Azerbajxhani ka paralajmëruar BE-në se do të jetë në gjendje të përmbushë angazhimin e saj për të dyfishuar eksportet e gazit në bllok vetëm nëse i sigurohen investime të reja në tubacionet e tij dhe kontrata afatgjata blerjeje, pasi Brukseli nxiton të gjejë alternativa ndaj energjisë ruse.
Brukseli dhe Baku nënshkruan një marrëveshje në korrik për të dyfishuar furnizimet në 20 miliardë metra kub në vit deri në vitin 2027 – një nga një varg marrëveshjesh të reja të arritura nga BE për të zëvendësuar gazin rus në përgjigje të luftës në Ukrainë, mes frikës së mungesës së dimrit dhe racionimit.
Por zgjerimi i Korridorit Jugor të Gazit (SGC) prej 3.500 km nga Kaspiku në Adriatik kërkon miliarda dollarë investime dhe kontrata që kompanitë europiane të blejnë gazin shumë kohë pas vitit 2027, tha Elnur Mammadov, zëvendësministri i Jashtëm i Azerbajxhanit.
“Kushdo që është i interesuar të investojë, qoftë publik apo privat, ata duhet të vendosin paratë e tyre në tryezë në mënyrë që ne të mund të rrisim kapacitetet e tyre,” tha ai në një intervistë.
“Nuk do të thosha se ka një mosmarrëveshje me BE-në, por kjo është . . . një pjesë e rëndësishme e kësaj enigme. Aktualisht ka një nevojë të dëshpëruar që Europa të gjejë furnizues alternativë. Ne duhet të jemi të sigurt se kjo . . . nuk është një lloj kërkese spontane në dritën e luftës në Ukrainë, e cila një ditë do të përfundojë dhe pastaj krejt papritur filloni të blini përsëri nga Rusia dhe të thoni, ‘hej, ne nuk kemi nevojë tani për gazin’”, tha Mammadov.
Kostoja totale për SGC, e cila filloi furnizimin me gaz në Itali në vitin 2020, ishte rreth 40 miliardë dollarë. Përpara pushtimit të plotë të Ukrainës nga Putini në shkurt, Rusia siguronte rreth 40 për qind të nevojave të BE-së për gaz.
Kjo ka rënë në më pak se 10 për qind, e kompensuar nga importet më të larta nga Norvegjia dhe dërgesat e gazit natyror të lëngshëm.
Laurent Ruseckas, në S&P Global Commodity Insights, tha se ndërsa Azerbajxhani mund të rrisë eksportet e gazit drejt Italisë dhe Bullgarisë në një afat të shkurtër, vëllime të konsiderueshme shtesë do të kërkonin investime të konsiderueshme si në prodhimin ashtu edhe në transportin e gazit.
“Asnjë vend nuk do të marrë përsipër miliarda dollarë rrezik zhvillimi pa e ditur se ka një blerës afatgjatë,” tha Ruseckas. “Kjo është pjesë e debatit më të gjerë: ne e dimë se Europa ka nevojë për gaz shtesë në periudhën afatshkurtër dhe afatmesme, por perspektiva afatgjatë është shumë më pak e qartë duke pasur parasysh qëllimet mjedisore.”
Komisioni Europian nuk pranoi të komentojë kur u pyet nëse bisedimet po vazhdojnë me investitorët e mundshëm privatë dhe publikë. Një zyrtar i BE-së tha se “duke marrë parasysh situatën dhe perspektivën aktuale të gazit të BE-së”, blloku ishte i bindur se zgjerimi i tubacionit do të “krijonte mundësi për të gjithë partnerët e përfshirë pasi energjia e Azerbajxhanit do të ketë akses më të madh në tregun e BE-së”.
Çështja e investimit të SGC është e ndërlikuar si struktura ashtu edhe pronësia e tubacioneve.
SGC përbëhet nga tre tubacione të veçanta: Gazsjellësi i Kaukazit Jugor (SCP) përmes Azerbajxhanit dhe Gjeorgjisë, Gazsjellësi Trans Anatolian (TANAP) nëpër Turqi dhe Gazsjellësi Trans Adriatik (TAP) përmes Greqisë, Shqipërisë dhe Italisë.
Vetëm TAP-i kontrollohet shumica nga kompanitë e BE-së, me 55 për qind të mbajtur midis tre grupeve të energjisë – Snam, Fluxys dhe Enagas.
Burimi: Financial Times/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
