Nga Gazeta 'Si'-Secili nga 12 muajt e fundit, u rendit si më i ngrohti i regjistruar në krahasimet vjetore, tha shërbimi i monitorimit të ndryshimeve klimatike të BE-së, ndërsa Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres bëri thirrje për veprim urgjent për të shmangur “ferrin klimatik”.
Temperatura mesatare globale për periudhën 12-mujore, deri në fund të majit ishte 1.63 gradë Celsius, mbi mesataren para-industriale – duke e bërë atë periudhën më të ngrohtë, që nga fillimi i regjistrimit të të dhënave në vitin 1940, tha Shërbimi i Ndryshimeve Klimatike të Kopernikut.
Kjo mesatare 12-mujore, nuk do të thotë se bota e ka tejkaluar ende pragun e ngrohjes globale prej 1.5 C, i cili përshkruan një mesatare të temperaturës gjatë dekadave, përtej së cilës shkencëtarët paralajmërojnë për ndikime më ekstreme dhe të pakthyeshme.
Në një raport të veçantë, Organizata Botërore Meteorologjike e OKB-së (WMO) tha se tani ka një mundësi 80%, që të paktën një nga pesë vitet e ardhshme të shënojë vitin e parë kalendarik, me një temperaturë mesatare, që kalon përkohësisht 1.5C mbi nivelet para-industriale – nga një mundësi 66% vitin e kaluar.
Duke folur për gjetjet, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres theksoi se sa shpejt bota po shkonte, në drejtimin e gabuar dhe po largohej nga stabilizimi i sistemit të saj klimatik.
“Në vitin 2015, mundësia për një shkelje të tillë ishte afër zeros”, tha Guterres në një fjalim për Ditën Botërore të Mjedisit.
Me kalimin e kohës për të ndryshuar kursin, Guterres kërkoi një ulje prej 30% në prodhimin dhe përdorimin global të karburanteve fosile, deri në vitin 2030.
“Ne kemi nevojë për një rrugëdalje nga ‘autostrada’ drejt ferrit klimatik,” tha ai, duke shtuar: “Beteja për 1.5 gradë do të fitohet ose humbet, në vitet 2020”.
Emetimet e dioksidit të karbonit nga djegia e lëndëve djegëse fosile – shkaku kryesor i ndryshimeve klimatike – arritën një rekord të lartë vitin e kaluar, pavarësisht marrëveshjeve globale të krijuara për të frenuar përdorimin e gjerë të tyre dhe rritjen e shpejtë të energjisë së rinovueshme.
Qymyri, nafta dhe gazi ende ofrojnë më shumë se tre të katërtat e energjisë në botë, me kërkesën globale për naftë, që mbetet e fortë.
Të dhënat më të fundit të klimës tregojnë se bota, është “shumë larg rrugës” nga qëllimi i saj për të kufizuar ngrohjen në 1.5 C – objektivi kryesor i Marrëveshjes së Parisit 2015, tha Zëvendës Sekretari i Përgjithshëm i WMO Ko Barrett.
“Ne duhet të bëjmë urgjentisht më shumë për të ulur emetimet e gazrave serrë, ose do të paguajmë një çmim gjithnjë e më të rëndë në terma të triliona dollarëve në kosto ekonomike, miliona jetë të prekura nga moti më ekstrem dhe dëme të mëdha në mjedis dhe biodiversitet,” Barrett tha.
Barrett e përshkroi efektin ftohës të kushteve të motit në La Nina, të cilat pritet të ndodhin më vonë këtë vit, si “një goditje e thjeshtë në kurbën për lart” në nxehtësinë në të gjithë globin.
Ndërsa viti i kaluar u regjistrua, si viti kalendarik më i ngrohtë i regjistruar në 1.45 C mbi temperaturat para-industriale, të paktën një nga pesë vitet e ardhshme ka të ngjarë, të jetë edhe më i ngrohtë se 2023, tregojnë të dhënat e WMO.
Shkencëtarët në Copernicus thanë, se kishte disa zhvillime befasuese – të tilla si humbja e madhe e akullit të detit Antarktik në muajt e fundit – por se të dhënat e përgjithshme klimatike ishin në përputhje me parashikimet se si rritja e emetimeve të gazeve serrë do të ngrohte planetin.
“Ne nuk kemi parë diçka të tillë, në mijëra vitet e fundit,” tha drejtori i Copernicus Carlo Buontempo.
Guterres synoi kompanitë e karburanteve fosile.
“Kumbarët e kaosit klimatik – industria e lëndëve djegëse fosile – mbledhin fitime rekord dhe gëzojnë triliona subvencione të financuara nga taksapaguesit”, tha ai.
Duke bërë një krahasim me kufizimet e shumë qeverive, për reklamimin e substancave të dëmshme, si duhani, ai tha: “I bëj thirrje çdo vendi të ndalojë reklamat, nga kompanitë e karburanteve fosile dhe u bëj thirrje mediave të lajmeve dhe kompanive të teknologjisë, që të ndalojnë reklamat e karburanteve fosile.”
Burimi: Reuters/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
