Emmanuel Macron është gjithnjë e më i izoluar

Gazeta Si – Presidenti Emmanuel Macron pritet të njoftojë sot se si synon të kapërcejë krizën e fundit qeveritare të Francës.

Mundësitë janë: të emërojë një kryeministër të ri, të gjashtin në pak më shumë se një vit; të thërrasë zgjedhje të reja legjislative, më pak se një vit e gjysmë pas atyre të fundit; ose të japë dorëheqjen, diçka që ai deri më tani ka thënë se nuk ka ndërmend ta bëjë.

Macron e gjen veten në një situatë të ndërlikuar, edhe pse me çdo ditë që kalon ai është gjithnjë e më i izoluar: madje edhe aleatët e tij kryesorë dhe kryeministrat e qeverive të tij të mëparshme po distancohen prej tij.

Të martën, ish-kryeministri, Edouard Philippe, një centrist në detyrë midis viteve 2017 dhe 2020, tha se Macron duhet të marrë në konsideratë një dorëheqje të parakohshme, pas miratimit të ligjit të buxhetit.

Dorëheqja e presidentit është kërkuar prej kohësh nga partitë opozitare si në të djathtë, ashtu edhe në të majtë, por deri më tani, askush pranë Macron nuk e kishte përfshirë ndonjëherë atë midis opsioneve.

Philippe, një ish-anëtar i partisë konservatore Republikane dhe themelues i një partie të re të quajtur Horizons që nga viti 2021, nuk është i vetmi aleat i Macron që distancohet nga presidenti.

Të hënën, Gabriel Attal, ish-kryeministri që drejton partinë e Rilindjes së Macron, tha se “nuk e kupton më” presidentin, ndërsa ish-kryeministrja tjetër e tij, Élisabeth Borne, e këshilloi atë të “dëgjonte dhe të ndryshonte”, duke iu referuar një pezullimi të mundshëm të reformës së pensioneve të miratuar në vitin 2023 mes protestave masive.

Të hënën, dorëheqja e kryeministrit francez, Sébastien Lecornu, e njoftuar vetëm disa orë pas emërimit të qeverisë së tij të re, përkeqësoi një krizë të gjatë që vendimet e Macron duket se e kanë komplikuar në vend që ta kenë zgjidhur.

Në pranverën e vitit 2024, për të kapërcyer fragmentimin e parlamentit francez, Macron kishte shpallur papritur zgjedhje të reja, por situata ishte përkeqësuar më tej. Asambleja Kombëtare është e ndarë në tre kampe që deri më tani nuk kanë qenë të gatshme të negociojnë ndonjë marrëveshje: qendra, e përbërë nga partitë që i qëndrojnë besnike presidentit; partitë e krahut të majtë të Socialistëve, të Gjelbërve dhe France Insoumise; dhe e djathta ekstreme, e dominuar nga Rassemblement National (RN).

Që atëherë, Macron ka emëruar tre kryeministra të ndryshëm të qendrës, të cilët kanë udhëhequr qeveri minoritare shumë të ngjashme dhe shumë të dobëta (e Lecornu mezi ka filluar).

Tani duket se atij i kanë “mbaruar” aleatët politikë për të emëruar për të qeverisur. Të gjitha opsionet e tij të mbetura janë komplekse.

Thirrja e zgjedhjeve të reja legjislative mund të rrisë vetëm mbështetjen dhe vendet e opozitës, veçanërisht ato të krahut të djathtë, dhe prapëseprapë të përfundojë me një parlament pa shumicë të qartë.

Opsioni tjetër është të emërojë një përfaqësues të bllokut të krahut të majtë, një socialist, për të formuar një qeveri.

Ai gjithashtu do të drejtonte një qeveri minoritare, do të duhej të kërkonte mbështetjen e centristëve dhe me shumë mundësi do të merrte vendimin e tij të parë duke anuluar ose pezulluar reformën e pensioneve të miratuar në vitin 2023.

Këtë mëngjes, Lecornu në dorëheqje hapi atë që duhet të jetë dita e fundit e konsultimeve me partitë duke thënë se ekziston një “vullnet i përbashkët” për të miratuar një buxhet të ri shtetëror që synon të kufizojë deficitin serioz dhe se kjo do të eliminonte mundësinë e shpërbërjes së parlamentit dhe thirrjes së zgjedhjeve të reja.

Gjatë ditës, ai do të takohet me përfaqësues të partive të ndryshme, përfshirë socialistët dhe grupe të tjera të krahut të majtë, dhe pritet t’i raportojë Macron në mbrëmje.

Edhe brenda partisë së tij, shumë besojnë se Macron i ka ushtruar pushtetet e tij gjatë vitit të kaluar me fokus në ruajtjen e kontrollit.

Prandaj, ai ka emëruar kryeministra të afërt me të pa mbështetjen e parlamentit, duke refuzuar në vend të kësaj t’ua delegojë detyrën e kërkimit të një marrëveshjeje paraprake partive politike.

Megjithatë, komentues të tjerë theksojnë boshllëqet e mëdha midis tre blloqeve parlamentare dhe besojnë se, me një sistem kaq të fragmentuar, sistemi politik francez, i ashtuquajturi “Republika e Pestë”, është në krizë.

Kur u miratua Kushtetuta e vitit 1958, sistemi parashikonte në mënyrë efektive dy blloqe të mëdha politike, një konservator dhe një socialist, dhe sistemi funksiononte me një president që mbështetej në një shumicë të qartë parlamentare.

Kur kjo shumicë mungonte, ai thërriste zgjedhje të reja dhe më pas “bashkëjetonte” me shumicën e re që doli pas votimit.

Një sistem i fragmentuar dhe pa shumicë e dobëson të gjithë sistemin, dhe dorëheqja e presidentit mund të mos e zgjidhë çështjen, por përkundrazi të krijojë një precedent që do të dobësonte vetë figurën e kreut të shtetit në të ardhmen.

Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.