Pas tërheqjes, vetëm 36 sekonda nga fillimi, të boksieres italiane Angela Carini nga ringu në të cilin po luftonte me algjerianen Imane Khelif, dhe polemikës politike tërësisht italiane që i parapriu dhe pasoi ndeshjen, ia vlen të bëhet një sqarim për fjalët që u shkruan për këtë sportiste dhe rastin që shpërtheu gjatë Olimpiadës së Parisit.
Transeksual
Transeksual (një term që përdoret shpesh në mënyrë të ndërsjellë me fjalën transgjinor) është një person seksi biologjik dhe identiteti gjinor i të cilit nuk përputhen.
Transeksual është dikush që, për shembull, ka lindur në një trup mashkullor, por identifikohet si femër (MtF), ose anasjelltas, dikush që ka lindur seksualisht femër, por ka një identitet gjinor mashkullor (FtM). Zakonisht, veçanërisht në media, fjala transeksual përdoret për të nënkuptuar dikë që ka përfunduar një proces kalimi nga një seks në tjetrin me operacion.
Transgjinor
Në thelb sinonim i transeksualit, por shpesh përdoret për të treguar ata që kanë një identitet gjinor të ndryshëm nga seksi i tyre biologjik, pa asnjë referencë për procesin e tranzicionit ose operacionin për ricaktimin e seksit biologjik. Tranzicioni i cili zakonisht pasohet nga kërkesa për ndryshim gjinie edhe në dokumentet e identitetit. Por këtu legjislacioni ndryshon nga vendi në vend.
Atletja Khelif nuk është transeksuale apo transgjinore: ajo ka qenë gjithmonë femër dhe ka pasaportë femërore (Algjeria gjithashtu ndalon ndryshimin e gjinisë në dokumente). Duhet thënë se nëse ajo do të kishte qenë një person transeksual, ndoshta nuk do të kishte mundur as të merrte pjesë në Lojërat e Parisit. Kriteri i vëzhguar nga IOC është sasia e testosteronit të pranishme në atlet dhe në rastin e Khelif ishte brenda parametrave. Megjithatë, situata është ndryshe për atletët transeksualë: pas pranisë së Laurel Hubbard në 2020, një peshëngritëse nga Zelanda e Re (e eliminuar në raundin e parë), federatat sportive kanë miratuar rregulla më kufizuese në krahasim me indikacionet e Komitetit Olimpik Ndërkombëtar për të cilin nuk ka gra transeksuale që konkurrojnë.
Interseks ose interseksuale
Instituti i Lartë i Shëndetësisë shkruan: «Intersex është një term ombrellë që përfshin të gjitha variacionet e lindura (d.m.th. të pranishme që nga lindja) në karakteristikat e seksit, karakteristika që nuk bien në nocionet tipike të trupave që konsiderohen femër ose mashkull. Këto ndryshime mund të kenë të bëjnë me kromozomet seksuale, hormonet seksuale, organet gjenitale të jashtme ose komponentët e brendshëm të sistemit riprodhues. Me fjalë të tjera, ne mund të përkufizojmë interseksualët si ata njerëz që kanë karakteristika fiziologjike të lidhura me kromozomet seksuale ose me anatominë e sistemit gjenital dhe riprodhues të cilët nuk lejojnë atribuimin e seksit mashkull ose femër. Sipas disa studimeve, një person në dy mijë është interseks. Por në lindje njerëzit interseks duhet të njihen si një nga dy gjinitë. Sipas rregullave të Komitetit Olimpik (IOC), personat interseks mund të marrin pjesë në lojëra.
Vcs/Dcd
Çrregullimi ose, më saktë, dallimet në zhvillimin seksual (Dsd) dhe Variacioni i karakteristikave seksuale (Vcs) janë përkufizimet mjekësore për njerëzit interseks. Sipas informacioneve të publikuara për të, Imane Khelif është një person interseks. Dhe ndryshimi do të kishte të bënte me praninë e hormonit mashkullor (testosteronit) dhe kromozomit XY.
Hiperandrogjinizmi
Është një nga pasojat e seksit Vcs/Dsd, pra një prodhim i hormoneve mashkullore (përfshirë testosteronin) më i lartë se mesatarja femërore. Siç shpjegon një nga ekspertët kryesorë në shkencën dhe etikën sportive, ‘Hiperandrogjinizmi mund të ndodhë edhe për shkak të faktorëve të ndryshëm, për shembull, sindromi i vezores policistike. Prek midis 8 dhe 13 për qind të grave. A duhet të përjashtohen edhe ato? Vlerësohet se njerëzit me Vcs/Dsd janë midis 0.018 dhe 1.7 përqind’.
Jobinare
Këtu kthehemi te përkufizimet e komunitetit LGBTQ+ që kanë të bëjnë me identitetin gjinor. Termi "jobinar" është një tjetër fjalë ombrellë që përfshin një spektër të gjerë identitetesh gjinore që nuk përshtaten në kategoritë tradicionale binare të mashkullit dhe femrës. Njerëzit që janë gjinorë (identiteti gjinor mund të ndryshojë me kalimin e kohës), bigender ose pangender (subjektet që identifikohen me më shumë se një gjini) identifikohen si jobinarë. Siç shpjegon portali Gaynet, "Shumë njerëz e perceptojnë termin "transgjinor" si shumë të ankoruar në një tranzicion binar nga mashkulli në femër, i cili mund të mos pasqyrojë plotësisht kompleksitetin dhe rrjedhshmërinë e përvojave të tyre gjinore".
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
