Nga Gazeta ‘Si’ – Për herë të parë në një vit, presidenti kinez Xi Jinping dhe ai i SHBA, Joe Biden do të takohen ballë për ballë këtë të mërkurë(15 nëntor).
Takimi, që do të mbahet në Zonën e Gjirit të San Franciskos gjatë samitit të Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor, pritet të sjellë përparim në disa fusha kyçe me interes të përbashkët midis SHBA-së dhe Kinës.
Ndërsa rezultatet ka të ngjarë të jenë modeste, funksioni më i rëndësishëm i takimit mund të jetë parandalimi i përkeqësimit të marrëdhënieve më tej se sa ka në një territor gjithnjë e më të rrezikshëm.
Takimi i fundit i dy liderëve, në margjinat e G-20 në Bali nëntorin e kaluar, çoi në një afrim të shkurtër, me të dyja palët që u zotuan të punojnë më ngushtë së bashku. Megjithatë, ky premtim u testua shpejt.
Udhëtimi i planifikuar pasues i Sekretarit Amerikan të Shtetit Antony Blinken në Pekin në shkurt u pengua pasi një balonë spiune kineze lëvizi mbi SHBA. Në muajt në vijim, presidentët e vendeve kanë shkëmbyer gjuhë të ashpër; Xi tha se SHBA synonte të frenonte dhe shtypte Kinën, ndërsa Biden e quajti Xi një “diktator”.
Një burim kryesor i pakënaqësisë së Kinës ndaj SHBA-së ka qenë një sërë masash që administrata Biden ka lëshuar për të bllokuar eksportin e teknologjive të avancuara të çipeve për të parandaluar përdorimin e tyre ushtarak në Kinë. Si përgjigje, Kina është kundërpërgjigjur me kufizimet e veta tregtare për mineralet kritike. Ndërkohë, në frontin ushtarak, SHBA-ja ka raportuar një numër në rritje të “përgjimeve të rrezikshme”, ku avionët dhe anijet kineze kanë kaluar në mënyrë të rrezikshme pranë forcave amerikane në ajër dhe det.
Takimi i kësaj jave është një shenjë se të dy vendet duan të ndryshojnë gjërat. SHBA-ja e ka udhëhequr atë shtytje që nga vera; Blinken dhe disa anëtarë të tjerë të kabinetit të Biden kanë udhëtuar në Kinë.
Në këmbim, ministri i Jashtëm Wang Yi dhe zyrtarë të tjerë të lartë kinezë kanë vizituar SHBA-në muajt e fundit. Vetë Xi sinjalizoi një ndryshim në ton kur i tha udhëheqësit të shumicës në Senat, Chuck Schumer se kishte “1000 arsye për t’i bërë marrëdhëniet Kinë-SHBA të funksionojnë mirë” gjatë vizitës së Schumer në Pekin në tetor.
Duke u nisur nga takimi i kësaj jave, të dy vendet kanë vendosur pritshmëri relativisht të ulëta.
“Unë mendoj se në të vërtetë, në këtë pikë, samiti SHBA-Kinë nuk ka të bëjë më me listën kryesore të rezultateve, ndërtimin e marrëdhënieve. Mendoj se tani më shumë ka të bëjë me menaxhimin e një marrëdhënieje që është në rënie laike,” tha Rick Waters, drejtor menaxhues i praktikës kineze në Eurasia Group dhe ish-kreu i Shtëpisë së Kinës të Departamentit të Shtetit.
Megjithatë, nga samiti priten disa rezultate konkrete.
Axios raportoi se SHBA dhe Kina do të shpallin një rifillim të dialogut ushtarak që Kina e anuloi pas vizitës së Kryetares së atëhershme të Dhomës së Përfaqësuesve Nancy Pelosi në Tajvan në gusht 2022 – një kërkesë që SHBA-ja e ka bërë prej kohësh.
Të dy vendet pritet gjithashtu të ndalojnë përdorimin e AI(inteligjenca artificiale) në mjedise të caktuara ushtarake, duke përfshirë programet e armëve bërthamore, raportoi South China Morning Post.
Nga ana kineze, ngadalësimi ekonomik i këtij viti duket i madh.
“Argumenti është se Kina dëshiron që ky takim të rihapë, për shembull, bashkëpunimin ekonomik me Shtetet e Bashkuara – ajo dëshiron përsëri investime të SHBA,” tha Yun Sun, drejtor i programit të Kinës në Qendrën Stimson.
Në tremujor, flukset e investimeve të huaja direkte të Kinës ishin negative për herë të parë në 25 vjet dhe Xi është planifikuar të tërheqë drejtpërdrejt komunitetin e biznesit në SHBA.
Ai pritet të marrë pjesë në një darkë të organizuar nga Këshilli i Biznesit SHBA-Kinë dhe Komiteti Kombëtar për Marrëdhëniet SHBA-Kinë.
Kina gjithashtu ka të ngjarë të shtyjë SHBA-në të heqë tarifat e kohës së Trump dhe të heqë kontrollet e eksportit të teknologjisë, por asnjë nga dëshirat nuk ka të ngjarë të plotësohet, thanë ekspertët.
Së bashku me ekonominë, “menaxhimi i Tajvanit ka të ngjarë të jetë në krye të agjendës për Kinën, dhe Kina gjithashtu mund të kërkojë siguri shtesë nga Shtetet e Bashkuara,” tha Bonny Lin, një bashkëpunëtor i lartë për sigurinë aziatike në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare në një konferencë shtypi javën e kaluar.
SHBA-ja ka të ngjarë të përsërisë politikën e saj “Një Kinë”, por ekspertët thanë se garanci shtesë, të tilla si kundërshtimi i drejtpërdrejtë i pavarësisë formale të Tajvanit, nuk ka gjasa të vijnë.
Nga ana e SHBA-së, një nga qëllimet kryesore të administratës Biden që po shkon në takim është të forcojë kushtet për të konkurruar me përgjegjësi Kinën. Rivendosja e komunikimit ushtarak-ushtarak do të jetë një hap përpara nga perspektiva e SHBA-së dhe SHBA-ja shpreson të vazhdojë serinë e takimeve të nivelit të lartë të rifilluar gjatë verës.
Një tjetër prioritet kryesor është frenimi i eksportit kinez të prekursorëve të fentanilit në Meksikë. Njëfarë progresi në bashkëpunimin për klimën mund të njoftohet gjithashtu nga një takim midis të dërguarve të posaçëm të të dy vendeve për klimën javën e kaluar në Kaliforninë jugore.
Shkalla e këtyre njoftimeve do të jetë një matës i rëndësishëm për atë se sa mund të arrijnë të dy vendet bashkërisht ndërsa janë të mbyllur në një epokë konkurrence. Mike Gallagher, kryetar i Komitetit të Përzgjedhur të Dhomës së Përfaqësuesve në Partinë Komuniste Kineze, dhe republikanë të tjerë kritikuan Biden për ndjekjen e “angazhimit si zombie” me Kinën në një letër përpara samitit, duke shkruar se politika e Bidenit ka çuar në “shumë shkëmbime reale” me “përfitim të papërfillshëm”.
Por Yun dhe ekspertë të tjerë thanë se është kritike që presidentët të takohen në një kohë kaq të vështirë për të dy vendet, edhe nëse kjo rezulton në pak lëshime konkrete nga Kina ose njoftime të reja.
“Pavarësisht se sa konkurruese është kjo marrëdhënie, mendoj se të dyja vendet duan të shmangin një luftë; ata duan të shmangin një konflikt”, tha Yun. “Askush nuk mund të mbivlerësojë rëndësinë e asaj axhende.”
Burimi: Foreign Policy/ Përshtati: Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
