Mosmarrëveshjet e brendshme, shqetësimet e jashtme dhe disa lamtumira të pritura prej kohësh do të jenë rendi i ditës për Bashkimin Europian, më 2021.
Përpjekje të mëdha u bënë për të rënë dakord për lëshimin e 750 miliardë eurove (888 miliardë dollarë) në borxhin kolektiv për herë të parë për t’u qetësuar një krizë financiare, pasi covid-19 shkatërroi kontinentin.
Në vitin 2021 politikanët e BE-së do të mësojnë se të biesh dakord për të marrë para hua ishte shumë e lehtë – të biesh dakord se si t’i shpenzosh do të jetë shumë më e vështirë.
Vendet skeptike, të tilla si Holanda, do të vëzhgojnë se çfarë po bëjnë qeveritë me paratë; Politikanët spanjollë dhe italianë nuk do ta vlerësojnë faktin që vendet e tjera të BE-së, do të fusin hundët në punët e tyre financiare.
Ata do të duhet të mësohen me të, sidoqoftë. Debate të tilla normalisht janë kompetenca vetëm të politikës kombëtare. Në vitin 2021 ato do të fillojnë të zhvillohen në një nivel europian.
Mark Rutte, Kryeministri holandez, do të ketë pak nxitje për të qenë i shpenguar me fqinjët e tij jugorë. Holanda do të shkojë në votime në pranverë – e para nga dy zgjedhjet e rëndësishme europiane më 2021 – dhe Z. Rutte do të zgjedhë një luftë me qeveritë e jugut, në mënyrë që të mos humbasë votuesit tek e djathta euroskeptike.
Megjithatë kryeministri konservatori- liberal holandez do të duhet të ecë në një litar të ngushtë: partitë eurofilike përgjojnë në të majtë të tij.
Z. Rutte ka gjetur një mënyrë dinake për të ekuilibruar këto dy kampe. Priteni që ai të bashkohet me rivalët liberalë në kritikat e ashpra ndaj Polonisë dhe Hungarisë për prapambetjen në normat demokratike. Për holandezët, një hungarez që korrupton shtypin është po aq i keq sa një italian i shthurur.
Largimi i Merkel do të lërë një vakum. Kush do ta mbushë atë? Për Europën, ky do të jetë rezultati më i rëndësishëm i vitit 2021.
Dyshimet mbi shtetin e së drejtës do ta përndjekin unionin më 2021. Kjo do të përkeqësohet ndërsa vende të tilla si Bullgaria, Qipro dhe Malta – ku akuzat për korrupsion, shitje pasaportash dhe shtypje të medias- bashkohen me Poloninë dhe Hungarinë në hapin e keq të BE-së .
Tregu i përbashkët mbështetet në supozimin se çdo vend ka politikanë të pakorruptueshëm, një shtyp të lirë dhe një sistem të drejtë ligjor, i cili nuk është diçka që mund të garantohet. Durimi do të jetë në mungesë.
Po kështu edhe veprimi. Viktor Orban, kryeministri i Hungarisë, ka rrethuar kundërshtarët e tij liberalë për më shumë se një dekadë, i mbrojtur pjesërisht nga anëtarësia e tij në Partinë Popullore Europiane, grupi me ndikim i qendrës së djathtë të politikanëve europianë. Politikanët pa shtyllë nga qendra e djathë kanë bërë pak për ta frenuar atë. Gara e fitoreve të Z. Orban nuk do të ndalet, edhe pse shokët e tij liderë, murmurisin.
Në mënyrë dëshpëruese, shumë udhëheqës e shpërfillin temën, sepse besojnë se BE ka probleme më të mëdha. Kur bëhet fjalë për politikën e jashtme, ata kanë të drejtë. Një unazë paqëndrueshmërie rrethon bllokun, nga Afrika e Veriut në Rusi.
Ursula von der Leyen, presidentja e re e Komisionit Europian, ka thënë se ajo do të drejtojë një “komision gjeopolitik”.
Vladimir Putin dhe Rexhep Tajip Erdogan do të kërcënojnë kufijtë e unionit, ndërsa BE lëkundet në përgjigjen e saj. Dalja me një politikë koherente të jashtme ndaj fqinjëve të BE-së do të jetë një makth. Interesat ndryshojnë shumë ashpër mbi vende si Rusia dhe Turqia, të cilat arrijnë të jenë miq të dobishëm për disa shtete anëtare dhe kërcënime ekzistenciale për të tjerët.
BE do të jetë më e bashkuar në çështjet më larg saj. Është më lehtë, por akoma jo e lehtë, të krijosh një politikë të përbashkët ndaj Kinës, sesa ndaj Rusisë. Ardhja e Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë ishte një kujtesë në kohë se interesat amerikane dhe europiane nuk janë gjithmonë në një linjë.
Fuqitë europiane (p.sh. në veçanti nga Emmanuel Macron, presidenti francez) kanë mësuar, me vonesë, se nganjëherë unioni duhet ta bëjë atë vetëm. Sovraniteti europian – aftësia për të mos u udhëhequr nga një hegjemon – do të jetë fjala kryesore. Presidenti Joe Biden do të bëjë shumë pak për të ndaluar këtë ndryshim të paepur. Ursula von der Leyen, presidentja e re e Komisionit Europian, ka thënë se ajo do të drejtojë një “komision gjeopolitik”.
Në marrëdhëniet e BE-së me fuqitë e tjera të mëdha, kjo ide do të falsifikohet. BE do të mbetet e kujdesshme për mbështetjen e tepërt në Amerikë. Është e vendosur të mos përfshihet në asnjë luftë për pushtet të madh midis Kinës dhe Amerikës.
Megjithëse BE ka kohë që e mban veten si një fuqi ekonomike, duke përdorur tregtinë si shkop, vëmendja serioze do t’i drejtohet (mungesës së) aftësisë ushtarake në 2021-shin. Në fund të fundit, Britania, pengesa kryesore – por aspak e vetmja – për një qasje të tillë, ka ikur.
Vladimir Putin dhe Rexhep Tajip Erdogan do të kërcënojnë kufijtë e unionit, ndërsa BE lëkundet në përgjigjen e saj.
Në 2021-shin, Brexit e nis me zell. Pas katër vjet debatesh, efektet e tij do të fillojnë të ndjehen. Njerëzit e biznesit kanë qenë prej kohësh të vetëdijshëm se jeta e tyre do të ndryshojë, por qytetarët britanikë do të marrin një zgjim të vrazhdë. Vëmendja do të tërhiqet nga pasojat, në dukje të parëndësishme.
Radhët mbi çështje të tilla si pasaportat e kafshëve shtëpiake – dhe spektakli i mundshëm i rojeve kufitare franceze që bllokojnë qentë britanikë – dhe jo çështjet më thelbësore ekonomike do të luajnë një rol të madh në debat. Brexiteers kanë bërë prej kohësh gabimin duke supozuar se BE është e dobët. Ndërkohë, ata që mbeten supozojnë se është e mirë. Të dy palët do të tronditen.
Largimet e tjera do të lënë më shumë se një gropë. Angela Merkel do të dalë nga faza europiane, kur të lërë detyrën pas zgjedhjeve gjermane, në vjeshtë. Zonja Merkel ka qenë konstantja Kopernikane e sistemit të BE-së: politika lëvizi rreth saj.
Megjithëse Gjermania jo gjithmonë merrte atë që dëshironte, ajo ishte pothuajse gjithmonë në gjendje të ndalonte atë që kundërshtonte. Largimi i saj do të lërë një vakum. Kush do ta mbushë atë? Për Europën, ky do të jetë rezultati më i rëndësishëm i vitit 2021. /The Economist.Përktheu: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
