.png)
Nga Gazeta Si - Mbetjet e një tempulli kushtuar Zeusit (në versionin lokal të Zeus Kasios) po dalin në dritë në Sinain egjiptian. Zbulimi u bë në zonën arkeologjike të Tel al-Farma, qyteti antik i Pelusium. Zbulimi ka një rëndësi të madhe si shembull i sinkretizmit në antikitet, pra i shkrirjes së besimeve të ndryshme fetare: në këtë rast konkret, kulti i perëndisë greke të qiellit Zeus ishte bashkuar me atë të hyjnive rajonale që banonin në malin Kasios. Një zbulim i shumëkërkuar. Gërmimet e para në atë zonë datojnë në vitin 1910: ishte arkeologu francez Jean Clédat ai që zbuloi mbishkrime të vona greke në një arkiv që tregonte praninë e një tempulli, të cilin ai nuk ishte në gjendje ta gjente.
Gjurmë graniti – “Gërmimet e tempullit filluan në afërsi të dy kolonave të mëdha graniti, të cilat përfaqësonin derën e hyrjes, e cila ra përtokë për shkak të një tërmeti antik”, tha sekretari i përgjithshëm i Këshillit Suprem të Antikiteteve Egjiptiane, Mustafa Waziri. “Tempulli u ndërtua me tulla balte mbi një platformë të ngritur dhe tavani i tij mbështetej nga kolona graniti rozë. Një shkallë ngjitëse e mbuluar me mermer është përdorur ndoshta nga besimtarët për të arritur në platformën e tempullit”.
Arkeologët kanë gjetur blloqe të tjera të mëdha graniti rozë në afërsi të tempullit: ato ndoshta ishin hequr nga tempulli për t’u ricikluar në ndërtimin e kishave. Duke shtrënguar traun, arritëm në tempullin aktual: këtu u gjet edhe një mbishkrim që plotëson atë të mëparshëm, duke zbuluar se perandori Hadrian (76-138 pas Krishtit) urdhëroi shtesa të reja në tempullin e Zeus Kasios: ishte atëherë Titus Flavius Titian, prokuror i Aleksandrisë, ai që kreu punën.
Beteja tokësore dhe kozmike - Qyteti i Pelusium, pranë të cilit qëndronte tempulli, daton në periudhën e vonë faraonike dhe kaloi nëpër epokat greko-romake dhe bizantine. Ishte një qytet-kështjellë e rëndësishme për të mbrojtur kufijtë ekstremë lindorë të deltës së Nilit egjiptian. Për shembull, në shekullin e 8-të para Krishtit, mbreti asirian Senakeribi, duke përparuar nga mbretëria e Judës, në një përpjekje për të pushtuar Egjiptin, nuk ishte në gjendje të pushtonte qytetin, i cili në vend të kësaj ra në duart e Persianëve në 525 para Krishtit.
Mali Kasios, objekti i kultit “hibrid”, ndodhet përgjatë kufirit aktual midis Sirisë dhe Turqisë, në një zonë që tani është militarizuar. Pikërisht këtu, sipas mitologjisë greke, ekzistonte lufta për epërsi kozmike midis Zeusit dhe Tyfonit, përbindëshit të stuhisë. Zeusi arriti të mposhtte Typhon me rrufenë e tij dhe më pas e varrosi nën malin Etna, Siçili, në një distancë që vetëm perënditë mund ta mbulonin shpejt në kohën mitike.
Një shtëpi për të gjithë perënditë - Mali Kasios (lokalisht i quajtur Jebel al-Aqra) ishte gjithashtu një vend i lashtë adhurimi për banorët e kananitëve (një zonë që përfshinte Izraelin, Palestinën, Libanin, Sirinë dhe Jordaninë e sotme): për ta përfaqësonte shtëpinë e hyjnive të ndryshme. Mali Kasios përmendet gjithashtu në Bibël, si dhe mali Zafon.
Më pas erdhën grekët që kapën shenjtërinë e malit dhe transferuan kultin e Zeusit atje duke marrë parasysh traditën vendëse, duke e riemërtuar pikërisht Zeus-Kasios. Me pak fjalë, të lashtët ishin shpesh fleksibël për sa u përket besimeve fetare, duke i njohur ato të të tjerëve si të vlefshme, deri në atë pikë sa t’i bashkonin ato me të tyret.
Marrë nga Il Focus, përshtati në shqip Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
