Gazeta Si – Dy partitë që do të përbëjnë qeverinë e ardhshme të Gjermanisë kanë njoftuar një plan për të lehtësuar ndjeshëm ligjin kushtetues që e pengon vendin të marrë hua dhe për të investuar qindra miliarda euro në shpenzime ushtarake dhe infrastrukturë.
Plani, i cili mbështetet gjithashtu nga Friedrich Merz, lideri i Unionit Kristian Demokrat (CDU, qendra e djathtë) dhe sipas të gjitha gjasave kancelari i ardhshëm, është pjesë e përpjekjeve të Evropës për të riarmatosur veten, tani që Shtetet e Bashkuara të Donald Trump nuk konsiderohen më një aleat i besueshëm.
Të martën Komisioni Evropian prezantoi gjithashtu një plan me vlerë qindra miliarda euro për të rritur shpenzimet ushtarake dhe vende të ndryshme, si Franca, po bëjnë të njëjtën gjë.
Propozimi gjerman, megjithatë, konsiderohet i veçantë dhe i një rëndësie të jashtëzakonshme, sepse në vend ekziston një ligj kushtetues i quajtur “frena e borxhit”, i cili u miratua në vitin 2009, kur Angela Merkel ishte kancelare dhe që e detyron Gjermaninë të mbajë një buxhet të balancuar, duke e bërë pothuajse të pamundur rritjen e borxhit për investime.
„Whatever it takes.“ ™ pic.twitter.com/bcQ29W4uus
— Friedrich Merz (@_FriedrichMerz) March 4, 2025
Ligji vendos një kufi vjetor të deficitit prej 0.35 për qind të PBB-së. Për të bërë disa krahasime, deficiti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës është mbi 6 përqind e PBB-së, ai i Francës është mbi 5 përqind.
Prej kohësh “freni i borxhit” është kritikuar dhe konsiderohet si një problem madhor për ekonominë gjermane, e cila prej dy vitesh është në recesion dhe nuk mund të marrë hua për të stimuluar rritjen e saj, pavarësisht se teorikisht ka hapësirën fiskale për ta bërë këtë.
Megjithatë, deri më tani, asnjë parti nuk kishte pasur vullnet dhe forcë politike për të ndryshuar Kushtetutën për të modifikuar ligjin.
Por përplasja e fundit midis presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelenski dhe vendimi amerikan për të bllokuar ndihmën ushtarake për Ukrainën, i kanë bindur liderët politikë në Gjermani dhe pjesën tjetër të kontinentit, se Europa nuk mund të varet më nga Shtetet e Bashkuara për mbrojtjen e saj.
Merz përmendi gjithashtu “vendimet më të fundit të qeverisë amerikane” ndër arsyet e reformës, pa specifikuar se cilat.
Në shpalljen e planit, Merz përdori (në anglisht) edhe formulën e famshme “Çfarëdo që të duhet”, e cituar nga presidenti i atëhershëm i Bankës Qendrore Europiane, Mario Draghi në një kohë vështirësish ekstreme për ekonominë e BE. Në këtë rast, Merz i referohej mbrojtjes së Gjermanisë dhe Evropës.
Plani i Merz-it dhe partisë tjetër që do të përbëjë qeverinë e ardhshme, Partisë Social Demokrate (SPD, qendra e majtë), parashikon një përjashtim nga “frenat e borxhit” për shpenzimet ushtarake që tejkalojnë 1 për qind të PBB-së në vit.
Duke pasur parasysh madhësinë aktuale të ekonomisë gjermane, 1 për qind e PBB-së është rreth 45 miliardë në vit.
Për më tepër, koalicioni ka njoftuar se synon të krijojë një fond prej 500 miliardë eurosh (gjithashtu i përjashtuar nga “frena e borxhit”) që do të shpenzohet gjatë 10 viteve të ardhshme për rinovimin dhe forcimin e infrastrukturës civile të vendit.
Në Gjermani, shumë infrastruktura, për shembull ato që lidhen me transportin, janë të vjetëruara dhe shkaktojnë pakënaqësi të konsiderueshme në mesin e popullatës.
Një element themelor i këtij plani është se CDU dhe SPD duhet të veprojnë shpejt: për të ndryshuar “frenimin e borxhit”, që është një ligj kushtetues, nevojitet një shumicë prej dy të tretash të parlamentit gjerman.
Në parlamentin e ardhshëm, atë që doli nga zgjedhjet e muajit të kaluar, dy partitë nuk do të kenë votat e nevojshme për të kaluar reformën: partia e ekstremit të djathtë AfD, e cila prej kohësh është kundër çdo ndryshimi në “frenimin e borxhit”, ka më shumë se 150 deputetë dhe aftësinë për të bllokuar reformat kushtetuese.
Por parlamenti i ardhshëm do të marrë detyrën vetëm në fund të marsit. Për këtë arsye, CDU dhe SPD duan të kalojnë reformën kushtetuese ndërkohë që parlamenti i vjetër është ende aktiv, ku përqindja e tyre e votave është shumë më e lartë.
Edhe në këtë rast, megjithatë, ata do të kenë nevojë për mbështetjen e të Gjelbërve, të cilët tashmë kanë nisur negociatat për të arritur një kompromis.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
