.png)
Gazeta Si – Një hetim i ri gazetaresk ka zbuluar së fundmi sesi ushtria izraelite i ka përdorur sistematikisht palestinezët si “mburoja njerëzore” gjatë operacioneve ushtarake në Rripin e Gazës dhe Bregun Perëndimor.
Është një praktikë e konsideruar si një krim lufte, sipas ligjit ndërkombëtar dhe gjithashtu është njohur si e paligjshme nga Izraeli që nga viti 2005.
Ushtria izraelite konfirmoi për agjencinë e lajmeve “Associated Press”, e cila publikoi raportin, se policia ushtarake po heton raste të tilla, por nuk tha se sa. Bëhet e ditur se në muajin mars ajo kishte hapur hetime për të paktën 6 raste, por nuk ka pasur zhvillime.
Para hetimit të AP, kishte pasur edhe hetime të tjera gazetareske, të gjitha të mbështetura nga dëshmitë e të burgosurve dhe ushtarëve, të cilët e kishin përshkruar tashmë këtë praktikë si sistematike dhe të rrënjosura në taktikat ushtarake izraelite.
Një “mburojë njerëzore” është një i burgosur civil që dërgohet për të vëzhguar një zonë të rrezikshme, ku mund të ketë një pritë ose eksploziv, për shembull një tunel ose në brendësi të një ndërtese, për të shmangur ekspozimin ndaj rrezikut të ushtarëve – apo edhe qenve të përdorur nga forcat e armatosura.
Personi i përdorur si “mburojë” është qartësisht i ekspozuar ndaj këtyre rreziqeve. Qëllimi i ushtrisë është të shmangë përfshirjen e ushtarëve në shpërthimet e minave ose pritat e militantëve të Hamasit.
Hetimi i AP përfshin dëshminë e një palestinezi, i cili tha se gjatë dy javëve e gjysmë që u mbajt nga ushtria izraelite, ai u përdor vazhdimisht si mburojë njerëzore: ushtarët e detyruan të vishte një uniformë ushtarake të ngjashme me të tyren dhe i lidhën një kamerë në ballë për të vëzhguar eksplorimin e tij nga një distancë.
Në përgjithësi, AP foli me dy ushtarë izraelitë, një oficer izraelit dhe shtatë palestinezë të detyruar të vepronin si “mburoja” dhe përdori provat e mbledhura nga “Breaking the Silence”, një OJQ izraelite e përbërë nga ish-ushtarë.
Burimet izraelite folën me agjencinë amerikane të lajmeve në kushte anonimiteti. Sipas oficerit, nga mesi i vitit 2024, pothuajse çdo njësi këmbësorie e vendosur në Gaza përdorte “mburoja njerëzore”.
Ai tha se praktika rekomandohej hapur në rrëshqitjet e treguara nga një komandant gjatë një konference, në të cilën civilët palestinezë të shfrytëzuar në këtë mënyrë quheshin “mushkonja”. Zyrtari tha gjithashtu se ishte në dijeni të dy rasteve ku njerëzit e përdorur si “mburoja” u vranë.
Në një rast, një palestinez u vra nga një njësi izraelite, jo ajo që po e përdorte si “mburojë”, sepse ai nuk e kuptonte se çfarë po bënte.
Hetimet gazetareske kanë treguar se oficerët dhe nivelet e larta të ushtrisë ishin në dijeni të përdorimit të “mburojave njerëzore” dhe se urdhrat vinin me radio.
Disa ushtarë protestuan, duke i shtyrë ata të raportojnë praktikën në mënyrë anonime te OJQ-të si “Breaking the Silence” dhe mediave ndërkombëtare.
Përpara AP, “Guardian”, “Al Jazeera”, CNN dhe “New York Times” e kishin mbuluar tashmë këtë çështje me hetime ose intervista.
Një nga hetimet më të njohura dhe më të thelluara ishte ai i botuar gushtin e kaluar nga gazeta e përditshme vendase “Haaretz”, e vetmja gazetë kryesore në Izrael që raporton për luftën e vazhdueshme, duke mbajtur gjithashtu qëndrime shumë kritike ndaj qeverisë dhe ushtrisë izraelite.
Në fillim të viteve 2000, përdorimi i “mburojave njerëzore” ishte një praktikë e shpeshtë dhe e pranuar nga ushtria izraelite, si në Gaza ashtu edhe në Bregun Perëndimor, por në vitin 2005, Gjykata e Lartë izraelite e shpalli të jashtëligjshme, pas një apeli nga grupet e të drejtave të njeriut.
Ushtria që atëherë ka pretenduar se e ka ndaluar atë. Megjithatë, ajo vazhdon të akuzojë Hamasin se e praktikon atë, gjithashtu për të justifikuar sulmet e veta ajrore dhe tokësore në të cilat ka masakruar dhjetëra mijëra civilë. Gjithashtu pas hetimeve gazetareske, në mars ushtria tha se kishte hapur hetimet e veta për këtë çështje.
Këtë ajo e kishte premtuar edhe në raste të mëparshme kur ishin bërë të ditura episode problematike dhe serioze lidhur me veprimet e ushtarakëve: deri më tani rezultatet e hetimeve të këtij lloji kanë justifikuar më së shumti sjelljen e ushtarëve ose kanë minimizuar fajin e tyre.
Michael N. Schmitt, një profesor në Akademinë Ushtarake të SHBA-ve në West Point, i tha “New York Times” se ai nuk ishte në dijeni të ndonjë ushtrie tjetër përveç faktit që Izraeli kishte përdorur të burgosur civilë për misione zbulimi kohët e fundit.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës e bënë këtë gjë gjatë Luftës së Vietnamit, e cila përfundoi 50 vjet më parë.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
