISIS-it në Irak dhe Siri janë zvogëluar shumë nga një dekadë më parë. Por sulmet e vogla vazhdojnë - një faktor që e mban koalicionin ndërkombëtar të udhëhequr nga SHBA në terren në rajon.

Rreth 50,000 burra, gra dhe fëmijë të lidhur me grupin mbeten të ndaluar pa gjyq në kampet e shkreta në veri-lindje të Sirisë, që nga qëndrimi përfundimtar i grupit pesë vjet më parë. Shumica janë irakianë ose sirianë, por disa mijëra janë të huaj.

Isis organizon në mënyrë rutinore pushime nga burgu dhe trazira në përpjekje për të liruar të burgosurit e tij. Në janar 2022, militantët sulmuan një burg në Sirinë veri-lindore dhe shkaktuan një betejë 10-ditore që vrau më shumë se 500 njerëz dhe u mundësoi të tjerëve të arratiseshin.

Në kampet siriane, më shumë se gjysma e të burgosurve janë fëmijë. Kjo paraqet një rrezik tjetër, tha Maher në Qendrën Ndërkombëtare për Studimin e Radikalizimit. “Ata janë mbajtur prej pesë vitesh, pa asnjë përpjekje për rehabilitimin dhe riedukimin e tyre”, tha ai. "Çfarë ndodh kur ata fëmijë më në fund lirohen?"

Agjencitë perëndimore të inteligjencës kanë paralajmëruar prej kohësh se banorët e kampit ishin një "bombë me sahat" një justifikim i përdorur për të parandaluar ose vonuar riatdhesimin e tyre.

Deri më tani nuk ka pasur ringjallje të sulmeve të stilit të vitit 2015, në të cilat individë, shpesh nga perëndimi, u trajnuan jashtë shtetit dhe u kthyen në shtëpi për të nisur sulme. Në vend të kësaj, sulmet dhe rekrutimi nga ISIS përdorin "pak nga gjithçka". . . nuk ka asnjë mënyrë teksti shkollor që të bëhet kjo”, tha Colin Clarke, drejtor i kërkimit në konsulencën e inteligjencës dhe sigurisë së Qendrës Soufan.

Një kërcënim janë sulmet e "ujkut të vetmuar" nga individë me një mori ankesash që kanë konsumuar materiale radikalizuese, shpesh në internet.

Një rrezik tjetër vjen nga individë të “aftësuar” që marrin një farë shkalle mbështetje nga grupe të huaja. Mohamed Al Bared, një student inxhinierie në Mbretërinë e Bashkuar, u dënua me burgim të përjetshëm në dhjetor për përpjekjen për të ndërtuar një dron kamikaze; bisedat e tij të koduara në internet ekspozuan mbështetjen e tij për ISIS-in.

Por kërcënimi më i fuqishëm vjen nga sulmet "të drejtuara" në të cilat sulmuesit trajnohen, financohen dhe mbështeten logjistikisht nga grupe jashtë shtetit. Ata ishin "më vdekjeprurësit dhe më efektivët, jo vetëm sepse siguria e tyre operacionale mund të jetë e mirë", tha Clarke.

Gjatë luftës në Gaza, ISIS ka bërë thirrje për sulme jo vetëm kundër Izraelit dhe aleatëve të tij perëndimorë, por edhe kundër hebrenjve më gjerësisht, duke çuar në rritjen e frikës globale të sigurisë.

"Ne nuk kemi dëgjuar të fundit të ISIS," tha Maher, duke shtuar se grupi mund të shfrytëzojë simpatinë për Gazën për të rekrutuar ndjekës të rinj. "Nuk do të isha i befasuar nëse së shpejti do të kishte një sulm në perëndim."

Burimi: FinancialTimes/ Gazeta "Si"

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.