.png)
Një pajisje e fuqishme spiunazhi ishte vendosur në celularin e bashkëshortes së gazetarit Jamal Khashoggi, disa muaj para se ai të vritej nga agjentët sauditë në tetor të 2018-s, sipas Uashington Post.
Kjo ishte pjesë e investigimit të koordinuar nga organizata jo fitim prurëse e gazetareve Forbiden Stories bashkë me Frontline, që përshtatën Pegasus, në celularin e saj.
Kompania izraelite NSO Group që posedon këtë pajisje spiunimi thotë se nuk ka asnjë provë që peng i kësaj ishte dhe bashkëshortja e Khashoggi-t, Hanan Elatr.
Por një analizë e celularit nga kompania e siguresë kibernetike, nga Bill Marczak nga Citizen Lab, gjeti se Pegasus ishte futur manualisht në celularin e Elatr kur ajo mbahej nga autoritetet e Emirateve në prill 2018.
Lajmi iu dha asaj nga Marczak.
Ai tregon se tentativa për instalim ishte bërë kur ajo mbahej në qeli, por nuk ka të dhëna nëse është instaluar me sukses sepse personi që e instaloi fillimisht nuk ka bërë një tentativë të dytë. Me siguri Hanan nuk ishte qëllimi.
Intervista e Uashington Post me specialistin e projekteve nga Frontline, Phil Bennett
Pse është kjo me rëndësi për të kuptuar sekuencat e ngjarjeve para se Khashoggi të vdiste?
Phil – Hanan Elatr ishte stjuardesë për Emirates Airlines. Pa marrëdhënien e saj me Jamal Khashoggi, ajo nuk do të kishte qenë interes për autoritetet. Ajo nuk ishte aktive politikisht apo diçka e tillë. Supozimi është se Emiratet e Bashkuara Arabe po përdornin telefonin e saj për të spiunuar Khashoggi. Natyrisht, ne nuk mund ta vërtetojmë këtë.
Por për shkak se sapo ishin fejuar, ata ishin në një lidhje telefonike me njëri-tjetrin. Ajo jetonte në Dubai, ai jetonte në Uashington, por të dy udhëtuan shumë. Pra, ata po përpiqeshin të kuptonin, “si do të bashkohemi dhe kur do të takohemi “, dhe gjithashtu komunikonin ashtu si njerëzit që sapo ishin fejuar.
Ne njohim miq të tjerë të Jamal Khashoggi telefonat e të cilëve u sulmuan nga malware Pegasus. Por të gjitha ndodhën pas vrasjes së tij. Hanan është e vetmja, telefoni i të cilës tregon gjurmë të Pegasus para vrasjes së tij.
Ju ishit ulur me Hanan në banesën e saj kur ajo zbuloi se telefoni i saj ishte përgjuar. Cili ishte reagimi i saj?
Phil – Isha atje në shtëpi kur Bill Marczak nga Citizen Lab, i cili bëri mjekësinë ligjore, i zbuloi Hanan-it atë që kishte gjetur. Ishte një moment shumë i qetë. Mund të thuash që ajo ishte e tronditur dhe gjithashtu ishte lënduar sepse filloi të qante. Ajo gjithashtu tha se ndihej fajtore sepse ndjehej sikur ishin në gjendje ta gjurmonin përmes telefonit të saj. Ajo thjesht ndaloi dhe shikoi tavolinën, sikur ishte e humbur në ndonjë habi.
Pegasus është një spyëare shumë i fortë ushtarak, kështu që me të vërtetë mund të bëjë gjithçka. Mund të marrë kontrollin e telefonit tuaj dhe të heqë gjithçka nga ai. Dhe mund të ndezë mikrofonin dhe t’ju dëgjojë në kohë reale. Pra, është një teknologji shumë “pushtuese” dhe të mendosh se çfarë lloj informacioni ata shkëmbyen me njëri-tjetrin, të cilin ajo e përmendi, gjëra shumë personale, intime, ishte një pushtim i gjithë hapësirës së saj dhe marrëdhënies së tyre.
Hanan ishte e fejuar me Khashoggi, por ajo është më pak e njohur për publikun sesa e dashura e tij në kohën e vdekjes, Hatice Cengiz. Si erdhi Hanan në Shtetet e Bashkuara dhe cila është situata e saj tani?
Phil – Vitin e kaluar Hanan erdhi në Shtetet e Bashkuara për t’u konsultuar me avokatin e saj, sepse ajo me të vërtetë nuk dinte çfarë të bënte. Ajo ishte shumë e shqetësuar. Edhe pasi Khashoggi u vra, autoritetet e inteligjencës në Emiratet e Bashkuara Arabe vazhduan ta merrnin në pyetje. Ata donin të dinin se çfarë do të bënte ajo. Ata donin të dinin konkretisht nëse ajo do të kërkonte trupin e tij. Ajo nuk ndihej e sigurt. Ata kanë kërcënuar edhe familjen e saj. Ata i merrnin pasaportat e familjes së saj e nuk i linin të udhëtonin. Dhe kështu ajo u frikësua për jetën e saj dhe të familjes së saj.
Kur ajo erdhi këtu, avokati i saj e bindi të qëndronte dhe të kërkonte azil politik. Ajo nuk u lejua të punonte më në Emiratet e Bashkuara Arabe sepse humbi punën në linjat ajrore dhe për shkak se ishte egjiptiane, ajo duhej të kishte një leje pune.
Në Shtetet e Bashkuara, ajo donte që njerëzit të njihnin, para së gjithash, se ajo ishte gruaja e Jamal Khashoggi. Personi që ne njohim, Hatice Cengiz, ishte një e dashur e tij, për të cilën Hanan as nuk dinte. Pra, bota njeh një tregim që bazohet rreth Hatices. Dhe kur Hanan filloi t’u thoshte miqve të Jamal: “Shiko, unë jam në fakt gruaja e tij dhe e njoh për një kohë më të gjatë”, ata e hodhën poshtë atë në fillim. Ajo mbeti vërtet e vetme dhe jetonte e fshehur në zonën e Uashingtonit, ku ishte dhe mbetet e frikësuar për sigurinë e saj.
Së fundmi ajo ka marrë lejen e saj të punës dhe vetëm javën e kaluar, ajo u punësua duke fituar 2.70 dollarë në orë në një restorant. Kjo është një grua që ishte mbikëqyrëse në një nga linjat ajrore kryesore në botë, duke fluturuar në të gjithë globin. Ajo jeton në një apartament në bodrum të një të huaji. Ajo është 53 vjeç. Jeta e saj thjesht është përmbysur plotësisht. Ajo nuk është e sigurt se si do t’ia dalë. Dhe ajo po pret që aplikimi i saj për azil politik të kalojë përmes një sistemi që është shumë i prapambetur.
Kur i dërguat gjetjet tuaja Grupit NSO, ose zyrtarëve të Emirateve, si u përgjigjën ata?
Phil – Emiratet e Bashkuara Arabe refuzuan t’u përgjigjen kërkesave të shumta për koment. Në të kaluarën, ata kanë mohuar çdo pretendim se përdorin NSO dhe produktet e tyre. Avokati i Grupit NSO, Thomas Clare në Uashington, D.C., i quajti pretendimet tona teknikisht të pamundura. Ai tha se akuza që po bëjmë, se telefoni i Hanan Elatrit iu nënshtrua sulmit të Pegasusit, është absolutisht e rreme. Ai tha se kompania kreu një shqyrtim të pretendimit dhe zbuloi se Pegasus nuk ishte përdorur për të dëgjuar, monitoruar, gjurmuar ose mbledhur informacion rreth Hanan.
Që kur hetimi i Pegasus u publikua për herë të parë në korrik, ka pasur shumë thirrje në Shtetet e Bashkuara për të sanksionuar Grupin NSO. Dhe së fundmi Apple ka paditur kompaninë për të goditur e iPhone. A mendoni se industria e spiunimit po frenohet nga i gjithë ky kontroll? Apo po vazhdon të zgjerohet?
Phil – Grupi NSO është përshtatur në një botë më të madhe të kompanive private të mbikëqyrjes dhe teknologjisë, shumica e të cilave u rritën nga ngjarja e 11 shtatorit dhe nga njerëzit që ishin të punësuar në atë kohë nga agjencitë e inteligjencës. Ata njerëz tani janë ata që po ndërtojnë këtë pajisje të re. Dhe ata, në disa raste, po i marrin gjërat që kanë mësuar nga bota e klasifikuar dhe po i shesin në vende të tjera.
Dhe kështu, thjesht, zbulimet që kemi prodhuar rreth NSO-së e kanë hapur disi këtë botë. Dhe ka qenë vërtet mahnitëse, shpejtësia me të cilën kanë ardhur zbulimet. Për shembull, francezët dhe britanikët kanë bërë të ditur se ata janë sulmuar nga Pegasus. Dhe ata kanë zhvilluar, së bashku me Shtetet e Bashkuara, bisedime dypalëshe të nivelit të lartë me izraelitët, të cilët duhet të miratojnë përdorimin e kësaj teknologjie në çdo vend të ri. Qeveria e SHBA ka vendosur NSO në një listë sanksionesh, e cila ndalon transferimin e disa teknologjive te kompania.
NSO nuk është deri tani i vetmi lojtar në këtë fushë. Ka dhjetëra lojtarë, nëse jo më shumë dhe asnjë nga kontratat nuk është publike. Ka qenë shumë e vështirë për të përcaktuar se sa e madhe është kjo botë. Por ju padyshim e kuptoni se po flasim për një univers të madh, të cilin me të vërtetë nuk e kemi eksploruar ende.
Qeveritë nuk janë në pikën që të thonë se duhet ta rregullojnë këtë. Mendoj se kemi zbuluar shumë shpejt se kjo botë është vërtet jashtë kontrollit. Dhe se po minon në mënyra vërtet domethënëse qëllimin e SHBA-së dhe Europës për demokraci në vendet e tjera.
Burimi: The Washington Post/ Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
