.png)
Ndërsa udhëheqësit në të gjithë Evropën ndihen të zemëruar për aventurat e pasanksionuara të politikës së jashtme të Viktor Orbanit, lideri hungarez i ekstremit të djathtë ka intensifikuar fushatën e tij kundër zërave të pavarur në vend, duke rritur presionin mbi organet e medias dhe grupet e shoqërisë civile që nuk ndjekin vijën e qeverisë.
Takimet e kryeministrit në javët e fundit me presidentin rus, Vladimir Putin, liderin e Kinës, Xi Jinping dhe kandidatin për president të SHBA-së, Donald Trump, kanë ndezur polemika në qarqet diplomatike, duke e izoluar më tej Budapestin në një kohë kur Hungaria po mban zyrtarisht Presidencën e radhës të Bashkimit Evropian.
Në qendër të debatit është zyra e re e diskutueshme e mbrojtjes së sovranitetit të vendit.
E udhëhequr nga një figurë me lidhje të ngushta me partinë në pushtet Fidesz duke i dhënë fuqinë për të tërhequr shërbimet e inteligjencës pa mbikëqyrje gjyqësore, zyra u krijua nga qeveria e Orbanit, zyrtarisht për të monitoruar ndikimin e huaj.
Por në praktikë, thonë kritikët, ai nuk po shërben si një organ i pavarur shtetëror, por si një mjet për të ushtruar presion ndaj kritikëve të qeverisë.
“E gjithë kjo gjë është aq absurde sa do ta vendosja diku mes Orwellit dhe Kafkës”, tha József Péter Martin, drejtor ekzekutiv i Transparency International në Hungari, një nga organizatat nën hetim nga zyra e mbrojtjes së sovranitetit.
“Në një vend të Bashkimit Evropian, kjo absolutisht nuk duhet të ndodhë,” tha Martin në një intervistë në Budapest.
Aktivitetet e zyrës për mbrojtjen e sovranitetit cenonin lirinë e shprehjes dhe ishin antikushtetuese, shtoi ai
Ndërsa motivet e zyrës mbeten të paqarta, shumë thonë se ka shenja se qeveria hungareze, e cila ka centralizuar pushtetin që kur Orbán u kthye në detyrë 14 vjet më parë, po përpiqet të kufizojë më tej hapësirën për grupe të pavarura.
“Regjimi po forcohet, kështu që Orbán nuk po shkon në drejtim të konsolidimit, por po Putinizohet dukshëm, nga viti në vit”, tha Ágnes Urbán, një akademik dhe ekspert në skenën mediatike hungareze.
Deri më tani, zyra e mbrojtjes së sovranitetit ka thënë se po shqyrton dy entitete: Transparency International Hungari dhe Átlátszó, një medium i njohur që zbulon korrupsionin e dyshuar të qeverisë.
Në raportet publike, zyra ka synuar gjithashtu një mori mediash të profilit të lartë, duke thënë se gazetaria e tyre po dëmton interesin kombëtar të Hungarisë.
“Nuk e heton faktin që media publike është plot me propagandë ruse,” tha Márton Kárpáti, presidenti i bordit të Telex, një prej mediave kryesore të lajmeve të pavarura të Hungarisë, i cili u përmend vazhdimisht në “dezinformimin e korrikut” të zyrës së mbrojtjes së sovranitetit.
“Ai nuk heton se sa para marrin influencuesit e mediave sociale pranë qeverisë, çfarë mesazhesh lufte ata përcjellin, çfarë lloj narrative pro-ruse shtyjnë ata”, shtoi ai.
Në raport, lajmet që citonin figura të tilla si presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, presidenti çek, Petr Pavel dhe ambasadori i SHBA në Hungari, David Pressman, u kategorizuan si narrativa dezinformuese perëndimore.
Ndër objektivat e raportit janë disa nga ekspertët më të respektuar të politikës së jashtme të Hungarisë, të cilët kanë folur për marrëdhëniet komode të qeverisë me Kremlinin.
Péter Buda, një ish-zyrtar i inteligjencës hungareze i përmendur në raport, tha: “Në një situatë kaq të brishtë dhe komplekse ndërkombëtare, rrezikon një përshkallëzim fatal për t’u dhënë hapësirë propaganduesve të paaftë për të shtypur analizat kritike, veçanërisht kur ata veprojnë në interes të partisë që po kryen agresionin e luftës”.
Zyra për mbrojtjen e sovranitetit, e udhëhequr nga Tamás Lánczi, nuk iu përgjigj një kërkese për intervistë ose pyetjeve të hollësishme në lidhje me aktivitetet e saj.
Duke folur në një panel së bashku me figura të larta nga partia në pushtet, Lánczi paralajmëroi në korrik për një “zonë gri të sovranitetit” në të cilën organizatat “po e quanin veten si media, grupe të shoqërisë civile – por në realitet ato ishin organe që ushtrojnë presion politik”.
Në shkurt, Komisioni Evropian njoftoi se po ndërmerrte hapin e parë ligjor kundër Hungarisë mbi ligjin që krijoi zyrën e sovranitetit. Departamenti Amerikan i Shtetit e ka kritikuar gjithashtu zyrën.
Por qeveria hungareze pohon se kjo është një domosdoshmëri. Në një deklaratë të dërguar me email, Balázs Orbán, drejtori politik i kryeministrit, tha se Hungaria ishte përballur me “kërcënime në rritje” vitet e fundit dhe se zyra ishte një pjesë kyçe në reagim.
“Zyra për mbrojtjen e sovranitetit u krijua për të shqyrtuar ndërhyrjet e huaja në punët e brendshme hungareze dhe për të mbrojtur sovranitetin e Hungarisë dhe interesat e qytetarëve hungarezë. Megjithëse nuk është një shërbim i sigurisë kombëtare apo autoritet hetimor, zyra rrit transparencën duke mbledhur dhe publikuar raporte të detajuara mbi gjetjet e saj,” tha ai.
“Zyra të tilla janë thelbësore në çdo demokraci dhe disa vende tashmë kanë institucione të ngjashme,” shtoi ai.
Qeveria hungareze ka promovuar një narrative se mediat dhe grupet e shoqërisë civile po marrin fonde të konsiderueshme nga jashtë në një mënyrë që i mungon transparenca – dhe se këto para po shtrembërojnë punën e tyre dhe po ndikojnë negativisht në shoqërinë hungareze.
OJQ-të dhe mediat e pavarura i kanë hedhur poshtë këto akuza si të pabaza, duke thënë se financimi i tyre është plotësisht transparent.
Shumë nga grantet që qeveria dhe aleatët e saj kanë vënë në dukje financohen nëpërmjet proceseve të hapura nga buxheti i BE-së ose departamenti i shtetit i SHBA-së, thonë ata. “Nuk është sikur kemi marrë para nga Koreja e Veriut apo Rusia, por nga institucionet e vendeve aleate, apo nga BE-ja”, tha Kárpáti i Telex.
Disa vëzhgues kanë paralajmëruar se një nga efektet kryesore të zyrës së sovranitetit mund të jetë përhapja e konfuzionit.
“Një nga elementët kryesorë këtu është futja e pasigurisë dhe frikës tek shoqëria civile dhe aktorët e medias. Kjo mund të çojë në autocensurë,” tha Zsuzsanna Végh, një oficere programi në fondin gjerman Marshall.
”Kjo nuk ndikon domosdoshmërisht në organizatat dhe degët më të mëdha, por, për shembull, për organizatat më të vogla mund të ketë një efekt të tillë, ku ata nuk duan të bëhen objektiv i një fushate diskreditimi kombëtar” tha ajo.
Ministri i Hungarisë për Çështjet e BE-së, János Bóka, tha se zyra hungareze për mbrojtjen e sovranitetit “gëzon pavarësi të plotë dhe kompetenca mjaft të gjera diskrecionale kur bëhet fjalë për ushtrimin e aktiviteteve të saj brenda kornizës ligjore”.
“Zyra e pavarur nuk ishte e koordinuar apo e lidhur me qeverinë hungareze në asnjë mënyrë”, tha ai. theguardian/ Përshtati Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
