.png)
Karbohidratet përmbajnë sheqerna dhe ata që vuajnë nga diabeti duhet të jenë të kujdesshëm. Udhëzimet e reja nuk janë për përjashtim (as ëmbëlsirat), por për menaxhim të tyre. Sa më poshtë disa nga sugjerimet për diabetikët por edhe njerëzit e shëndetshëm dhe ata që kanë nevojë të humbin peshë
Dallimet
Diabetikët kanë problem me asimilimin e glukozës (sheqerit) ndaj duhet të kenë kujdes me ushqimet që e përmbajnë atë, pra karbohidratet.
Bazuar në strukturën e tyre kimike, karbohidratet klasifikohen në "të thjeshta" dhe "komplekse".
Karbohidratet "komplekse" gjenden në drithëra (oriz...) ose derivate (makarona, bukë...).
Sheqernat në kuptimin e ngushtë të fjalës janë karbohidrate "të thjeshta", kryesisht të përfshira në ushqime si frutat, qumështi, ëmbëlsirat dhe produktet e paketuara.
Çfarë ndodh me sheqerin në gjak
Kur një person i shëndetshëm ha ushqime që përmbajnë glukozë, trupi i tij sekreton më shumë insulinë (hormoni përgjegjës për asimilimin e sheqernave) dhe kjo ul me shpejtësi gliceminë, pra sasinë e sheqerit në gjak; me diabetin ky mekanizëm vetërregullimi nuk zbatohet ose është shumë më pak efektiv për shkak të prodhimit të dobët patologjik të insulinës ose reduktimit të përgjigjes së indeve ndaj hormonit.
Kjo është arsyeja pse diabetikët duhet të kenë kujdes me dietën e tyre dhe veçanërisht me karbohidratet. Ndryshe nga çfarë mund të mendohej dhe çfarë bëhej dikur, megjithatë, udhëzimet më të fundit nuk rekomandojnë një eliminim total të karbohidrateve nga dieta. Në të vërtetë: studimet kanë theksuar se dietat pa karbohidrate te pacientët me diabet mund të çojnë në përkeqësim të pamjes klinike.
Si të përballeni më mirë me diabetin?
"Dallimi midis karbohidrateve ‘të thjeshta’ dhe ‘komplekse’ është i rëndësishëm - shpjegon Ilaria Prandoni, biologe dhe nutricioniste sepse ato komplekse asimilohen më ngadalë në zorrë, prandaj ato kontribuojnë në mbajtjen më të qëndrueshme të nivelit të sheqerit në gjak, ndërsa kur hani një karbohidrate të thjeshtë ka një rritje më të shpejtë të nivelit të sheqerit në gjak. Kjo është arsyeja pse ne duhet të favorizojmë karbohidratet komplekse dhe t'i konsumojmë ato në mëngjes, drekë dhe darkë, mundësisht në versionin integral”.
A është e dobishme të dini indeksin glicemik të ushqimeve?
“Mund të jetë e dobishme të merret në konsideratë indeksi glicemik i ushqimeve individuale dhe aq më tepër ngarkesa glicemike si një parametër që përcakton ndikimin në sheqerin në gjak të një vakti që përmban karbohidrate – thonë eksperët- te diabetikët duhet të shmangen ngarkesat e larta glicemike”
A mund të konsumohen sheqernat "e thjeshta"?
“Për t'iu përgjigjur kësaj pyetje duhet bërë një dallim tjetër – shpjegon specialisti – karbohidratet e thjeshta ndahen në ato ‘të pranishme në natyrë’ në ushqime (në perime dhe produkte qumështi) dhe ato ‘të shtuara’, të cilat u shtohen ushqimeve (ëmbëlsuesit).
Pacienti me diabet mund të pijë qumësht dhe të hajë fruta (dy racione në ditë), ushqime që përmbajnë sheqerna në mënyrë natyrale, por duhet të eliminojë ose të kufizojë shumë konsumin e të gjitha produkteve që përmbajnë sheqerna "të shtuara", pra ëmbëlsirat, pijet me sheqer, lëngje frutash të ëmbla"
A duhet t'i themi një diabetiku që nuk do të mund të hajë më ëmbëlsirë?
“Jo. Nuk rekomandohet asnjëherë eliminimi total, por më tepër reduktimi i shpeshtësisë javore dhe sasive të konsumuara. Varet shumë edhe nëse diabeti ‘kompensohet’ apo jo nga terapitë: për të përmirësuar respektimin e dietës, rregulli bazë është që mund t’i lejoni vetes një ëmbëlsirë në javë”
A ka ndonjë rekomandim për ushqimet e tjera?
“Duhet inkurajuar konsumimi i ushqimeve të pasura me fibra, sepse ato rregullojnë përthithjen e karbohidrateve dhe yndyrave dhe modulojnë majat e sheqerit në gjak pas ngrënies”, thotë specialisti. Perimet, të pasura me fibra, rregullojnë edhe përthithjen e karbohidrateve në nivel zorrësh, ndaj ato që konsumohen për shembull me makarona dhe oriz janë të shkëlqyera. Me të njëjtin funksion mund të përdoret si meze. Edhe bishtajoret, pavarësisht se përmbajnë një pjesë të karbohidrateve, duhet të konsiderohen si burim proteinash dhe fibrash dhe mund të hahen së bashku me makaronat dhe orizin: pjata e vetme që do të krijohet do të jetë më e ekuilibruar për sa i përket përthithjes së sheqerit"
Luhatjet e sheqerit në gjak a janë të këqija për të gjithë, a është këshilla e dobishme edhe për ata që kanë nevojë të humbin peshë?
“Edhe njerëzit e shëndetshëm duhet të ndjekin një dietë të shëndetshme, të ekuilibruar dhe parandaluese në lidhje me diabetin, i cila është një sëmundje shumë e përhapur. Dieta mesdhetare ruan shëndetin dhe parandalon shfaqjen e sëmundjeve kronike degjenerative përfshirë diabetin.
Edhe për ata që kanë nevojë të humbin peshë, këto janë këshillat e duhura ushqimore”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
