Baba në moshë të 70-at apo 80-at, cilat janë rreziqet

Këtë javë, përfaqësuesit e aktorit Al Pacino, 83 vjeç, konfirmuan se ai po bën një fëmijë me të dashurën e tij 29-vjeçaren Noor Alfallah. Atij do t’i bashkohet në klubin e baballarëve në moshë të vjetër edhe Robert De Niro, i cili muajin e kaluar konfirmoi se po bëhet baba i fëmijës së tij të shtatë në moshën 79-vjeçare.

Dyshja sigurisht nuk janë baballarët e parë të vjetër: disa aktorë të tjerë meshkuj, muzikantë dhe madje edhe presidentë të SHBA-ve kanë pasur fëmijë vonë në jetë. Dhe mosha mesatare e baballarëve të rinj në përgjithësi ka ardhur duke u rritur me kalimin e viteve. Midis 1972 dhe 2015, ajo u rrit me 3.5 vjet: babai mesatar në SHBA është 30.9 vjeç dhe 9% e baballarëve ishin të paktën 40 vjeç kur lindi fëmija i tyre i parë.

Babai më i vjetër ndonjëherë, të paktën sipas rekordeve botërore Guinness, ishte 92 vjeç, edhe pse pretendime jozyrtare për burra edhe më të moshuar dalin herë pas here.

Megjithatë, të bëhesh baba në moshë të madhe mbart rreziqe.

Në dhjetor 2022, studiues nga Universiteti i Utah dhe institucione të tjera publikuan një përmbledhje gjithëpërfshirëse të “moshës së avancuar të babait” dhe ndikimet e saj në fertilitet, problemet në shtatzëni dhe shëndetin e fëmijës.

Ndërsa shumë nga studimet ka të ngjarë të mos kenë përfshirë shumë burra të moshës së Pacino-s, për shkak të asaj se sa të pazakonshëm janë ata, provat sugjerojnë se sperma e burrave në të dyzetat dhe të pesëdhjetat e tyre është me cilësi më të ulët për sa i përket vëllimit, numërimit, lëvizshmërisë dhe mutacioneve.

Këto ndryshime nënkuptojnë se mosha e madhe e babait “është e lidhur fort me një rrezik të lartë jo vetëm të infertilitetit, por edhe të humbjes së shtatzënisë”, shkruajnë studiuesit. Disa studime, theksojnë ata, kanë treguar se një baba i moshuar rrit ndjeshëm rrezikun e abortit.

Pastaj ekziston rreziku i sëmundjes pas lindjes. Dihet që nga vitet 1950 se baballarët e moshuar kanë më shumë gjasa të kenë fëmijë me çrregullimin gjenetik achondroplasia. Por që atëherë, janë shfaqur korrelacione me kushte të tjera të ndryshme.

“Është bërë gjithnjë e më e qartë se mosha e madhe e babait, ashtu si mosha e madhe e nënës, është e lidhur me probleme shëndetësore tek pasardhësit,” shkruajnë studiuesit e Utah.

Studiuesit në Universitetin e Stanfordit, për shembull, zbuluan se babai i moshuar ishte i lidhur me rrezikun e shtuar të peshës së ulët të lindjes dhe konvulsioneve te të porsalindurit. Mosha e madhe e babait shoqërohet gjithashtu me rritje të shkallës së kancereve të ndryshme të fëmijërisë, si dhe me defekte të lindura kardiake.

Sidoqoftë, vlen të kujtohet se si shumë studime që shqyrtojnë lidhjet midis shëndetit dhe shkaqeve të mundshme, mekanizmat janë të paqartë. Mund të ketë faktorë të tjerë ndërlikues që luajnë një rol, siç është mënyra e jetesës së prindërve dhe ndotja e mjedisit.

Megjithatë, studiuesit kanë zbuluar se ndërsa meshkujt plaken, ata mund të kapin mutacione dhe dëmtime të ADN-së në qelizat që formojnë spermën që më pas mund t’i kalohet brezit të ardhshëm.

Studime si këto po çojnë në ndryshime në mënyrën se si mjekët dhe shkencëtarët mendojnë për fertilitetin në përgjithësi. Historikisht, ka pasur një tendencë për t’u fokusuar te gruaja dhe mosha e saj kur një çift ka probleme. Në të vërtetë, pjesa më e madhe e hulumtimit është fokusuar në fertilitetin femëror. Por tani po bëhet e qartë se ndërsa fertiliteti mashkullor mund të bjerë më ngadalë dhe më vonë në jetë se sa tek gratë, mosha e babait ka ende rëndësi.

Tani për tani, rastet e Pacino-s dhe De Niros dhe burrave të tjerë në të shtatëdhjetat, tetëdhjetat dhe nëntëdhjetat e tyre, mbeten një gjë e rrallë. Por në përgjithësi, atësia nuk është më ‘dëshirë’ e të rinjve. Që nga vitet 1970, numri i baballarëve të moshës nën 30 vjeç është ulur me 27%, ndërsa numri i baballarëve të moshës 45-49 vjeç është rritur deri në 52%.

Nëse tendencat aktuale vazhdojnë, mjekësia, për të mos përmendur qëndrimet sociale, pa dyshim do të duhet të përshtatet.