Nga Gazeta ‘Si’- Ndërsa Izraeli vazhdon sulmet e tij ndaj Iranit, Presidenti i SHBA-së Donald Trump dhe liderë të tjerë globalë po e ashpërsojnë qëndrimin e tyre kundër Republikës Islamike.
Ndërsa po shqyrton një sulm të SHBA-së ndaj centraleve bërthamore të Iranit, Trump ka kërcënuar udhëheqësin suprem të Iranit , duke pretenduar se e di vendndodhjen e tij dhe duke e quajtur atë “një shënjestër e lehtë”. Ai ka kërkuar “dorëzim pa kushte” nga Irani.
Ndërkohë, vende si Gjermania, Kanadaja, Mbretëria e Bashkuar dhe Australia e kanë ashpërsuar retorikën e tyre, duke kërkuar që Irani të braktisë plotësisht programin e tij bërthamor.
Pra, ndërsa presioni mbi Iranin rritet, a po lufton ai i vetëm? Apo ka aleatë që mund t’i vijnë në ndihmë?
A është shembur plotësisht “boshti i rezistencës” i Iranit?
Irani është mbështetur prej kohësh në një rrjet grupesh paraushtarake aleate në të gjithë Lindjen e Mesme si pjesë e strategjisë së tij të parandalimit. Kjo qasje e ka mbrojtur kryesisht atë nga sulmet e drejtpërdrejta ushtarake nga SHBA-ja ose Izraeli, pavarësisht kërcënimeve dhe presionit të vazhdueshëm.
Ky i ashtuquajtur ” bosht rezistence ” përfshin grupe të tilla si Hezbollahu në Liban, Forcat e Mobilizimit Popullor (PMF) në Irak, militantët Huthi në Jemen, si dhe Hamasin në Gaza, i cili ka qenë prej kohësh nën ndikimin e Iranit në shkallë të ndryshme. Irani gjithashtu mbështeti regjimin e Bashar al-Assad në Siri përpara se ai të rrëzohej vitin e kaluar.

Këto grupe kanë shërbyer si një tampon rajonal dhe si një mjet për Iranin për të projektuar pushtet pa angazhim të drejtpërdrejtë.
Megjithatë, gjatë dy viteve të fundit, Izraeli i ka dhënë goditje të rëndësishme rrjetit.
Hezbollahu — dikur aleati më i fuqishëm jo-shtetëror i Iranit — është neutralizuar në mënyrë efektive pas muajsh sulmesh nga Izraeli. Stoqet e tij të armëve u shënjestruan dhe u shkatërruan sistematikisht në të gjithë Libanin.
Dhe grupi pësoi një humbje të madhe psikologjike dhe strategjike me vrasjen e udhëheqësit të tij më me ndikim, Hassan Nasrallah.
Në Siri, milicitë e mbështetura nga Irani janë dëbuar kryesisht pas rënies së regjimit të Asadit, duke i hequr Iranit një tjetër pikëmbështetje kyçe në rajon.
Megjithatë, Irani mban ndikim të fortë në Irak dhe Jemen.
PMF në Irak, me rreth 200.000 luftëtarë , mbetet e fortë. Huthitët kanë një kontingjent luftëtarësh me madhësi të ngjashme në Jemen.
Nëse situata përshkallëzohet në një kërcënim ekzistencial për Iranin – si shteti i vetëm i udhëhequr nga shiitët në rajon – solidariteti fetar mund t’i shtyjë këto grupe të përfshihen në mënyrë aktive. Kjo do ta zgjeronte me shpejtësi luftën në të gjithë rajonin.
Për shembull, PMF-ja mund të nisë sulme ndaj 2.500 trupave amerikane të stacionuara në Irak. Në fakt, kreu i Kata’ib Hezbollah, një nga fraksionet më të ashpra të PMF-së, premtoi ta bënte këtë :
“Nëse Amerika guxon të ndërhyjë në luftë, ne do të synojmë drejtpërdrejt interesat dhe bazat e saj ushtarake të shpërndara në të gjithë rajonin pa hezitim.“
Vetë Irani mund të shënjestrojë gjithashtu bazat amerikane në vendet e Gjirit Persik me raketa balistike, si dhe të mbyllë Ngushticën e Hormuzit, përmes së cilës rrjedh rreth 20% e furnizimit botëror me naftë.

A do të ndërhyjnë aleatët rajonalë dhe globalë të Iranit?
Disa fuqi rajonale mbajnë lidhje të ngushta me Iranin. Më e spikatura midis tyre është Pakistani – i vetmi vend islamik me arsenal bërthamor.
Për javë të tëra, udhëheqësi suprem iranian Ali Khamenei është përpjekur ta afrojë më shumë Iranin me Pakistanin në kundërshtimin e veprimeve të Izraelit në Gaza.
Në një shenjë të rëndësisë së Pakistanit në luftën Izrael-Iran, Trump është takuar me shefin e ushtrisë së vendit në Uashington, ndërsa po shqyrton një sulm të mundshëm ndaj fqinjit të tij.
Udhëheqësit e Pakistanit e kanë bërë gjithashtu shumë të qartë besnikërinë e tyre. Kryeministri Shehbaz Sharif i ka ofruar presidentit të Iranit “solidaritet të palëkundur” përballë “agresionit të paprovokuar të Izraelit”.
Dhe Ministri i Mbrojtjes i Pakistanit, Khaëaja Asif, tha së fundmi në një intervistë se Izraeli do të “mendojë shumë herë para se të përballet me Pakistanin”.
Këto deklarata sinjalizojnë një qëndrim të vendosur pa u zotuar shprehimisht për ndërhyrje.
Pakistan strongly condemns unjustified and illegitimate aggression by Israel against the Islamic Republic of Iran. Pakistan stands in resolute solidarity with the brotherly people of Iran. We offer our sympathies and condolences on the loss of life and damages due to these… pic.twitter.com/gAyoVJPqgv
— Permanent Mission of Pakistan to the UN (@PakistanUN_NY) June 13, 2025
Megjithatë, Pakistani ka punuar gjithashtu për të ulur tensionet. Ai u ka kërkuar vendeve të tjera me shumicë myslimane dhe partneres së saj strategjike, Kinës, të ndërhyjnë diplomatikisht përpara se dhuna të shndërrohet në një luftë më të gjerë rajonale.
Në vitet e fundit, Irani ka bërë gjithashtu hapa diplomatikë ndaj ish-rivalëve rajonalë, si Arabia Saudite dhe Egjipti, me qëllim përmirësimin e marrëdhënieve.
Këto ndryshime kanë ndihmuar në grumbullimin e një mbështetjeje më të gjerë rajonale për Iranin. Gati dy duzina vende me shumicë myslimane – përfshirë disa që mbajnë marrëdhënie diplomatike me Izraelin – kanë dënuar bashkërisht veprimet e Izraelit dhe kanë kërkuar qetësim të situatës.
Megjithatë, është e pamundur që fuqitë rajonale si Arabia Saudite, Egjipti, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Turqia ta mbështesin materialisht Iranin, duke pasur parasysh aleancat e tyre të forta me SHBA-në.
Aleatët kryesorë globalë të Iranit, Rusia dhe Kina , gjithashtu i kanë dënuar sulmet e Izraelit. Ato më parë e kanë mbrojtur Teheranin nga rezolutat ndëshkuese në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.
Megjithatë, asnjëra fuqi nuk duket e gatshme – të paktën për momentin – të përshkallëzojë konfrontimin duke i ofruar mbështetje të drejtpërdrejtë ushtarake Iranit ose duke u angazhuar në një përballje me Izraelin dhe SHBA-në.
Teorikisht, kjo mund të ndryshojë nëse konflikti zgjerohet dhe Uashingtoni ndjek hapur një strategji për ndryshimin e regjimit në Teheran. Të dy vendet kanë interesa të mëdha gjeopolitike dhe të sigurisë në stabilitetin e Iranit.
Megjithatë, në fazën aktuale, shumë analistë besojnë se të dy nuk ka gjasa të përfshihen drejtpërdrejt.
Moska qëndroi në anë të ngjarjeve kur regjimi i Asadit u shemb në Siri, një nga aleatët më të ngushtë të Rusisë në rajon. Jo vetëm që është e përqendruar në luftën e saj në Ukrainë, por Rusia gjithashtu nuk do të donte të rrezikonte përmirësimin e marrëdhënieve me administratën Trump.
Kina i ka ofruar Iranit mbështetje të fortë retorike, por historia tregon se ai ka pak interes të përfshihet drejtpërdrejt në konfliktet e Lindjes së Mesme.
Burimi: The Conversation/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.