.png)
Nga Gazeta “SI”- Në zemër të rajonit Puisaye në Burgundy të Francës, po ngrihet një kështjellë që duket sikur ka dalë nga shekulli XIII por që në fakt po ndërtohet sot.
Projekti Guédelon, i nisur në vitin 1998 nga Michel Guyot dhe Maryline Martin, është një nga eksperimentet më të mëdha të arkeologjisë eksperimentale në botë. Një përpjekje për të ndërtuar një kështjellë mesjetare duke përdorur vetëm mjetet, materialet dhe teknikat e shekullit të 13-të.
Në Guédelon, 40 mjeshtra ndërtues, zdrukthëtarë, farkëtarë, piktorë e arkeologë punojnë krah për krah për të kuptuar se si ndërtonin dhe jetonin njerëzit e Mesjetës. Çdo gur, çdo qemer apo dritare është një provë që ndihmon studiuesit të zbulojnë hollësi të humbura në rrjedhën e historisë.
“Arkeologjia eksperimentale është mënyra për të sjellë në jetë atë që punëtorët mund të bëjnë,” thotë Florian Renucci, mjeshtri murator dhe drejtori teknik i projektit. “Në Guédelon, kështjella flet.”
Një nga sfidat më të veçanta ishte ndërtimi i dritares së Kullës së Kapelës. Midis viteve 2015 dhe 2017, u gdhendën me kujdes kornizat e gurta në stil gotik, por mbeti misteri se me çfarë materiali do të mbusheshin. Qelqi ishte shumë i shtrenjtë për një kështjellë fisnike modeste të vitit 1228, ndaj ekipi provoi alternativa nga lëkura e dhisë te pëlhura e lirit e ngurtësuar me dyllë blete.
Pas shumë eksperimenteve, piktorja Valérie Lachény krijoi panele liri të pikturuar me motive të frymëzuara nga dritaret e Katedrales së Strasburgut. Ende debatohet si do të fiksohen në kornizë , me gozhda hekuri apo qepje me brirë lope por dritarja, një bashkëpunim i dhjetëra artizanëve, është gati për t’u instaluar.
Guédelon është bërë një qendër studimi për arkeologët francezë e ndërkombëtarë. Eksperimentet e kryera aty kanë ndihmuar studiuesit të kuptojnë si përzihej llaçi i gëlqeres, si ndërtoheshin skelat, si përpunohej druri dhe si funksiononin mullinjtë e ujit. Një kopje funksionale e një mulliri të shekullit të 13-të është ndërtuar në bazë të gjetjeve arkeologjike nga Thervay dhe përdoret sot për të prodhuar miell, ashtu si në Mesjetë.
Nga Guédelon te Notre Dame
Përvoja e ndërtuesve të Guédelon ka pasur ndikim edhe jashtë mureve të kështjellës. Pas zjarrit në Katedralen Notre Dame të Parisit në vitin 2019, disa prej mjeshtërve u ftuan të ndihmonin në rindërtimin e çatisë, duke aplikuar njohuritë e fituara në projektin eksperimental.
Ata treguan se lisat e rinj e të freskët, dhe jo vetëm druri shekullor, mund të përdoren për strukturat e mëdha, duke kursyer kohë dhe materiale.
Sot, Guédelon është një atraksion i madh turistik me më shumë se 300 mijë vizitorë në vit, ndër ta dhjetëra mijëra nxënës që mësojnë për Mesjetën përmes përvojës praktike. Në kantier dëgjohen zhurmat e çekanëve, mullinjve, kuajve dhe këngëve të punëtorëve një peizazh zanor mesjetar që vetë arkeologët po e regjistrojnë si pjesë të kërkimeve.
Dhe megjithëse kështjella është pothuajse gati, projekti nuk ka për qëllim të përfundojë. Siç thotë Renucci:
“Sfida jonë më e madhe është të harrojmë shekullin XXI.”
Në planet e ardhshme përfshihet edhe ndërtimi i një kishe dhe një fshati mesjetar pranë kështjellës sepse, siç thotë pronarja Maryline Martin, “është e nevojshme të ëndërrojmë së bashku.”
Burimi: Archaeology Magazine
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
