.png)
Nga Gazeta “SI”- Nuk është më e nevojshme të lexosh biografinë voluminoze prej gati 2,000 faqesh të Adolf Hitlerit nga Ian Kershaw për të formuar një mendim mbi karakterin e Führerit. Tani, një libër i shkurtër me vetëm 170 faqe e përmbush këtë funksion, duke u përqendruar në personalitetin e udhëheqësit nazist dhe duke ofruar mjetet për të kuptuar se kush ishte ai në të vërtetë.
“Hitleri: të vërtetat dhe mitet” trajton 20 pyetje rreth figurës së tij, nga dyshimet mbi shëndetin mendor dhe fëmijërinë, tek çështja e jetës seksuale apo dijet për bombën atomike. Përgjigjet përfshijnë pothuajse gjithçka që lexuesit kanë dashur ndonjëherë të dinë mbi Hitlerin, por s’kanë ditur kujt t’i drejtohen.
Autor i këtij libri është Claude Quétel, historian francez me një karrierë të gjatë akademike. Ai ka shkruar mbi tema të ndryshme , nga sifilizi, psikiatria dhe çmenduria, deri tek Lufta e Dytë Botërore dhe nazizmi, duke përfshirë tituj si La Seconde Guerre mondiale, Femmes dans la guerre 1939-1945, Tout sur Mein Kampf dhe Le Débarquement pour les Nuls. Nga viti 1992 deri më 2005, Quétel ka qenë drejtor shkencor i Memorialit të Caen-it, muzeut kushtuar zbarkimit të aleatëve në Normandi.
Në hyrje, Quétel rikujton morinë e veprave mbi Hitlerin, përfshirë biografitë e plota si ajo 2,000 faqëshe e Volker Ulrich, dhe pyet: “Çfarë ka mbetur ende për t’u thënë?”. Përgjigjja e tij është se ky libër synon të trajtojë “çështjet problematike në një biografi të Hitlerit”. Pra, jo nazizmin, gjenocidin apo luftën totale, por atë që e shtyu personalisht Hitlerin të vepronte , duke sfiduar disa mite të rrënjosura.
Quétel mbështet analizën në kujtimet dhe ditarët e figurave si Speer, Goebbels, Traudl Junge, Von Manstein, Von Papen e Leni Riefenstahl. Ai ngre pyetjen se si një njeri kaq mediokër “kronikisht përtac, me inteligjencë pak mbi mesataren dhe në kufijtë e shëndetit mendor” arriti të bëhej sundimtari absolut i Rajhut të Tretë dhe të shtynte botën drejt luftës më shkatërrimtare. Sipas tij, që në vitet 1920 kishte paralajmërime se militarizmi gjerman mbetej i fortë dhe mjaftonte vetëm “rasti i duhur dhe njeriu i duhur” për ta shpërthyer.
Në lidhje me fëmijërinë, Quétel e përshkruan atë si normale, ndonëse jo të lumtur në kuptimin klasik. Babai, Aloisi, ishte autoritar, por jo më shumë sesa ishte zakon për kohën; nëna Klara e përkëdhelte dhe ia lehtësonte mungesën e dashurisë atësore. Alois dhe Klara u martuan në vitin 1885 me leje të veçantë, pasi ishin kushërinj të dytë. Ata nuk ishin të varfër . Në shkollë Hitleri tregoi talent, por edhe kokëfortësi. Vdekja e babait dhe dështimi për t’u pranuar në Akademinë e Arteve në Vjenë, së bashku me humbjen e nënës nga kanceri, shënuan fundin e rinisë së tij. Për Quétel, ajo që përcaktoi më shumë të ardhmen e tij ishte “dembelizmi dhe prirja për t’u mbyllur në ëndrra, duke humbur shpejt kontaktin me realitetin”.
Sa i përket antisemitizmit, autori thekson se ai ishte i pranishëm te Hitleri që në adoleshencë, por u radikalizua gjatë viteve të varfra në Vjenë, kur u ndikua nga lëvizja völkisch, nacionaliste dhe raciste. Ai e përthithi antisemitizmin si një “fantazmagori helmuese” që u bë bosht i mendimit të tij.
Një pjesë tjetër analizon mitin e tij si hero lufte. Bazuar në studimet e Thomas Weber, Quétel tregon se Hitleri, si korrier stafi, ishte i mbrojtur nga rreziqet më të mëdha dhe përfitoi nga afërsia me komandën për të marrë medalje si Kryqi i Hekurt i klasit të parë.
Libri gjithashtu shqyrton elokuencën e tij. Sipas Quétel, oratoria e Hitlerit nuk ishte aq e jashtëzakonshme sa thuhet; ajo funksiononte kryesisht sepse audiencat e donin tashmë atë që do të dëgjonin. Retorika e tij ishte e përgatitur në detaje, me gjeste të studiuara dhe spektakël të skenës, por nuk do të kishte pasur sukses në çdo kontekst.
Sipas Quétel, ngritja e Hitlerit në pushtet ishte e papërmbajtshme dhe e përballueshme në të njëjtën kohë. Ai e krahason atë me atë të gangsterit të Bertolt Brecht, Arturo Ui. Ai thekson se karizma e tij nuk funksiononte tek të gjithë dhe se njerëz si
Sebastian Haffner e konsideronin atë si një askënd “me një model flokësh prej tutori, elegancë të dobët” dhe “gjeste epileptike”. Quétel i referohet asaj që Haffner tha për shumicën e atyre që e brohorisnin në Berlin Sportpalast në vitin 1930 se ata ndoshta do ta kishin shmangur t’i kërkonin një njeriu të tillë një dritë në rrugë.
Quétel e përshkruan Hitlerin si një njeri me kulturë të cekët, pa aftësi të mëdha intelektuale, shpesh amator dhe i paaftë për biseda të thelluara. Ai nuk punonte shumë, nuk mësoi asnjëherë anglisht, nuk ngiste makinë dhe shpesh improvizonte. Sipas autorit, ideja e shfarosjes së hebrenjve ishte gjithmonë në qendër të programit të tij politik, edhe pse u realizua në faza, të lidhura me zhvillimet e luftës.
Në jetën private, Hitleri shfaqej i ftohtë dhe i mbyllur. Marrëdhëniet me gratë ishin kryesisht platonike. Quétel arrin në përfundimin se “Hitleri e donte vetëm veten”. Ai ishte i lidhur me qentë, por jo me njerëzit , një kontrast i dhimbshëm që del në mënyrë të veçantë te historia e qenit të tij Blondi. Megjithatë, atij nuk i pëlqenin macet, duke argumentuar se ato vrisnin zogj.
Për pyetjen nëse ishte i çmendur, Quétel përgjigjet: jo në kuptimin klinik, por ai jetonte në një realitet paralel, me elementë paranojakë dhe shpërthime histerie. Në fund, ishte edhe nën ndikimin e shumë drogave.
Për sa i përket bombës atomike, fatmirësisht, thekson autori, Hitlerit nuk iu shpjegua kurrë në mënyrë të plotë potenciali i saj.
Burimi: El Pais
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
