.png)
Nga Gazeta ‘Si’-Axhenda e politikës globale po fillon të duket si një turne tenisi për vendin e parë.
Ka një varg takimesh të vazhdueshme midis lojtarëve të kalibrave të ndryshëm, secili prej të cilëve duket se është një hap më afër “finales” shumë të pritur: përballjes së shumëpritur midis dy boksierëve, Vladimir Putin dhe Donald Trump.
Ky takim ballë për ballë do të ishte kulmi i një përshkallëzimi tensionesh pas një sërë telefonatash dhe deklaratash publike që janë dukur më shumë si një vlerësim i kujdesshëm sesa si negociata serioze.
Pas turneut të gjatë të presidentit amerikan në vendet e Gjirit, turneu gjeopolitik bëri ndalesa në Tiranë, Bruksel dhe Vatikan, duke vijëzuar skicat e një fushe të re globale loje.
Asnjë nga këto takime mund të jetë vendimtar më vete, por secili prej tyre po ndiqet nga afër, me një përzierje shprese dhe ankthi, nga një botë në trazira.
E megjithatë, në këtë klimë të tensionuar, kërkimi për ekuilibër zhvillohet gjithnjë e më shumë përmes individëve në kërkim të njohjes së ndërsjellë.
Në të vërtetë, ky tërbim i diplomacisë ballë për ballë është në vetvete një simptomë e një ndryshimi më të thellë: gjeopolitika është bërë përsëri një çështje personalitetesh individuale dhe jo institucionesh të qëndrueshme.
Edhe telefonata në fillim të këtij muaji midis Trump dhe Putin u paraqit si produkt i lidhjes së tyre personale të gjatë, jo si rezultat i ndonjë pune prapa skenave nga trupi i tyre diplomatik.
Një bisedë midis të njohurve të vjetër, nëse jo miqve të vërtetë.
Në botën e globalizuar të së kaluarës së afërt, samitet ishin akti i fundit në një proces të gjatë dhe kompleks, të rrënjosur në strukturat institucionale të vendosura. Politika dhe diplomacia i përkthenin zgjedhjet në veprim kolektiv, të filtruar përmes ligjit ndërkombëtar, balancave të pushtetit, kompromiseve dhe aleancave.
Krerët e shteteve hynë në fund, për të pozuar para kamerave ndërsa nënshkruanin marrëveshje të hartuara tashmë nga të tjerët. Institucionet, shtetet, organet mbikombëtare, aleancat shumëpalëshe, ishin aktorët e vërtetë në vendimmarrje, duke mbajtur autoritet të ndërtuar me kalimin e kohës dhe të bazuar në besim midis pjesëve të tyre dhe të tërës.
Gjuha e përbashkët e diplomacisë mund të duket e vjetëruar ose edhe e pakuptueshme.
Ky besim vinte nga aftësia e tyre për të kuptuar të tashmen dhe për ta shndërruar atë në një vizion të përbashkët për të ardhmen. Forma kishte rëndësi gjithashtu: këto struktura ofronin një gjuhë të përbashkët, zvogëlonin paqartësinë dhe përshkruanin qartë kuadrin brenda të cilit zhvilloheshin bisedimet.
Fuqia është gjithçka
Ajo botë tani ndihet shumë larg. Institucionet po veprojnë me gjithnjë e më pak autoritet, në një klimë ku pushteti shpesh tejkalon ligjin dhe gjuha e përbashkët e diplomacisë mund të duket e vjetëruar ose edhe e pakuptueshme.
Vendet janë rikthyer te leximi i hartave me shqetësim, duke peshuar qëllimet dhe humorin e fqinjëve të tyre – dhe mbi të gjitha, të udhëheqësve të tyre. Mbështetja te vendimmarrës të fortë dhe të dukshëm është qetësuese. Ndihmon njerëzit të thjeshtojnë një botë kaotike dhe të ndiejnë, të paktën për një moment, se dikush ka kontroll aty ku institucionet kanë lëkundur.
Kur ata që janë përgjegjës i përgjigjen vetëm vetes, ata mund të ndjekin të gjithë gamën e impulseve njerëzore.
Por ky lloj fokusi te udhëheqësit vetëm sa shton paqëndrueshmërinë. Kur ata që janë në krye i përgjigjen vetëm vetes, ata mund të ndjekin të gjithë gamën e impulseve njerëzore , nga mospërputhja te përmbysjet e papritura bazuar në emocione ose besime.
Kjo është arsyeja pse është e vështirë të imagjinohet ndonjë lloj rendi të ri të qëndrueshëm që del nga ky “turne” aktual i samiteve. Institucionet fituan besim pjesërisht sepse vlerat e tyre i tejkaluan njerëzit që i udhëhoqën ato.
Gjuhë e re
Sot, marrëveshjet duket se zgjasin vetëm aq sa zgjat ngrohtësia midis dy udhëheqësve, ose në rastin më të mirë, derisa njëri prej tyre të largohet nga detyra.
Në këtë lloj bote, është e natyrshme të vihet në pikëpyetje e ardhmja e vetë politikës, të paktën si një proces kolektiv i vendimmarrjes.
Nëse gjithçka varet nga vullneti i individëve, atëherë demokracia fillon të shpërbëhet dhe, paradoksalisht, autokracitë, të paktën në efikasitetin e tyre të dukshëm , duken më të pajisura për të përballuar barrën e zgjedhjes.
Nëse duam të shmangim thjesht të përputhemi me këtë realitet të ri, gjëja e parë që duhet të bëjmë është të pranojmë se modeli mbi të cilin jemi mbështetur nuk funksionon më.
Ajo që na duhet tani është një gjuhë e re, rregulla të reja dhe institucione të përshtatshme për botën e sotme. Kjo mund të tingëllojë si fantazi tani, por historia na kujton se edhe në momentet e rënies, gjithmonë ka pasur nga ata që kanë arritur të imagjinojnë diçka më të mirë dhe të hedhin themelet për atë që erdhi më pas.
Këtë herë, duhet të veprojmë përpara se dritat të shuhen plotësisht dhe t’i rezistojmë idesë së një bote të reduktuar në një garë ku fati ynë kolektiv është në duart e vetëm një ose dy lojtarëve.
Burimi: World Crunch/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
