Nga Gazeta ‘Si’-Houth-ët kanë një slogan ambicioz: “vdekje Amerikës, vdekje Izraelit”.
Për dekada, kjo ishte aspiratë. Grupi ishte i kufizuar kryesisht në luftimin e bashkëkombësve të tij jemenas dhe fqinjëve të tij në gadishullin arabik. Megjithatë, që nga tetori, ajo që dikur ishte një kryengritje e rrëmujshme në Jemenin verior të shkretë, ka arritur të vihet në konflikt si me fuqinë më të fortë të Lindjes së Mesme, ashtu edhe me superfuqinë e botës.
Në fillim të 12 janarit, avionët luftarakë amerikanë dhe britanikë bombarduan dhjetëra objektiva në Jemen. Mund të ndodhin më shumë sulme.
Presidenti Joe Biden tha: “Unë nuk do të hezitoj të marr masa të mëtejshme.”
Sulmet pasuan pothuajse pas dy muajsh sulme të Houth-ëve ndaj anijeve tregtare në Detin e Kuq. Grupi thotë se këto janë një shfaqje solidariteti me palestinezët në Gaza dhe se po synon vetëm anijet me lidhje me Izraelin (gjithashtu ka gjuajtur raketa në jug të Izraelit).
Megjithatë, në praktikë, sulmet kanë qenë të rastësishme, duke shënjestruar çdo anije që ndodh të jetë brenda rrezes, duke përfshirë luftanijet amerikane dhe britanike. Shumica e kompanive kryesore të transportit me kontejnerë tani po shmangin Detin e Kuq.
Muajin e kaluar Amerika ngriti një koalicion shumëkombësh për të siguruar rrugën ujore dhe më 3 janar koalicioni u dha Houth-ëve një “paralajmërim përfundimtar”.
Ata u përgjigjën disa orë më vonë duke shpërthyer një dron detar disa milje larg anijeve tregtare dhe luftanijeve amerikane.
Koalicioni kishte arsye të vlefshme për të goditur Houth-ët: liria e lundrimit është një parim thelbësor i ligjit ndërkombëtar. Të mos bësh asgjë do të ishte të tolerosh bllokimin e një rruge ujore që trajton ndoshta 30% të trafikut global të kontejnerëve.
Dikur nxitësit e një rebelimi lokal në Jemenin verior, Houth-ët përfshinë jugun në vitin 2014 mes kaosit që pasoi përmbysjen e Ali Abdullah Saleh, diktatorit shumëvjeçar të Jemenit, dhe pushtuan shumicën e qendrave të mëdha të popullsisë së vendit.
Një koalicion i udhëhequr nga Arabia Saudite pushtoi në mars 2015 për t’i larguar ata nga pushteti dhe për të rivendosur qeverinë e njohur ndërkombëtarisht. Në atë kohë, zyrtarët sauditë menduan se mund ta përfundonin luftën brenda gjashtë javësh. Ajo u shndërrua në një luftë kundër Iranit dhe pothuajse nëntë vjet më vonë ata ende po përpiqen të nxjerrin veten nga moçali.
Mbretëria luftoi kryesisht nga lart dhe sulmet ajrore rezultuan të paefektshme në shpërnguljen e Houth-ëve. Emiratet e Bashkuara Arabe patën më shumë sukses: dërguan mijëra trupa tokësore dhe milici të trajnuar. Por ajo luftoi kryesisht në Jemenin jugor, ku Houth-ët nuk gëzonin kurrë shumë mbështetje në fillim.
Houth-ët nga ana e tyre treguan pak shqetësim për koston e luftës. Jemeni është përshkruar shpesh si kriza më e keqe humanitare në botë. OKB vlerëson se 223.000 njerëz kanë vdekur nga uria dhe mungesa e kujdesit mjekësor që nga fillimi i luftës. 80% e popullsisë tani jeton në varfëri. Asgjë nga këto nuk i shqetësoi Houth-ët, të cilët vodhën ndihma ushqimore, vendosën një sërë taksash për të mbledhur fonde dhe u mbështetën te Irani për mbështetje ushtarake. Ata kanë mbajtur një rrethim të gjatë në qytetin jugperëndimor të Taizit, duke i ndaluar civilët të sjellin ushqime dhe ilaçe – pikërisht siç akuzojnë Izraelin se bën në Gaza.
Një grup që doli më i fortë nga një luftë nëntë-vjeçare që vrau mijëra luftëtarë të tij dhe turpëroi vendin e tij nuk ka gjasa të pengohet nga disa sulme të koalicionit të synuar. Për të qenë të drejtë, Amerika dhe aleatët e saj kanë synime më të ngushta: ata nuk duan të përmbysin Houth-ët, thjesht të ndalojnë sulmet e tyre ndaj anijeve.
Amerika thotë se goditi më shumë se 60 objektiva në 16 vende, duke përdorur më shumë se 100 bomba të drejtuara me saktësi. Objektivat përfshinin nyjet e komandës dhe kontrollit, depot e municioneve, sistemet e lëshimit, objektet e prodhimit dhe radarët e mbrojtjes ajrore. Katër avionë luftarakë britanikë goditën gjithashtu dy fusha ajrore të përdorura për lëshimin e dronëve dhe raketave. Houth-ët thanë se kishte pasur 73 sulme në total, duke vrarë pesë ushtarë dhe duke plagosur gjashtë të tjerë. Këto ka të ngjarë të kenë degraduar, por jo eliminuar arsenalin Houthi.
Gjatë dekadës së fundit, Irani e ka furnizuar grupin me një magazinë të ndryshme raketash kundër anijeve, duke përfshirë Paveh me rreze veprimi 800 km. Houthi tani operon deri në gjashtë lloje të ndryshme të raketave të lundrimit kundër anijeve dhe gjashtë variante të tjera të raketave balistike kundër anijeve, sipas një studimi nga Fabian Hinz i Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike, një institut kërkimor, megjithëse shumë prej këto të fundit janë të paprovuara. Përveç raketave, Houth-ët kanë eksperimentuar edhe me anije sipërfaqësore pa ekuipazh, ose varka me drone.
Është e paqartë se sa nga ky arsenal i ka mbijetuar breshërisë. Paralajmërimet perëndimore u dhanë Houth-ëve javë të tëra për të shpërndarë dhe fshehur armët e tyre, shumë prej të cilave janë relativisht të vogla dhe të lëvizshme. Nëse një pjesë e konsiderueshme do të shkatërrohej megjithatë, Houth-ët mund të detyrohen të racionalizojnë sulmet me raketa, duke lejuar që një pjesë më e madhe të kapet nga anijet luftarake perëndimore në zonë dhe duke krijuar një mjedis më të sigurt për depërtimin e anijeve tregtare.
“Rezultatet e detajuara të sulmeve janë duke u vlerësuar,” tha Ministria Britanike e Mbrojtjes në një deklaratë, “por indikacionet e hershme tregojnë se aftësia e Houth-ëve për të kërcënuar transportin tregtar ka marrë një goditje.”
Fakti që Behshad, një anije spiune iraniane, e cila ndoshta po ndihmonte Houth-ët me inteligjencë, u largua nga Deti i Kuq më 10 janar, ndoshta nga frika se do të vihej në shënjestër, do të jetë gjithashtu një pengesë për grupin.
Nga ana tjetër, nëse arsenali mbetet kryesisht i paprekur, Houth-ët do të jenë në gjendje të vazhdojnë si më parë – ose të përmbushin premtimin e tyre për të zgjeruar fushatën.
Irani pa dyshim do të jetë i lumtur të dërgojë më shumë. Marrëdhëniet e tij të gjata me Houth-ët janë thelluar që nga viti 2015: armatosja dhe trajnimi i grupit ishte një mënyrë e lehtë për Iranin ndaj rivalit të përgjakshëm të Arabisë Saudite dhe për të fituar një terren në gadishullin arab.
Muajt e fundit duket se e vërtetojnë atë strategji. Irani tashmë mund të ngacmojë transportin detar përmes ngushticës së Hormuzit, në brigjet e tij jugore. Tani, përmes Houth-ëve, mund të paralizojë një tjetër rrugë ujore jetike.
“Deti i Kuq është edhe më i dobishëm për ta, sepse ata nuk duhet ta bëjnë atë drejtpërdrejt,” thotë një diplomat nga Gjiri.
Konflikti me Perëndimin mund të ketë përfitime të tjera për ta. Bllokada e supozuar e tyre ndaj Izraelit tashmë u ka fituar atyre admirim të ri në të gjithë botën arabe, duke prekur ndjenjat pro-palestineze në një kohë kur shtetet arabe janë kalimtarë të pakujdesshëm të luftës në Gaza.
Të qenit në shënjestër të Amerikës, ndërkohë që anti-amerikanizmi është në rritje për shkak të mbështetjes së zotit Biden për Izraelin, do të shtojë popullaritetin e tyre.
Burimi: The Economist/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
