.png)
Komisioneri për Zgjerimin, Johannes Hahn, e ka pranuar për herë të parë publikisht mundësinë që Shqipëria mund të ngelë në klasë në tetor, ndërkohë që Maqedonia e Veriut mund të marrë dritën jeshile për hapjen e negociatave.
Në një intervistë për gazetën asutriake ‘Der Standard’, Hahn ka folur pa dorashka për situatën politike në vendin tonë, duke thënë se shpresa e vetme për hapjen e negociata është që politikanët shqiptarë ta kuptojnë seriozitetin e situatës ku ndodhet vendi.
Duke folur nga Shkupi me gazetarin austriak Adelheid Wölfl , zyrtari europian nuk i ka kursyer lëvdatat për qeverinë maqedonase dhe kryeministrin Zoran Zaev, duke e pranuar se kur bie fjala për nisjen e negociatave, Shqipëria është pas Maqedonisë së Veriut.
“Ne ende po punojmë që të dy shtetet të mund të nisin negociatat. Por nuk është sekret se vlerësimi për Maqedoninë e Veriut mes vendeve anëtare është më i mirë. Të dy vendet kanë përmbushur kriteret e kërkuara nga shtetet anëtare të BE si një kusht. Kjo është arsyeja se përse kemi bërë një rekomandim pozitiv. Për Shqipërinë tani për fat të keq në plan të parë janë problemet, kjo pasi opozita nuk është në parlament, qeveria ka vështirësi për të udhëhequr dialogun dhe se ka një procedurë për shkarkimin e presidentit”, shpreh komisioneri.
Hahn ndalet edhe tek reforma në drejtësi, si një nga kriteret kryesore për vlerësimin e progresit të Shqipërisë. Duke reaguar lidhur me akuzat e fundit që janë bërë nga presidenti Ilir Meta, se Gjykata Kushtetuese nuk është më funksionale, Hahn tha se reforma gjyqësore ka filluar të tregojë efektet e saj.
“Po, ky ishte një nga kriteret. Dhe Shqipëria ka bërë përparim të mirë këtu. Të akuzosh për shembull shqiptarët se nuk po punon Gjykata Kushtetuese, është e padrejtë, sepse kjo tregon vetëm sesa e suksesshme ka qenë puna e komisionit të ngritur për të larguar prokurorët dhe gjykatësit e korruptuar nga sistemi”.
Në intervistë, Hahn thotë se një ndër kundërshtarët e zgjerimit, Franca, ka nisur të ndryshojë retorikën e saj. Megjithatë ai thotë se shpreson që Franca të ndryshojë edhe qëndrimin, përveç retorikës.
Cila ishte përvoja më e paharrueshme gjatë kohës kur punonit për rivendosjen e sundimin e ligjit në Maqedoninë e Veriut?
Në vitin 2015, gjatë javëve dhe muajve, ne shpesh e kalonim gjysmën e natës në Shkup dhe Bruksel duke biseduar me politikanët maqedonas për të zgjidhur krizën politike. Diskutuam për orë të tëra, për tema shumë të ndjeshme dhe më pas porositëm pica sepse zgjati kaq shumë. Nëse Zoran Zaev më viziton në Bruksel tani, të dy do të qeshim nëse e kujtojmë atë kohë. Ai ishte akoma udhëheqës i opozitës dhe sot është Kryeministri.
Në qershor, megjithë rekomandimin e Komisionit të BE-së, shtetet e BE-së nuk kanë dhënë ende dritën e gjelbër për të filluar negociatat e pranimit për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Sa ka të ngjarë që vendet e BE-së të bien dakord në tetor, dhe sa ka gjasa që vetëm Maqedonia e Veriut të mund të hape negociatat?
Ne jemi ende duke punuar për t’i detyruar të dyja shtetet të negociojnë. Por nuk është sekret se gjendja shpirtërore midis shteteve anëtare për Maqedoninë e Veriut është thjesht më e mirë. Të dy vendet i kanë përmbushur kriteret e kërkuara nga vendet anëtare të BE-së si kusht. Prandaj kemi bërë një rekomandim për të dy vendet. Por Maqedonia e Veriut jo vetëm që ka arritur reformat e kërkuara, por edhe marrëveshjen historike të Prespës dhe gjithashtu traktatin e miqësisë me Bullgarinë. Për Shqipërinë, për fat të keq, në plan të parë janë tani problemet e brenshme, të tilla si që bojkoti parlamentar i opozitës, vështirësia në mbajtjen e një dialogu, dhe procedura e shkarkimit ë presidentit.
Nga ana tjetër, qeveria shqiptare ka bërë një reformë gjithëpërfshirëse gjyqësore.
Po, ky ishte një nga kriteret. Dhe Shqipëria ka bërë përparim të mirë këtu. Të akuzosh shqiptarët se Gjykata Kushtetuese nuk po funksionon, për shembull, është e padrejtë, sepse kjo tregon vetëm se sa e suksesshme është puna e komisionit të themeluar, i cili nxjerr jashtë sistemit prokurorët dhe gjyqtarët e korruptuar.
Sa ka gjasa që Shqipëria të marrë dritën e gjelbër? Pesëdhjetë me pesëdhjetë?
Unë nuk mund ta them me siguri. Shpresa ime është që të gjitha forcat politike në Shqipëri ta njohin seriozitetin e situatës dhe të kuptojnë se çfarë po bëjnë me sjelljen e tyre. Duke qenë se 80 përqind e qytetarëve duan fillimin e negociatave të pranimit, votuesit e të gjitha partive e mbështesin atë.
Ky është një nga problemet në Ballkan, që palët politke shpesh nuk interesohen për ato që duan qytetarët.
Këtu në Maqedoninë e Veriut, qeveria ka vepruar në mënyrë shembullore dhe është përpjekur të përfshijë opozitën. Kam pasur një takim me liderin e opozitës dhe i kam theksuar në këtë takim që të vazhdojë të tregojë një qëndrim konstruktiv.
Cfarë e bën Maqedoninë e Veriut një vend model?
Ata ishin në gjendje të zgjidhnin një konflikt politik dhjetëvjeçar. Dhe duhet një guxim të madh politik, sepse ky vendim shoqërohej me rrezik të lartë personal dhe politik. Sigurisht, kjo vlen edhe për palën greke, por veçanërisht për Maqedoninë e Veriut, ku opozita ka qenë kundër marrëveshjes. Në fillim, vetëm 20 përqind e popullsisë mbështeti marrëveshjen e Prespës. Kjo duhet të njihet dhe shpërblehet në përputhje me rrethanat. Ajo gjithashtu pati një efekt stimulues në rajon. Kur u nënshkrua marrëveshja e Prespës një vit më parë, pati një moment pozitiv edhe për arritjen e një marrëveshjeje midis Serbisë dhe Kosovës. Fatkeqësisht, ky zhvillim pozitiv është ndalur nga futja e tarifave për mallrat serbe përmes Kosovës. Zgjidhja e konfliktit Serbi-Kosovë është thelbësore për zhvillimin e të gjithë rajonit.
A e shihni vullnetin politik për arritjen e një marrëveshje midis Serbisë dhe Kosovës?
Unë e shoh këtë vullnt në Serbi, por edhe në Kosovë, dhe shpresoj që në Kosovë të krijohen kushtet për rikthimin në dialog pas zgjedhjeve të reja të mundshme në vjeshtë. Zgjidhja për këtë konflikt është një përparësi e bashkësisë ndërkombëtare.
Si fillim, Maqedonia e Veriut ka braktisur retorikën e saj nacionaliste ndaj fqinjëve. Kjo ka krijuar besim për të arritur një marrëveshje. Sidoqoftë, me përjashtim të Shkupit, nuk ka asnjë shenjë të ndryshimit të gjuhës së urrejtjes dhe nacionalizmit në rajon. Por a nuk është ky kushti për zgjidhjen e të gjitha konflikteve?
Hahn: Po, dhe kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme që Maqedonia e Veriut të shpërblehet për të gjitha këto përpjekje. Sepse qeveritë e tjera në rajon e dinë shumë mirë se rruga e Maqedonisë Veriore është e drejtë.
Franca dhe Hollanda ishin kundër fillimit të negociatave të pranimit, sepse janë kundër zgjerimit. Sidoqoftë, edhe disa deputetë të CDU në Gjermani kanë penguar fillimin e negociatave tani. Cfarë sinjali po i dërgojnë këto vende të BE-së rajonit? Deri më tani ata i thoshin Ballkanit: Nëse bëni diçka, do të shpërbleheni.
Nuk jam shumë i sigurt. Sepse argumenti im kundër Presidentit Emmanuel Macron duket se ka dhënë fryt. Deri më tani ai ka thënë se para zgjerimit, duhet të përfundojë procesi i reformimit të BE-së. Kohët e fundit, gjatë vizitës së tij në Serbi, ai tha për herë të parë se procesi i zgjerimit mund të paralelizohet. Ky është një sinjal shumë i rëndësishëm dhe në shpresojmë se Franca ka ndryshuar qëndrim.
Austria bllokoi gjithashtu liberalizimiin e vizave me Kosovën, megjithëse Prishtina i përmbushi të gjitha kushtet.
Në Austri, unë nuk e di se cili është statusi i fundit në lidhje me liberalizimin e vizave të Kosovës. Mund të theksoj vetëm se Qeveria Austriake është një nga përkrahësit më të mëdhenj të perspektivës europiane të Ballkanit Perëndimor. Gjermania tashmë ka ndryshuar pozicionin e saj në lidhje me Kosovën, Ministri i Brendshëm gjerman Horst Seehofer është shumë në favor të liberalizimit të vizave sepse procedura që Gjermania po përdor tanimë për praninim e shqiptarëve të Kosovës është shumë më e kushtueshme sesa regjimi pa viza.
Natyrisht, disa vende të BE-së nuk po i marrin më seriozisht rekomandimet e Komisionit. A po e shihni këtë shqetësim?
Në rastin e Kosovës, në patëm 94 kushte dhe këto u vendosën unanimisht nga shtetet anëtare të BE-së. Kushtet nuk i shpiku komisioni. Pra, parimi im është që nëse kandidati ynë dhe vendet partnere plotësojnë kërkesat, edhe BE-ja duhet të japë gjithashtu dicka në shpërblim.
Por atëherë vendet anëtare nuk po i përmbahen marrëveshjeve.
Po ashtu është. Dhe ky është një problem themelor. Duhet gjithashtu të thuhet se Kosova fillimisht hezitoi për dy vjet e gjysmë për të përmbushur kushtet. Tani që i kanë përmbushur ajo po kërkon heqjen e vizavbe me padurim dhe po i bën presion Këshillit të BE-së. Dhe si rezultat i politikës së shtrënguar të emigracionit, tanimë BE-ja po mban nnë qëndrim më të ashpër për çështjen e liberalizimit të vizave me Kosovën.
Në Europën Juglindore, ka pak vullnet politik që qeveritë të zbatojnë reformat, përveç Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë. Cfarë mund të bëjë BE-ja nëse mungon vullneti politik?
Ta them thjesht: Për këtë temë kam një këshillë që dua t’ia lë pasardhësit tim eventual. Në Ukrainë, vura re që tema e liberalizimit të vizave kishte një ndikim kaq të madh tek qytetaret, sa që edhe përfaqësuesit e oligarkisë në parlament duhej të pranonin kushtet tona. Edhe në Ballkan, ne duhet të gjejmë çështje që kërkohen nga njerëzit, duke bërë kështu presion mbi politikën. Është një lloj bilardo bilardo politike. Tani dua të vë në axhendë energjinë e gjelbër. Dua të ngre shqetësimin për atë që po bëhet në rajon dhe çfarë efektesh ka kjo në shëndetin e gjeneratave të ardhshme. Sepse
Shumë qytetarë të Europës Juglindore nuk e dinë se çfarë mund të bëjë BE-ja dhe fajësojnë unionin për dështimin e reformave. A mendoni se BE-ja duhet të dërgojë mesazhe të qarta?
Kur takoj përfaqësues nga shoqëria civile në Bosnje-Hercegovinë, i kërkoj n që të përfshihen politikisht, por të gjithë më përgjigjen se politika është diçka e ndyrë. Përfaqësuesit e shoqërisë civile dëshirojnë që Komisioni Europiane të jemi kanali i komunikimit me politikën boshnjake. Dhe unë u them: Të dashur miq, ju duhet të përfshiheni vetë! Ose filloni partinë tuaj, ose angazhohuni në një parti ekzistuese. Por mos rrini duarkryq duke u ankuar.
Ju keni deklaruar disa herë që me të vërtetë dëshironi të vazhdoni politikën e zgjerimin në Ballkanin Perëndimor .
A ka ndonjë indikacion nga zonja Von der Leyen se është e mundur që ju të jeni akoma aktiv këtu në Ballkan?
Unë kam pasur tashmë një bisedë me Von der Leyen. Por nuk u fol shumë për caktimin e komisionerëve. Kjo mund të ndryshojë, por i takon vetëm Presidentes të vendosë.
Në strategjinë e zgjerimit u përdor termi “kapje e shtetit. Si do ta komentoni më tej këtë fenomen?
Shembulli i Maqedonisë tregon se “kapja e shtetit” mund të tejkalohet sepse partia qeverisëse zgjedh një qasje gjithëpërfshirëse dhe ka marrë masa për të ndarë interesat e shtetit dhe partisë. Ne fillojmë dhe përfundojmë negociatat e pranimit me secilin vend në kapitujt 23 dhe 24 për drejtësinë dhe sigurinë. Kjo do të thotë se nuk do të ketë anëtarësim nëse nuk përmbushen kriteret e përcaktuara në këto kapituj, siç janë sundimi i ligjit, liria e mediave, të drejtat themelore dhe drejtësia e pavarur.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
