.png)
Të varfërit e Mianmarit janë aq të dëshpëruar sa po i drejtohen mediave sociale për të shitur veshkat e tyre
Gruaja dhe vajza e vogël e shoferit të dërgesës Maung Maung nuk kishin ngrënë për tre ditë, kujton ai, kur hyri në një internet kafe në qytetin e tij të lindjes, Mandalay, Myanmar, në fund të vitit 2022.
Kohët e fundit ai ishte arrestuar dhe torturuar nga junta ushtarake e vendit për javë të tëra, tha ai, me dyshimin se transportonte mallra për forcat e opozitës, kohë gjatë së cilës gruaja e tij ishte detyruar të merrte hua për të mbajtur familjen.
Kur më në fund u lirua, ai kishte humbur punën dhe familja e gjeti veten pa para dhe të zhytur në borxhe. I dëshpëruar, Maung Maung shkoi në Facebook dhe ofroi të shiste veshkën e tij.
“Në atë moment ndjeva se jeta ishte kaq e ashpër. Nuk ka asnjë mënyrë tjetër për të mbijetuar përveçse të grabis apo të vras njerëz për para”, tha ai. “Gruaja ime nuk donte të qëndronte më në këtë botë. Por vetëm për hir të vajzës sonë ne qëndruam.”
Muaj më vonë, në korrik 2023, Maung Maung, i cili kërkoi të përdorte një pseudonim për arsye sigurie, udhëtoi në Indi për operacionin e transplantit. Një biznesmen i pasur kinezo-birmanez kishte blerë veshkën e tij për 10 milionë kiat birmane (3,079 dollarë), gati dyfishi i të ardhurave mesatare vjetore të familjeve urbane në Mianmar, sipas të dhënave të vitit 2019 nga Njësia e Menaxhimit të Informacionit të Mianmarit, e lidhur me OKB-në.
Maung Maung nuk është i vetmi.
Një hetim njëvjeçar i CNN ka zbuluar njerëz të dëshpëruar në Myanmar, të njohur gjithashtu si Burma, që ua shpërndanin organet njerëzve të pasur në Facebook. Me ndihmën e agjentëve, ata udhëtojnë në Indi, për shembull, për transplante, duke kundërshtuar ligjet në të dy vendet, ku shitja e organeve është e paligjshme.
CNN gjeti postime në të paktën tre grupe në gjuhën birmaneze në Facebook dhe foli me shumë njerëz të përfshirë në tregtinë e organeve, duke përfshirë shitësit, blerësit dhe agjentët, për të bashkuar punën e brendshme të një industrie të paligjshme të ushqyer nga dëshpërimi në vend i shkatërruar nga lufta civile.
Kur u pyet për koment, Meta tha se një grup në internet ishte hequr, por kompania nuk pranoi të jepte detaje ose komente të mëtejshme. Rregullat e vetë Facebook-ut nuk lejojnë përmbajtjen që lejon përdoruesit të blejnë, shesin ose tregtojnë pjesë të trupit të njeriut dhe shkeljet mund të raportohen për shqyrtim.
Grushti i shtetit e çoi varfërinë në rritje
Tre vjet që kur ushtria e Mianmarit mori pushtetin me një grusht shteti, gati gjysma e 54 milionë njerëzve të vendit jetojnë nën kufirin e varfërisë. Kjo shifër është dyfishuar që nga viti 2017, kanë gjetur studiuesit me Programin e Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP).
Ndërsa grupe të ndryshme të armatosura luftuan kundër kontrollit të juntës, dhuna u përhap në të gjithë vendin. Investimet e huaja ranë, papunësia u rrit dhe kostoja e mallrave bazë u rrit me një ritëm me të cilin shumica e njerëzve nuk mund të përballonin. Ndërsa shitësit janë të varfër dhe blerësit relativisht të pasur, të dyja palët janë në tregun e paligjshëm të organeve sepse e gjejnë veten në gjendje të vështirë.
“Të shesësh një pjesë të trupit është një vendim i vështirë për të gjithë. Askush nuk dëshiron ta bëjë këtë”, tha April, 26, e cila kërkoi të fliste me një pseudonim, menjëherë pasi reklamoi veshkën e saj në Facebook në shkurt. "Arsyeja e vetme që po e bëj këtë është sepse nuk kam zgjidhje."
April tha se braktisi ëndrrat e saj për t'u bërë infermiere dhe u transferua në kryeqytetin tregtar të Mianmarit Yangon kur ishte 18 vjeç për të punuar në një fabrikë veshjesh dhe për të ndihmuar familjen e saj. Por paga e saj mujore prej 100 dollarësh nuk ishte e mjaftueshme për të vazhduar me rritjen e kostove të përkeqësuara nga kriza politike dhe faturat mjekësore që vazhdonin të grumbulloheshin pasi tezja e saj vuante nga kanceri.
“Po përpiqem të mbijetoj në një situatë kaq sfiduese. Kishte ditë që qaja. Kishte ditë që nuk kisha asgjë për të ngrënë”, tha ajo për CNN.
Një natë, në pamundësi për të fjetur, ajo u zgjua vonë duke qëndruar në Facebook kur hasi në një grup ku njerëzit po ofronin për të shitur veshkat e tyre. Shumica e këtyre grupeve u krijuan për pacientët që vuanin nga sëmundjet e veshkave për të ndarë ilaçet në shtëpi dhe për të rekomanduar mjekët. Por në vitet e fundit, postimet që ofrojnë për të shitur organe janë bërë gjithnjë e më të zakonshme, ka gjetur analiza e CNN.
Një person mund të jetojë ende një jetë të shëndetshme me një veshkë, gjë që e bën të mundur këtë tregti, por është një operacion i madh që mund të ketë pasoja të mëdha. Rreziku më i madh është të mos kesh një rezervë në rast se ndonjë gjë i ndodh veshkës së mbetur, sipas Fondacionit Kombëtar të Veshkave.
April shkroi shpejt postimin e saj: “Dua të dhuroj veshkën time. Grupi im i gjakut është O. Më duhen para për tezen time që ka kancer dhe ka nevojë për një operacion. Unë jam 26 vjeç dhe nuk pi. Më dërgoni një mesazh nës jeni të interesuar.”
Në tregtinë e organeve në internet, blerësit dhe shitësit shpesh punojnë me agjentë, ndërmjetës që përputhen me donatorët me marrësit, për të falsifikuar dokumentet e nevojshme dhe për të rregulluar operacionin.
Për shkak se shitja e organeve është e paligjshme në Indi dhe dhurimet lejohen vetëm midis të afërmve, me disa përjashtime të rralla, agjentët shpesh falsifikojnë të dhënat shtëpiake, pemët familjare dhe dokumente të tjera me ndihmën e avokatëve dhe noterëve. Ambasada e Mianmarit në Nju Delhi duhet të shqyrtojë dokumentet në mënyrë që t’ia kalojë çështjen komitetit të autorizimit shtetëror ose spitalor.
Komiteti i autorizimit është linja e fundit e mbrojtjes. Është krijuar për të kapur këdo që përpiqet të mashtrojë sistemin. Dokumentet, fotot e familjes dhe deklaratat bankare kontrollohen dhe kryhen intervista për të ekspozuar të huajt që paraqiten si anëtarë të familjes ose si trafikant organesh.
CNN ka kontaktuar me ambasadën e Mianmarit në Nju Delhi dhe Ministrinë Indiane të Shëndetësisë dhe Mirëqenies së Familjes për koment, por nuk ka marrë një përgjigje.
Thiri Khine, e cila kërkoi të përdorte një pseudonim që të fliste e sigurt, mbeti e ve kur i shoqi vdiq tetë vjet më parë. Gjashtë vjet më vonë, e shkatërruar nga sëmundja e veshkave, ajo pozoi për foto të reja dasme. Këtë herë, dhëndri që buzëqeshte pranë saj ishte burri veshkën e të cilit ajo po blinte për 12 milionë kyat (3695 dollarë).
Thiri Khine u përpoq të bënte një transplant duke u futur në listën zyrtare të pritjes së transplantit, por tha se procesi do të kishte marrë vite, në të cilën pikë ajo mund të ketë vdekur tashmë nga sëmundja e saj.
Midis 1995 dhe 2022, kishte vetëm 308 transplantime të suksesshme të veshkave në Myanmar, sipas zyrës së shefit të juntës në pushtet Min Aung Hlaing .
Që nga pandemia e koronavirusit dhe grushti i shtetit, transplantet mund të kryhen vetëm në spitalet ushtarake, me disa përjashtime, sipas një mjeku aktual dhe një ish-mjek në Yangon, të cilët kërkuan të mbeten anonim nga frika për sigurinë e tyre.
'Të shpëtosh një jetë'
Në vitin 2022, në të gjithë Indinë u kryen pak më pak se 10,000 transplante veshkash me donatorë të gjallë, sipas Organizatës Kombëtare të Transplantit të Organeve dhe Indeve. CNN nuk mundi të konfirmonte numrin e operacioneve të transplantit që përfshinin pacientë burmezë ose numrin e operacioneve në të cilat një organ mund të ishte shitur.
Një agjent në Yangon, i cili kërkoi të mbetet anonim për shkak të natyrës së paligjshme të punës së tij, tha se si ambasada birmaneze në Indi, ashtu edhe komitetet e autorizimit janë të vetëdijshëm se dokumenti i paraqitur është i falsifikuar.
“Është një veprim për të shpëtuar një jetë. Nuk është gjë e keqe”, thotë ai, pasi vitin e kaluar e kishte bërë vetë transplantin e veshkës në të njëjtën mënyrë.
Dr Sunil Shroff, kirurg transplanti dhe themelues i Rrjetit të Ndihmës për marrjen e Organeve Multi, një organizatë jofitimprurëse që promovon dhurimin e organeve në Indi, tha se çështja e dhurimit të organeve është komplekse.
“Nuk është punë e lehtë as për komisionin (autorizimi). Pastaj përsëri, ata nuk po e kontrollojnë atë. Ata po e shikojnë secilin rast individualisht me njëfarë simpatie sepse ka një marrës që vuan që ka nevojë për një organ, "tha ai.
Kjo është e ndërlikuar nga fakti se dokumentet e prodhuara në një vend tjetër janë jashtëzakonisht të vështira për t'u vërtetuar.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
