Misteri vazhdon. Asnjë nga pesë liderët europianë që kanë vizituar Pekinin që kur Kina doli nga rregullat e “zero-covid”, nuk ka mundur të zbardhë ambiguitetin e qëllimit të vërtetë të Xi Jinping në Rusi dhe Ukrainë. As Emmanuel Macron, presidenti francez që e takoi Xi për 6 orë në një vizitë tre ditore.
Olaf Scholz, kancelari gjerman ka qenë i pari që shkoi në Pekin nëntorin e shkuar. E vetmja gjë që ai mori, përpos kontratave ekonomike dhe tregtare, ishte një fjali në tym se Kina kundërshton përdorimin e armëve bërthamore.
Charles Michel, president i Këshillit Europian, shkoi atje pak javë më vonë, kur forcat ajrore të Kinës dhe Rusisë po kryenin stërvitje të përbashkët. Ai mori mbështetje për “përpjekjet e ndërmjetësimit të BE-së”, që nuk ekzistonte. Më pas, muaji e shkuar mbërriti kryeministri spanjoll, Pedro Sanchez.
Sipas gazetës El Mundo, lideri kinez tha në bisedën me të se e njihte Ukrainën si një shtet sovran me të drejtë për të ekzistuar. Por në cilët kufij? Dhe koncepit i sovranitetit mund të jetë subjektiv. Pas të gjithave, në samitin e 4 shkurtit, Putin dhe Xi thanë se janë dy gardianët e vetëm të demokracisë.
Macron ka disa tentativa të dështuara. Ai tentoi dhe dështoi të fliste me Donald Trump për të vazhduar marrëveshjen bërthamore me Iranin. Ai tentoi dhe dështoi të tërhiqte Vladimir Putin nga lufta. Por ai ka ende besim në vetvete. Ai ende beson dhe se Kina do të jetë i vetmi shtet që mund të largojë Rusinë nga Ukraina. Kina mund të jetë një faktor me rëndësi që ndryshon tërësisht lojën.
Marrja e presidentes von der Leyen me vete tregon se tentativa këtë herë nuk ishte vetëm e Francës, por e Europës, ndonëse Kina iu tregoi atyre “vendin”. Xi e priti Macron me një ceremoni gjigande ndërsa von der Leyen e trajtoi më modestisht.
Xi mund ta ndryshojë lojër, por po i mban letrat të mbuluar. Francezët nuk prisnin që ai të “dënonte” pushtimin rus në Ukrainë. Sidomos pas takimit mbi demokracinë. Shpresat e hershme për një rol ndërmjetësues nga Kina gjithashtu janë braktisur. Por Parisi ende mendonte se Kina mund të luante një “rol të madh” për të ndihmuar në “përcaktimin e kushteve” për një rrugëdalje nga konflikti. Dhënia e garancive se nuk do t’i sigurojë Rusisë armë vdekjeprurëse do të ndihmonte patjetër. Telefonimi i presidentit të Ukrainës Volodymyr Zelenskyy gjithashtu do të ishte i dobishëm, sugjeruan Macron dhe von der Leyen. Gjithnjë i pakapshëm, Xi nuk i hodhi poshtë kërkesat e tyre dhe as nuk i miratoi konkretisht ato. Armët? “Kjo nuk është lufta jonë”. Po telefononi Zelenskyy? Ai do ta bëjë atë, tha ai, “kur koha dhe kushtet të jenë të përshtatshme”.
As Xi nuk e dënoi vendosjen e ardhshme të armëve bërthamore në Bjellorusi të planifikuar nga Putin. Në një fjalim të ashpër mbi ambicien e Kinës për t’u bërë “kombi më i fuqishëm në botë” një javë më parë, von der Leyen vuri në dukje se mënyra se si Pekini “vazhdon të ndërveprojë me luftën e Putinit do të jetë një faktor përcaktues për marrëdhëniet BE-Kinë në vazhdim”. Çështja me të vërtetë dominoi vizitën e saj dhe bisedimet e Macron, por veprimet ishin edhe më të larta. E kapur mes një guri dhe një vendi të vështirë, Europa po përpiqet të vlerësojë qëllimet e Kinës në një moment kritik në marrëdhëniet e tensionuara të rrezikshme kino-amerikane. Vazhdimësia e takimeve të liderëve europianë me Xi është në kontrast të habitshëm me mungesën e vizitorëve amerikanë. Lufta në Ukrainë ka forcuar njëkohësisht aleancën transatlantike dhe ka shtyrë Rusinë në krahët e Kinës, me pjesën tjetër të botës që ndihet e lënë jashtë.
Udhëheqësit europianë pranojnë se në përshkrimin zyrtar trepalësh të BE-së për vitin 2019 të Kinës si “partner, konkurrent dhe rival sistematik”, rivaliteti tani në masë të madhe e lë në hije partneritetin. Megjithatë, Berlini, Parisi dhe Brukseli duan të “çrrezikojnë” marrëdhëniet me Kinën, jo të “shkëputen” prej saj.
Von der Leyen ka të drejtë: bota dhe Kina kanë ndryshuar në mënyrë dramatike gjatë tre viteve të fundit. Por edhe Europa. Pandemia, së bashku me “diplomacinë e maskave” katastrofike të Pekinit dhe leksionet “ujku-luftëtar” nga ambasadorët kinezë, u mësuan qeverive europiane një mësim rreth varësisë. Përpjekja e Kinës për të depërtuar në Europën Qendrore dhe Lindore, përmes projektit të saj infrastrukturor “Një brez një rrugë” dhe një qasje diplomatike agresive kanë dështuar. BE-ja tani po ndërton mjete për të mbrojtur veten nga ndërhyrjet e huaja. Gjithashtu po mëson të sillet si një fuqi botërore. Fjalët e ashpra të Von der Leyen dhe Macron në Pekin mund të kenë habitur udhëheqjen kineze. Megjithatë Macron kishte më shumë se 50 shefa ekzekutivë që udhëtonin me të. Dhe Kina është partneri më i madh tregtar i BE-së.
Një Kinë më bindëse dhe një Europë më e sigurt tani po përpiqen të gjejnë gjuhën e përbashkët në një botë ku realitetet gjeopolitike bien ndesh me interesat e tyre.
Burimi:FinancialTimes/Gazeta ‘SI’
Nga Sylvie Kauffmann, redaktore dhe gazetare për Le Monde
.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
