.png)
Nga Paul Moson*- Ka dy implikime strategjike që mund të nxirren nga vendimi i Donald Trump për t’i shpallur një luftë tarifash pjesës tjetër të botës.
Njëra është se ai synon të ristrukturojë të gjithë ekonominë globale rreth interesave të SHBA-së, duke shkatërruar modelet e eksportit të shumë ekonomive të jugut në zhvillim dhe globale dhe duke e zhytur botën në një recesion.
Një implikim i dytë është se, nën kërcënimin e sa më sipër, ai thjesht shpreson të nxjerrë koncesione për politikat e brendshme ekonomike të vendeve rivale, të favorshme për SHBA-në dhe dollarin, por jo katastrofike për pjesën tjetër.
Fakti që, në botën paralele të mbrojtjes dhe tregtisë, politikëbërësit po përballen me të njëjtën sfidë njohëse na tregon diçka domethënëse për administratën Trump. Ajo ka vendosur t’i arrijë gjërat përmes pasigurisë.
Gjatë gjashtë javëve të fundit, kam pyetur çdo politikëbërës që takoj: a e dini se cili është fundi i lojës së Trump?
Disa spekulojnë se, kur bëhet fjalë për mbrojtjen, Uashingtoni është i ndarë në mënyrë fraksionale midis një grupi që dëshiron vetëm të riorientohet drejt përballjes me Kinën dhe një tjetri që – për ta bërë këtë – është i gatshëm të bëjë një marrëveshje strategjike me Rusinë, duke e shkëputur Europën nga bisedimet e paqes për Ukrainën, nga aksesi në Arktik dhe duke e lejuar Putinin të kërcënojë objektivat e tij të radhës në Balltik ose Detin e Zi, në veri.
Edhe në makroekonomi, një shkencë më e vështirë se gjeopolitika, unë kam shënime në tryezën time që thonë se ka një shans të mirë që tarifat të mund të tërhiqen, me të gjitha pasojat e larta për tregjet e aksioneve që do të parashikonin.
Por ne tani kemi një model veprimi të qëndrueshëm dhe të vëzhgueshëm: administrata Trump është e përgatitur të ndërmarrë veprime që destabilizojnë aleatët e tyre, si ekonomikisht ashtu edhe në aspektin e sigurisë, dhe të përdorë pasigurinë dhe dezinformimin si armë për të arritur këtë qëllim.
BE, së bashku me, Korenë e Jugut dhe Norvegjinë, përfaqësojnë 35 për qind të kërkesës globale për importe, ndërsa Amerika zë 15 për qind. Këto vende kanë gjithashtu fuqi të jashtëzakonshme fiskale dhe forcë institucionale. Por ne përballemi me një sfidë.
Çfarëdo masash të rendit të parë që marrim – të cilat mund të jenë tarifa hakmarrëse, strategji industriale që rivendosin prodhimin, ose, në sferën e mbrojtjes, kërkimi i sovranitetit teknologjik – janë efektet e rendit të dytë të veprimeve të Trump, reagimi ynë dhe reagimi i Kinës që përfundimisht do të formësojnë mesin e shekullit të 21-të.
“Të fitosh” nuk mund të nënkuptojë më mbrojtjen e status quo-së. Do të thotë të imagjinosh një status quo të re që do të arrihet pasi eksperimenti Trump të jetë rrëzuar dhe djegur.
Do të thotë të mblidhet një koalicion vendesh, votuesit e të cilëve ende duan të jetojnë në një botë të qeverisur nga ligji ndërkombëtar dhe konceptet universale të së drejtës dhe drejtësisë.
Dhe kjo do të thotë një apel për njerëzit punëtorë të botës – fabrikat e të cilëve në vende si Kamboxhia, Sri Lanka dhe Nikaragua mund të mbyllen së shpejti – që të bashkohen në një projekt të ri të tregtisë së lirë dhe të ndershme, të drejtave të njeriut dhe të drejtave të punës. Klasa punëtore globale është më e madhe se sa ka qenë ndonjëherë dhe qendrat e saj industriale tani do të bëhen peizazhe të luftës së klasave me një intensitet të paparë në epokën e globalizimit.
Ajo që Trump ka bërë që nga marrja e pushtetit – si në axhendën e sigurisë ashtu edhe në tregti – është një shprehje e interesit të pastër kombëtar: sepse Amerika po humbiste.
Që tani e tutje, liberalizmi europian, konservatorizmi centrist dhe demokracia sociale duhet të konvergojnë në një projekt jo vetëm për të mbrojtur shtetet e tyre të mirëqenies, tregun e vetëm dhe sigurinë kolektive.
Europa nuk duhet të jetë një marrëse e rregullave nga Trump, qoftë për shërbimet digjitale, të drejtat e abortit apo gjuhën e urrejtjes.
Dhe nëse zgjedh të vazhdojë të bëjë rregullat e veta sipas vlerave liberale ndërkombëtare mbi të cilat u themelua, Bashkimi Europian do t’i duhet t’i bëjë Mbretërisë së Bashkuar një ofertë që nuk mund ta refuzojë.
Europa ka ‘kujtesën muskulore’ të drejtimit shtetëror dhe, në vendet nordike, ekspertizë aktive në strategjitë industriale të udhëhequra nga shteti.
Ajo ka institucione të forta kombëtare dhe mbarëkombëtare. Ajo ka, mbi të gjitha, një popullsi shumica e së cilës tani për tani është rezistente ndaj etno-nacionalizmit dhe e përgatitur për ta parë projektin kontinental si të mirën më të madhe.
Kështu, si për tregtinë ashtu edhe për sigurinë, i takon Europës të riorganizojë botën rreth interesit të vet strategjik dhe që Mbretëria e Bashkuar të bëhet pjesë e projektit, jo pjesë e problemit.
Burimi: Social europe/Përshtati Gazeta Si
Shënim: *Paul Mason është gazetar, shkrimtar dhe regjisor. Libri i tij i fundit është
‘Si të ndalojmë fashizmin: Histori, Ideologji, Rezistencë’. Ai shkruan çdo javë për New Statesman dhe kontribuon në Le Monde Diplomatique.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
