.png)
Që kur pandemia e Covid-19 u shpall zyrtarisht e mbaruar vitin e kaluar, shumë vende janë kapluar nga një nga shpërthimet më të mëdha të gripit të shpendëve midis kafshëve të fermave në histori. Ndërkohë, Organizata Botërore e Shëndetësisë, vetëm muajin e kaluar e shpalli virusin mpox një emergjencë të re shëndetësore globale, për shkak të përhapjes së tij të shpejtë në Afrikën Qendrore.
Për ekspertët e shëndetit publik, shpërthime si këto janë një shenjë shqetësuese se sa pak është mësuar nga pandemia Covid.
"Duhet të kishim kuptuar se duhet t'i merrnim më seriozisht rastet e para dhe të vepronim më agresivisht herët për të parandaluar këto epidemi, dhe dy herë nuk e kemi bërë këtë," thotë Scott Gottlieb, ish-komisioner i Administratës së Ushqimit dhe Barnave të SHBA.
Në përgjigje të shpërthimit të gripit të shpendëve H5N1, i cili është përhapur në kopetë e bagëtive në shumë shtete të SHBA-së, në disa raste duke prekur edhe punëtorët, Gottlieb vëren se autoritetet amerikane të shëndetit kanë luftuar për të bashkërenduar përgjigjen e tyre. OBSH, shton ai, ka qenë shumë e ngadaltë për të miratuar vaksinat për mpox.
Aktualisht, shpërthimi i gripit të shpendëve ende klasifikohet si një rrezik i ulët për shëndetin e njeriut, ndërsa mpox, i cili infekton njerëzit më shumë mbështetet në kontaktin e ngushtë për t'u përhapur, duke reduktuar potencialin e tij pandemik. Sidoqoftë, armët kryesore që përfundimisht ndihmuan në frenimin e pandemisë Covid, testimi dhe vaksinat, kanë qenë të ngadalta për t'u materializuar si reagim ndaj të dy shpërthimeve më të fundit.
Në të njëjtën kohë, negociatat e traktatit të gatishmërisë ndaj pandemisë të OBSH-së vazhdojnë të pengohen nga vonesat dhe ndarja midis kombeve më të pasura dhe më të varfra. Ky traktat, i cili u përqëndrua në nevojën për një përgjigje të koordinuar ndërkombëtare ndaj çdo pandemie të ardhshme, tani nuk pritet të miratohet deri në vitin 2025, shumë përtej afatit fillestar të majit të këtij viti.
Me ndryshimin e klimës që ka të ngjarë të rrisë rrezikun e përhapjes së viruseve nga kafshët, autoritetet e shëndetit publik duhet të pyesin nëse bota mund të përgjigjet mjaft shpejt kur të shfaqet në mënyrë të pashmangshme kërcënimi i ardhshëm pandemik.
"Ju mund të shihni se përgjigja ndaj pandemisë ishte, pjesërisht, politike dhe kjo nuk është zhdukur," thekson Leif Erik Sander, kryetar i sëmundjeve infektive në spitalin Charité të Berlinit.
Në SHBA, shteti i Minesotës, ku tetë tufa bagëtish janë infektuar me gripin e shpendëve, shquhet për reagimin e tij agresiv. Jo vetëm që nivelet e testimit të tij kanë qenë më të larta se të tjerat në SHBA, por gjithashtu ka dhënë grante për fermat për të siguruar parandalues.
Sistemi i shëndetit publik i Minesotës renditet ndër "një nga më të fortët në vend", thotë Luciana Borio, bashkëpunëtore për shëndetin global në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë.
Në Tajlandë, autoritetet e shëndetit publik janë mobilizuar me shpejtësi kundër mpox. Pas zbulimit të një rasti të formës së re, më të transmetueshme dhe vdekjeprurëse të sëmundjes, ata rifutën një proces shqyrtimi për udhëtarët që vinin nga 42 vende të prekura.
"Brenda pesë ditëve nga mbërritja e rastit të parë në Tajlandë, ai rast kishte simptoma, kishte kërkuar kujdes mjekësor dhe spitali ishte në gatishmëri," thotë Rick Bright, ish-drejtor i Autoritetit të Kërkimit dhe Zhvillimit të Avancuar Biomjekësor të qeverisë së SHBA.
“Më pas, brenda një jave ata kishin shpallur rezultatet dhe kishin ndarë sekuencën e plotë të gjenomit, kështu duhet të funksionojë.”
Siç ishte rasti gjatë pandemisë Covid, megjithatë, qasja në vaksina si për gripin e shpendëve ashtu edhe për mpox ka qenë më e madhe për kombet më të pasura. Midis tyre, SHBA dhe Bashkimi Evropian kanë blerë pothuajse të gjitha dozat e disponueshme të vaksinave ekzistuese të gripit të shpendëve dhe mpox.
Për të ndihmuar kombet afrikane, të tilla si Republika Demokratike e Kongos, të cilat po përballen me një rritje të rasteve mpox, SHBA dhe Komisioni Evropian kanë premtuar donacione të vaksinës së zhvilluar nga kompania bioteknologjike me bazë në Danimarkë, Bavarian Nordic, prodhuesi kryesor i vaksinave mpox , por këto doza zbehen në krahasim me madhësinë e rezervave të tyre.
Megjithatë, një anë pozitive është se avancimi i teknologjisë së vaksinave ka të ngjarë të mundësojë doza vaksinash më të shpejta pandemike në të ardhmen, kryesisht falë shpejtësisë me të cilën mund të zhvillohen kërkimet.
Qeveria amerikane i dha prodhuesit të vaksinës Covid Moderna 176 milionë dollarë për të hulumtuar një vaksinë mRNA të gripit të shpendëve.
Burimi: Financial Times. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
